Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego mając na uwadze brak możliwości ustalenia zarówno (...)

Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego mając na uwadze brak możliwości ustalenia zarówno ilości osób (ubezpieczenie obejmuje osoby, które pracowały w przeszłości, pracują aktualnie oraz przyszłych pracowników i członków organów Spółki), długości okresu przez jaki będą one objęte ubezpieczeniem a także różnic w pełnionych przez nich funkcjach a w rezultacie brak możliwości ustalenia kwoty konkretnego przychodu czy istnieje obowiązek doliczenia do przychodu podatkowego ubezpieczonych świadczenia z tytułu zawarcia ww. umowy ubezpieczenia?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 30 września 2009r. (data wpływu do tut. BKIP ? 14 października 2009r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych opłacenia przez Spółkę umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej członków organów Spółki, założycieli Spółki, pracowników i osób trzecich - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 października 2009r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych opłacenia przez Spółkę umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej członków organów Spółki, założycieli Spółki, pracowników i osób trzecich.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W celu zapewnienia bezpieczeństwa podejmowania odważnych decyzji biznesowych Spółka podpisała z towarzystwem ubezpieczeniowym umowę ubezpieczenia ?Szkód powstałych w następstwie roszczeń z tytułu odpowiedzialności członków organów niepublicznej spółki kapitałowej?. Zakres ubezpieczenia obejmuje szkody, koszty obrony, koszty postępowania przygotowawczego, grzywny i kary cywilnoprawne, koszty odzyskania dobrego mienia wynikające z roszczeń osób trzecich przeciwko Ubezpieczonemu z tytułu nieprawidłowego działania jakiego dopuścił się on działając w charakterze: członka organów Spółki, założyciela Spółki, pracownika.

Ochrona ubezpieczeniowa dotyczy wyłącznie roszczeń, które zostały podniesione przeciwko Ubezpieczonemu po raz pierwszy w okresie ubezpieczenia lub w okresie dodatkowym. Okres ubezpieczenia to jeden rok oraz okres dodatkowy oznaczający okres kolejnych 36 miesięcy, następujący bezpośrednio po wygaśnięciu zawartej umowy ubezpieczenia na skutek braku jej odnowienia (pod warunkiem nie zawarcia przez Ubezpieczającego w tym okresie umowy z innym zakładem ubezpieczeń), w którym może zostać przedstawione pisemne roszczenie przeciwko Ubezpieczonemu dotyczące wyłącznie nieprawidłowego działania, które miało miejsce przed zakończeniem okresu ubezpieczenia.

Termin Ubezpieczony oznacza: członka organów, założyciela Spółki, pracowników (w tym przypadku gdy zostanie współpozwanym wraz z członkiem organów lub założycielem Spółki lub roszczenie wskazuje na nieprawidłowe działanie, jakiego dopuścił się pracownik pełniący funkcje zarządcze lub nadzorcze) współmałżonka, prawnie uznanego konkubenta, spadkobierców, przedstawicieli prawnych lub cesjonariuszy.

Członek organów oznacza osobę fizyczną będącą w przeszłości, obecnie lub w przyszłości członkiem zarządu, rady nadzorczej lub prokurentem Spółki. Pracownik oznacza osobę fizyczną będącą w przeszłości obecnie lub w przyszłości pozostającą w stosunku pracy ze Spółką, zatrudnioną w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy, sezonowo lub tymczasowo. Suma ubezpieczenia jest wspólna dla wszystkich Ubezpieczonych, składka została skalkulowana ryczałtowo i jej wysokość nie ulegnie zmianie w przypadku zmiany składu osobowego organów czy liczby pracowników. Suma ubezpieczenia stanowi górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela za wszystkie szkody wyrządzone przez wszystkich ubezpieczonych, które są objęte zakresem ubezpieczenia i ulega zmniejszeniu o kwoty wypłacone tytułem odszkodowań.

