Czy pobranie przez wnioskodawcę zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych było prawidłowe (...)

UZASADNIENIE

W dniu 13 stycznia 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty wypłaconej byłemu pracownikowi na podstawie ugody sądowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Pracownik był zatrudniony w Spółce na stanowisku Prezesa Zarządu. W umowie o pracę strony przewidziały gwarancję zatrudnienia dla pracownika z sankcją pieniężną (odszkodowaniem) na wypadek niedotrzymania zobowiązania przez pracodawcę w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia pomnożonego o liczbę miesięcy pozostałą do dnia 31 grudnia 2010r. (w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę). Umowa przewidywała również, iż odszkodowanie nie będzie należne w przypadku rozwiązania z powodem umowy o pracę w trybie art. 52 Kodeksu pracy. Z uwagi na ciężke naruszenie przez pracownika obowiązków pracowniczych dnia 21 lipca 2004r. na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy pracodawca rozwiązał z nim umowę o pracę jako przyczynę wskazując nierzetelne przedstawienie w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym za 2003r. sytuacji majątkowej Spółki. Od powyższego rozwiązania umowy o pracę pracownik odwołał się do Sądu, wnosząc jednocześnie o zasądzenie kwoty 580 000 zł tytułem sankcji pieniężnej za rozwiązanie z nim umowy o pracę w okresie gwarancji zatrudnienia (§ 3 Umowy o pracę - zapłaty powyższego odszkodowania powód wywodził z zapisów umowy o pracę) oraz kwoty 22 500 zł tytułem odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę (art. 56 Kodeksu pracy). Sąd uznał, iż rozwiązując umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym pracodawca naruszył przepisy Kodeksu pracy pod względem formalnym (nie zachował 1 miesięcznego terminu od momentu dowiedzenia się o ciężkim naruszeniu przez powoda obowiązków pracowniczych), oddalił jednak powództwo w zakresie zasądzenia kwoty 580 000 zł wskazując, iż nie ma wątpliwości, iż pracownik naruszył w sposób rażący obowiązki pracownicze, a wobec tego zasądzenie mu kwoty 580 000 zł tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę w okresie gwarancji byłoby niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Apelację od wyroku wniosła strona powodowa i pozwana. Sąd apelacyjny uznał, iż przeprowadzone przez Sąd I instancji postępowanie dowodowe zawiera znaczące braki (w szczególności dotyczące nie wyjaśnienia, czy naruszenie przez pracownika obowiązków pracowniczych było zawinione czy też niezawinione), dlatego też dnia 27 czerwca 2006r. wyrok Sądu Okręgowego uchylił i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Z uwagi na długotrwałe postępowanie i wysokie koszty jego prowadzenia strony doszły do porozumienia i w sierpniu 2009r. podpisały ugodę sądową, na mocy której pozwana Spółka uznała roszczenie powoda do kwoty 70 000 zł. Powód oświadczył, iż uzgodniona pomiędzy nim a pozwaną Spółką kwota 70 000 zł zaspakaja jego wszelkie roszczenia wobec pracodawcy - Spółki z o.o. ze stosunku pracy związane z zatrudnieniem oraz rozwiązaniem umowy o pracę i w pozostałym zakresie (602 500 zł ? 70 000 zł = 532 500 zł) odnośnie kwoty 532 500 zł cofnął powództwo wobec Spółki z o. o.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy kwotę wypłaconą zakwalifikować jako spełniającą przesłanki z art. 21 ust. 3b i wówczas traktować jako odszkodowanie zawarte przed sądem nie podlegające opodatkowaniu, czy też jako spełniająca przesłanki z art. 21 ust. 3b pkt b i traktować jako korzyści, które podatnik osiągnąłby, gdyby pracodawca mu szkody nie wyrządził i które podlegać będą opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem wnioskodawcy, z art. 21 ust. 3b pkt b) wynika, że wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wynikające z ugód sądowych, z wyjątkiem odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Spółka na tej podstwie wskazuje, że odszkodowanie wypłacone na mocy ugody sądowej pracownikowi spełnia przesłanki wskazane w art. 21 ust. 3b pkt b, dlatego też od kwoty przyznanej powodowi na podstawie ugody sądowej zawartej ze Spółką należy odprowadzić podatek dochodowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznaczyć należy, iż niniejsza interpretacja indywidualna stanowi pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty wypłaconej byłemu pracownikowi na podstawie ugody sądowej.

