Czy składka opłacana przez wnioskodawcę na ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej stanowiła będzie (...)

UZASADNIENIE

W dniu 27 kwietnia 2009r. wpłynął do tut. Biura wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zaliczenia do przychodu członków organów wnioskodawcy opłacanej przez niego składki na ubezpieczenie z tytułu odpowiedzialności cywilnej.

W dniu 16 lipca 2009r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów wydał interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego znak: IBPB II/1/415-378/09/BD, w której uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe. Interpretację skutecznie doręczono w dniu 20 lipca 2009r.

Pismem z dnia 03 sierpnia 2009r. (data wpływu do tut. Biura ? 07 sierpnia 2009r.), wniesione zostało wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, na które udzielono odpowiedzi pismem z dnia 07 września 2009r. Znak: IBPB II/1/415W-48/09/BD odmawiając zmiany ww. interpretacji indywidualnej. Odpowiedź na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa została skutecznie doręczona w dniu 11 września 2009r.

Pismem z dnia 09 października 2009r. (data wpływu do tut. Biura ? 14 października 2009r.) wniesiono skargę na ww. interpretację indywidualną. Pismem z dnia 13 listopada 2009r. Znak: IBPB II/1/4160-28/09/BD Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów udzielił odpowiedzi na skargę przesyłając ją wraz z aktami sprawy do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu wnosząc o jej oddalenie.

W wyniku rozpatrzenia skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu wyrokiem z dnia 10 lutego 2010r. sygn. akt I SA/Op 509/09 uchylił zaskarżoną interpretację stwierdzając, iż w wydanej interpretacji doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego, a zwłaszcza błędnej wykładni art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Prawomocny wyrok wpłynął do tut. Biura w dniu 27 kwietnia 2010r.

W przedmiotowym wniosku o interpretację indywidualną zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca ma możliwość zawarcia umowy ubezpieczenia szkód powstałych w następstwie roszczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej (OC) członków organów wnioskodawcy. Wysokość składki zostanie ustalona w oparciu o ocenę ryzyka uwzględniającą wielkość majątku, historię szkodliwości itp. Składka zostanie określona w kwocie ryczałtowej, nie podzielonej na konkretne osoby fizyczne, ani zakresy ubezpieczenia. Przedmiotowa umowa jest umową, zgodnie z którą wnioskodawca jako Ubezpieczający zawiera umowę na cudzy rachunek, a Ubezpieczony nie jest imiennie wskazany w umowie (art. 808 k.c.). Zgodnie z projektem polisy, szkody objęte ubezpieczeniem obejmują: koszty działań podjętych w celu zapobieżenia szkodzie, koszty wynagrodzenia rzeczoznawców w celu ustalenia rozmiarów szkody, koszty obrony sądowej. Zgodnie z ofertą przedstawioną przez Ubezpieczyciela, Ubezpieczonymi będą następujące kategorie osób: wnioskodawca, osoby trzecie, osoby piastujące funkcje w organach wnioskodawcy. Wszyscy członkowie zarządu wnioskodawcy są zatrudnieni w oparciu o umowę o pracę. Oferta polisy wskazuje, że identyfikacja osób ubezpieczonych następuje po zgłoszeniu roszczenia, tj. w chwili spełnienia świadczenia przez Ubezpieczyciela.

Ubezpieczeni pozostają anonimowi. Powyższe rozwiązanie zostało przyjęte ze względu na szeroki krąg osób Ubezpieczonych oraz rotację zatrudnionych, przez co niemożliwe jest ustalenie kto i jak długo będzie objęty ubezpieczeniem. Wnioskodawca jako ubezpieczający i płatnik składki ma bezpośredni interes majątkowy w posiadaniu takiego ubezpieczenia, gdyż jest podmiotem uprawnionym do odszkodowania z tej polisy. Należy również zaznaczyć, że jak wskazano powyżej do wypłaty odszkodowania nie będzie konieczne przypisanie odpowiedzialności osobie znanej z imienia i nazwiska. Zatem z uwagi na bezimienną formę polisy, zawarte ubezpieczenie nie będzie pokrywać w przyszłości strat poniesionych przez Ubezpieczonych, ani zwalniać ich z odpowiedzialności za poniesione szkody.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy u członków organów wnioskodawcy powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, gdy wnioskodawca jest płatnikiem składek i organem uprawnionym do wypłaty odszkodowania a ubezpieczenie jest bezimienne...