Odpowiedzialność ubezpieczyciela wygasa w razie wyczerpania sumy ubezpieczenia. Zawarcie umowy ubezpieczenia ma na celu zabezpieczenie interesów samej Spółki, członków organów, założycieli Spółki oraz pracowników. W chwili trwania ubezpieczenia nie jest znany (ani możliwy do określenia) szczegółowy zakres oraz rodzaj zdarzeń, z tytułu których dokonana zostanie wypłata ubezpieczenia oraz nie istnieje możliwość przyporządkowania określonej wartości świadczenia do poszczególnych Ubezpieczonych (wysokość ryzyka związana z pełnieniem np. funkcji członka zarządu czy rady nadzorczej jest inna niż pracownika). Nie sposób zatem przyporządkować rocznej kwoty składki do poszczególnych osób.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego, mając na uwadze brak możliwości ustalenia zarówno ilości osób (ubezpieczenie obejmuje osoby, które pracowały w przeszłości, pracują aktualnie oraz przyszłych pracowników i członków organów Spółki), długości okresu przez jaki będą one objęte ubezpieczeniem a także różnic w pełnionych przez nich funkcjach a w rezultacie z uwagi na brak możliwości ustalenia kwoty konkretnego przychodu - istnieje obowiązek doliczenia do przychodu podatkowego ubezpieczonych świadczenia z tytułu zawarcia ww. umowy ubezpieczenia...

Wnioskodawca na wstępie powołał treść art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz powołał się na art. 12 ust. 1 tejże ustawy, a następnie wskazał, iż z przedstawionego przez niego stanu faktycznego wynika, że Spółka na podstawie zawartej umowy obejmuje ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej byłych, obecnych i przyszłych członków zarządu, rady nadzorczej, prokurentów, pracowników, współmałżonków tych osób oraz ich spadkobierców.

Polisa potwierdza fakt zawarcia umowy ubezpieczenia, określa łączną sumę ubezpieczenia jako łączną sumę wszystkich szkód poniesionych przez wszystkich Ubezpieczonych w ramach wszystkich kategorii ochrony ubezpieczeniowej łącznie. Jednocześnie łączna składka uiszczana przez Spółkę ma charakter zryczałtowany i jej wysokość nie podlega zmianie w przypadku zmiany członków organów oraz zmian wśród zatrudnionych.

W chwili trwania ubezpieczenia nie jest znany (ani możliwy do określenia) szczegółowy zakres oraz rodzaj zdarzeń, z tytułu których dokonana zostanie wypłata ubezpieczenia.

Nie istnieje możliwość przyporządkowania określonej wartości świadczenia do poszczególnych Ubezpieczonych. Będą oni wskazani w polisie jako osoby anonimowe. Fakt istnienia rotacji zatrudnienia osób uniemożliwia ustalenie kto i przez jak długi okres objęty będzie ubezpieczeniem. W świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych warunkiem koniecznym do uznania nieodpłatnego świadczenia za przychód, jest jego otrzymanie lub postawienie do dyspozycji podatnika.

Dla celów podatkowych natomiast nieodpłatne świadczenie obejmuje działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy (uchwała NSA z dnia 18 listopada 2002r. Sygn. akt FPS 9/02).

W przedmiotowej sprawie krąg osób ubezpieczonych jest otwarty i anonimowy. Ubezpieczyciel nie uzyskuje imiennego wykazu osób ubezpieczonych, a fakt objęcia lub wyłączenia konkretnej osoby pozostaje bez wpływu na wysokość należnej składki. Indywidualizacja ubezpieczonych następuje każdorazowo dopiero w przypadku skierowania przeciwko nim roszczenia objętego ochroną.

Z powyższego wynika, że w przypadku gdy osoby ubezpieczone nie zostały z góry określone w umowie (lub innym dokumencie) w sposób pozwalający na ich jednoznaczną identyfikację jako osób ubezpieczonych od odpowiedzialności cywilnej (niemożliwe jest w chwili zawarcia umowy posiadanie informacji o współmałżonkach, prawnie uznanych konkubentach, spadkobiercach, przedstawicielach prawnych osób ubezpieczonych) - są one identyfikowane dopiero w chwili zajścia wypadku ubezpieczeniowego lub w chwili spełnienia świadczenia przez ubezpieczyciela - nie ma możliwości ustalenia przychodu w postaci otrzymania nieodpłatnych świadczeń przez poszczególnych ubezpieczonych, ponieważ brak jest podstaw do przyporządkowania im składek w dacie zawarcia umowy i opłacenia ich przez Spółkę. To w konsekwencji prowadzi do wniosku, iż wartość wykupionego ubezpieczenia nie stanowi przychodu podatkowego tych osób.