W pozostałym zakresie, czyli w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych wniosek zostanie rozpatrzony odrębnym rozstrzygnięciem.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 12 ust.

1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Natomiast kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (tj. Dz. U. z 1998r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).

Przepis art. 52 § 1 cyt. ustawy stanowi, iż pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

1. ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
2. popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
3. zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
   
   

Jednakże rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy - § 2 art. 52 ww. ustawy).

Natomiast art. 56 § 1 cyt. ustawy reguluje, iż pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy. Przepisy art. 45 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio (§ 2 art. 56 Kodeksu pracy).

Stosownie do postanowień art. 45 § 1 ustawy Kodeks pracy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

W myśl art. 45 § 2 ustawy Kodeks pracy sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

Treść art. 45 § 3 ww. ustawy stanowi, że przepisu § 2 nie stosuje się do pracowników, o których mowa w art. 39 i 177, oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, chyba że uwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy jest niemożliwe z przyczyn określonych w art. 411; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 ustawy Kodeks pracy, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 47#185; ustawy Kodeks pracy).

Zgodnie z zapisem art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu, tj. między innymi odszkodowań wypłacanych na podstawie zawartych ugód i umów.

Z kolei na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b powołanej wyżej ustawy ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych korzystają inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Powyższe oznacza, że jeżeli wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z treści przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, iż z uwagi na długotrwałe postępowanie sądowe i wysokie koszty jego prowadzenia strony doszły do porozumienia i w sierpniu 2009r. podpisały ugodę sądową, na mocy której pozwana Spółka uznała inne niż powyżej wskazane roszczenie byłego pracownika przedstawione przed sądem, a mianiowicie roszczenie do kwoty 70 000 zł, natomiast powód cofnął powództwo w pozostałym zakresie.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że z zawartej ugody sądowej wynika, iż były pracownik zrzekł się dochodzenia wszelkich roszeń w zamian za zapłatę przez wnioskodawcę określonego świadczenia pieniężnego czego konsekwencją jest brak możliwości sprecyzowania na gruncie Kodeksu pracy podstawy prawnej ustalenia wysokości odszkodowania. Wobec tego zawarta między wnioskodawcą a pracownikiem ugoda sądowa stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964r. ? Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964r. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie z art. 917 ustawy Kodeks cywilny strony zawierające ugodę, czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Kwota wypłacona pracownikowi wynika zatem jedynie z ustaleń zawartych pomiędzy stronami ugody, ma charakter czysto umowny, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Kwota ta ma więc rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

W związku z tym należy uznać, iż określone w ugodzie sądowej świadczenie przyznane byłemu pracownikowi nie jest odszkodowaniem wynikającym z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zastosowanie do tej części świadczenia mógłby mieć przepis art. 21 ust.1 pkt 3b tej ustawy, jednakże zgodnie z art. 21 ust.1 pkt 3b lit b) ww. ustawy, zwolnienie nie ma zastosowania do odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W przedstawionej sytuacji wypłacona kwota miała rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

W związku z powyższym należy uznać, iż wypłacona kwota może zostać zakwalifikowana jako odszkodowania, jednakże wysokość lub zasady jej ustalania nie wynikały z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie znajdzie również zastosowania do wypłaconego odszkodowania przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b). W związku z tym wypłacona przez wnioskodawcę kwota w formie odszkodowania z tytułu ugodowego zaspokojenia roszczeń pracownika nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Wobec czego wnioskodawca jest zobowiązany od wypłaconego odszkodowania pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.