Zdaniem wnioskodawcy, przedmiotowa umowa ubezpieczenia OC członków organów wnioskodawcy jest umową zawartą pomiędzy wnioskodawcą a Ubezpieczającym. Wysokość składki zostanie ustalona w oparciu o ocenę ryzyka uwzględniającą wielkość majątku, historię szkodliwości itp. Składka zostanie określona w formie ryczałtowej, nie podzielonej na konkretne osoby fizyczne ani zakresy ubezpieczenia. Wnioskodawca miałby w związku z tym poważne problemy z ustaleniem, jaka część składki przypada na konkretną osobę objętą ubezpieczeniem. Wszelkie odszkodowania wypłacane są wnioskodawcy lub osobom trzecim. Z uwagi na powyższe, wnioskodawca stoi na stanowisku, że składka na ubezpieczenie OC nie stanowi dla członków władz wnioskodawcy przychodu do opodatkowania.

W indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z dnia 16 lipca 2009r. Znak: IBPB II/1/415-378/09/BD Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe stwierdzając, że koszty składki ubezpieczeniowej opłacanej przez wnioskodawcę za członków swoich organów, którzy wykonują obowiązki na podstawie umowy o pracę będą zaliczane do ich przychodu ze stosunku pracy jako otrzymane nieodpłatnie świadczenie i na ten fakt nie ma wpływu niewskazanie imiennie tych osób w polisie ubezpieczeniowej. Fakt, iż w momencie opłacania składki nie jest znana wysokość świadczenia wypłacanego z ubezpieczenia w przyszłości pozostaje bez wpływu na powstanie obowiązku podatkowego. Przychodem danego członka organu nie jest bowiem wypłacona suma ubezpieczenia, ale wartość składki, którą za jego ubezpieczenie opłacał będzie pracodawca.

Wnioskodawca zaskarżył, po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa, ww. interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu prawomocnym wyrokiem z dnia 02 lutego 2010r. sygn. akt I SA/Op 509/09 uchylił ww. interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 16 lipca 2009r. Znak: IBPB II/1/415-378/09/BD.

Sąd uchylając przedmiotową interpretację nie podzielił stanowiska organu podatkowego, stwierdzając, iż w niniejszej sprawie mamy do czynienia nie tylko z ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej członków organów (członków zarządu), bowiem ubezpieczeni będą także wnioskodawca, osoby trzecie. W tej sytuacji, gdy tak szeroki jest krąg podmiotów objętych ubezpieczeniem, bowiem są to zarówno członkowie piastujący funkcje w organach wnioskodawcy, sam wnioskodawca, jak i osoby trzecie, a składka wyliczona jest dla wszystkich łącznie, nie sposób zdaniem Sądu przyjąć, że przychód każdego członka zarządu (bądź innego organu) jest powiększony o wymierną, jemu przypisaną kwotę składki od zakupionego ubezpieczenia. Sąd podkreślił, iż wprawdzie znany jest skład osobowy członków organów Kasy, a członkowie zarządu zatrudnieni są na podstawie umowy o pracę, to nie zmienia to faktu, iż po pierwsze rozdział proporcjonalny składki pomiędzy poszczególnych członków zarządu nie uwzględnia pozostałych podmiotów objętych tym samym ubezpieczeniem, od którego opłacana jest ryczałtowo jedna składka, a po drugie nie uwzględnia stopnia ryzyka ani zakresu ubezpieczenia. Zdaniem Sądu nie ma zatem znaczenia, że znany jest osobowy skład organu kolegialnego, jakim jest zarząd, skoro składka z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia opłacana jest ryczałtowo nie tylko za członków zarządu, ale także za inne osoby (podmioty) objęte ubezpieczeniem.

Zatem bezsprzeczne jest zdaniem Sądu, że gdyby ubezpieczeniem objęta była tylko jedna osoba z racji sprawowanej funkcji, to byłaby ona zobowiązana opodatkować ten przychód. Natomiast w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, składka ubezpieczeniowa obejmuje ubezpieczenie zarówno samego wnioskodawcy, osób trzecich, jak i członków organów wnioskodawcy, a zatem nie może ona stanowić przychodu tylko dla członków zarządu (czy też członków innych organów), dodatkowo skoro ubezpieczenie i składka nie jest przypisana konkretnej osobie z nazwiska i imienia, brak jest podstaw do przypisania proporcjonalnie części opłaconej składki jako przychodu poszczególnym członkom zarządu.

W tym względzie Sąd w całości podzielił wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 października 2009r. sygn. akt III SA/Wa 804/09 oraz z dnia 26 lutego 2009r. sygn. akt III SA/Wa 2019/08.