Na potwierdzenie swojego stanowiska wnioskodawca powołał się na wyroki Sądów Administracyjnych oraz postanowienia i interpretację wydane przez organy podatkowe:

  • wyrok WSA w Warszawie z dnia 10 grudnia 2007r., sygn. akt III/Wa 1302/07,
  • wyrok WSA w Warszawie z dnia 20 sierpnia 2008r., sygn. akt III SA/Wa 625/08,
  • wyrok WSA w Warszawie z dnia 26 lutego 2009r., sygn. akt III SA/Wa 21 09/08,
  • postanowienie wydane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Sosnowcu z dnia 15 czerwca 2004r., znak: PSUS/OPBW/423/86/04/MJ,
  • postanowienie wydane przez Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2006r., znak: 1471/DPF/415-87/06/ML,
  • interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17 października 2008r., znak: IPPB2/415-1082/08-2/SP.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z którego treści wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zgodnie z art. 13 ust. 7 ww. ustawy za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody otrzymane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych.

Mając na uwadze powyższe do przychodów ze stosunku pracy oraz przychodów z działalności wykonywanej osobiście, określonych w art. 13 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym należy zaliczyć wszelkie świadczenia (pieniężne jak również nieodpłatne) jakie otrzymują osoby z tytułu ww. źródła przychodu. Przy czym wartość pieniężną świadczeń ustala się ? jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi zakupione ? według cen zakupu (art. 11 ust. 2a pkt 2 ww. ustawy).

Na podstawie art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Celem umowy ubezpieczenia jest więc udzielenie ubezpieczonemu ochrony na wypadek określonego w umowie ryzyka, w zamian za zapłatę składki. Funkcja ochronna jest istotą każdej umowy ubezpieczenia. Z tej właśnie przyczyny w przedmiotowej sprawie decydujące znaczenie ma przede wszystkim fakt, kto jest chroniony (ubezpieczony) na podstawie zawartej umowy.

Stosownie bowiem do przepisów art. 808 § 1 Kodeksu cywilnego ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia. Jednocześnie zgodnie z § 2 ww. artykułu, roszczenie o zapłatę składki przysługuje ubezpieczycielowi wyłącznie przeciwko ubezpieczającemu.

Zgodnie z przepisami art. 822 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawca podpisał z towarzystwem ubezpieczeniowym umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Zakres ubezpieczenia obejmuje szkody, koszty obrony, koszty postępowania przygotowawczego, grzywny i kary cywilnoprawne, koszty odzyskania dobrego mienia wynikające z roszczeń osób trzecich przeciwko Ubezpieczonemu z tytułu nieprawidłowego działania jakiego dopuścił się on działając w charakterze: członka organów Spółki, założyciela Spółki, pracownika. Ochrona ubezpieczeniowa dotyczy wyłącznie roszczeń, które zostały podniesione przeciwko Ubezpieczonemu po raz pierwszy w okresie ubezpieczenia lub w okresie dodatkowym.

Okres ubezpieczenia to jeden rok oraz okres dodatkowy oznaczający okres kolejnych 36 miesięcy. Termin Ubezpieczony oznacza: członka organów, założyciela Spółki, pracowników (w tym przypadku gdy zostanie współpozwanym wraz z członkiem organów lub założycielem Spółki lub roszczenie wskazuje na nieprawidłowe działanie, jakiego dopuścił się pracownik pełniący funkcje zarządcze lub nadzorcze) współmałżonka, prawnie uznanego konkubenta, spadkobierców, przedstawicieli prawnych lub cesjonariuszy. Suma ubezpieczenia jest wspólna dla wszystkich Ubezpieczonych, składka została skalkulowana ryczałtowo i jej wysokość nie ulegnie zmianie w przypadku zmiany składu osobowego organów czy liczby pracowników.