Mając na uwadze powyższe uzasadnienie ww. wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oraz treść art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), który stanowi, iż ?ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia?, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów, rozpatrując ponownie wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z dnia 16 kwietnia 2009r. stwierdza, iż w świetle stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku stanowisko wnioskodawcy - jest prawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 tejże ustawy (w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2009r.), z którego treści wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W praktyce, w pojęciu przychodu mieści się każda realna korzyść, jaką uzyskał bądź uzyska podatnik. Do tych korzyści zaliczyć należy również kwoty składek na ubezpieczenie pokrywanych przez wnioskodawcę swoim członkom zarządu. Wobec braku przepisów zwalniających je z opodatkowania stanowią one, co do zasady, przychód podlegający opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę, natomiast stosownie do zapisu art. 822 tejże ustawy przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Z treści tego przepisu wynika, że umowa ubezpieczenia nie musi koniecznie dotyczyć osoby ubezpieczającej. Osoba ta może zawrzeć umowę, której przedmiotem ubezpieczenia będzie odpowiedzialność za szkody spowodowane przez inną osobę (np. członka zarządu). Sytuacja, w której składka opłacana jest przez inną osobę niż ta, w której interesie majątkowym zawierana jest umowa powoduje powstanie przychodu u osoby, na rzecz której zawierana jest umowa. Jest ona bowiem odstępstwem od ogólnej zasady pokrywania kosztów ubezpieczenia przez podmiot, którego interesów umowa dotyczy.

Na gruncie prawa podatkowego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest każda forma przysporzenia majątkowego tzn. zarówno pieniężna jak i niepieniężna.

Świadczenia pieniężne ponoszone za określone osoby należą do nieodpłatnych świadczeń. Ich pojęcia nie definiuje jednak ustawa o podatku dochodowym. Termin ?świadczenie? pojawia się na gruncie Kodeksu cywilnego i zgodnie z art. 353 k.

c. oznacza przedmiot stosunku zobowiązaniowego, który wyraża się obowiązkiem określonego zachowania przez podmiot zobowiązany. Dla celów podatkowych pojęcie ?nieodpłatnego świadczenia? ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono nie tylko działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony, ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osobie kosztem majątku innego podmiotu, mające konkretny wymiar finansowy.

Przychody członków organów wnioskodawcy winny być zatem kwalifikowane do źródeł, których rodzaj określany jest w zależności od sposobu, w jaki powierzono członkom organów, wykonywanie obowiązków. Stosownie do powyższego, w przypadku gdy składki na ubezpieczenie opłacał będzie wnioskodawca, z którym łączą te osoby umowy o pracę, przychody będą osiągane ze źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli w tym wypadku ze stosunku pracy (pkt 1).

Zatem, w przypadku gdy składka opłacana jest na rzecz członków organów, sprawujących swoje funkcje na podstawie umowy o pracę zawartej z wnioskodawcą opłacającym składki na ubezpieczenie, korzyść w postaci opłaconych przez wnioskodawcę składek na ubezpieczenie stanowić będzie nieodpłatne świadczenie, które należałoby zakwalifikować do przychodów określonych w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na względzie wszystkie ww. okoliczności należy stwierdzić, iż co do zasady opłacona przez podmiot gospodarczy składka na ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej członków organów władz podmiotu stanowi dla tychże osób przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednakże z opisanego zdarzenia przyszłego wynika, iż ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej, objęci są zarówno członkowie piastujący funkcje w organach wnioskodawcy, sam wnioskodawca, jak i osoby trzecie.

To oznacza, że ubezpieczonym od odpowiedzialności cywilnej będzie nieograniczony krąg osób. Tym samym, w tejże sytuacji, nie jest możliwym zidentyfikowanie na dzień zapłacenia składki kręgu osób objętych ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej. O ile bowiem skład organów wnioskodawcy byłby możliwy do ustalenia w dniu zapłacenia składki ubezpieczeniowej, to objęcie ubezpieczeniem także samego wnioskodawcy jak i osób trzecich, uniemożliwia przypisanie konkretnej osobie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Skoro na moment zapłaty składki nie będzie można jej przypisać konkretnej osobie, to i w momencie wypłacenia ewentualnego odszkodowania nie powstanie przychód u osoby, która spowodowała szkodę.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym zapłacona składka ubezpieczeniowa z tytułu zawartej polisy ? umowy ubezpieczenia OC dla członków zarządu wnioskodawcy, samego wnioskodawcy jak i osób trzecich zatrudnionych na umowę o pracę nie będzie stanowiła dla tych osób fizycznych, ubezpieczonych tą polisą przychodu w świetle art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, ul. Kośnego 70, 45-372 Opole, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku ? Białej ul. Traugutta 2a, 43-330 Bielsko ? Biała.