Odpowiedzialność ubezpieczyciela wygasa w razie wyczerpania sumy ubezpieczenia. Zawarcie umowy ubezpieczenia ma na celu zabezpieczenie interesów samej Spółki, członków organów, założycieli Spółki oraz pracowników. W chwili zapłaty składki z tytułu ubezpieczenia nie jest znany (ani możliwy do określenia) szczegółowy zakres oraz rodzaj zdarzeń, z tytułu których dokonana zostanie wypłata ubezpieczenia oraz nie istnieje możliwość przyporządkowania określonej wartości świadczenia do poszczególnych Ubezpieczonych.

Nie sposób zatem przyporządkować rocznej kwoty składki do poszczególnych osób. Wnioskodawca zaznacza również, iż osoby ubezpieczone nie zostały z góry określone w umowie (lub innym dokumencie) w sposób pozwalający na ich jednoznaczną identyfikację jako osób ubezpieczonych od odpowiedzialności cywilnej (niemożliwe jest w chwili zawarcia umowy posiadanie informacji o współmałżonkach, prawnie uznanych konkubentach, spadkobiercach, przedstawicielach prawnych osób ubezpieczonych) - są one identyfikowane dopiero w chwili zajścia wypadku ubezpieczeniowego lub w chwili spełnienia świadczenia przez ubezpieczyciela.

Przychody członków organów osób prawnych są kwalifikowane do źródeł, których rodzaj określany jest w zależności od sposobu, w jaki powierzono tym osobom za wykonywanie obowiązków.

Stosownie do powyższego, mogą oni osiągać przychody ze źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tzn. m.in.

  • ze stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty,
  • z działalności wykonywanej osobiście.

Na gruncie prawa podatkowego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest każda forma przysporzenia majątkowego, tzn. zarówno pieniężna jak i niepieniężna.

Świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika lub członka zarządu, wykonującego obowiązki na podstawie innego stosunku prawnego niż stosunek pracy, należą do nieodpłatnych świadczeń. Ich pojęcia nie definiuje jednak ustawa o podatku dochodowym. Termin ?świadczenie? pojawia się na gruncie Kodeksu cywilnego i zgodnie z art. 353 Kodeksu oznacza przedmiot stosunku zobowiązaniowego, który wyraża się obowiązkiem określonego zachowania się przez podmiot zobowiązany.

Dla celów podatkowych pojęcie ?nieodpłatnego świadczenia? ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono nie tylko działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony, ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osobie kosztem majątku innego podmiotu, mające konkretny wymiar finansowy. Świadczenie nie musi mieć charakteru rękodajnego. Wystarczy, że świadczeniodawca swoim działaniem powoduje, że osoba, na rzecz której jest to działanie, otrzymuje korzyści finansowe.

Mając na względzie wszystkie ww. okoliczności należy stwierdzić, iż co do zasady opłacona przez podmiot gospodarczy składka na ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej członków organów władz podmiotu (członków zarządu, rad nadzorczych) stanowi dla tychże osób przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednakże z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej oprócz członków organów wnioskodawcy objęty jest również potencjalny krąg pracowników jak i potencjalny krąg osób trzecich (współmałżonkowie, prawnie uznani konkubenci, spadkobiercy, przedstawiciele prawni lub cesjonariusze).

To oznacza, że ubezpieczonym od odpowiedzialności cywilnej jest nieograniczony krąg osób. Tym, samym w tejże sytuacji nie jest możliwym zidentyfikowanie na dzień zapłacenia składki kręgu osób objętych ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej. To uniemożliwia przypisanie konkretnej osobie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W tak przedstawionym stanie faktycznym stwierdzić należy, iż zapłacone przez wnioskodawcę składki na ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej nie powodują powstania przychodu po stronie osób fizycznych działających w imieniu wnioskodawcy.

Zatem stanowisko wnioskodawcy uznaje się za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika