Czy świadczenie alimentacyjne przyznane na podstawie postanowienia Sądu tytułem zabezpieczenia powództwa (...)

Czy świadczenie alimentacyjne przyznane na podstawie postanowienia Sądu tytułem zabezpieczenia powództwa w czasie trwania rozprawy rozwodowej podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) po ponownym rozpatrzeniu, w związku
z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 14 maja 2013 r. sygn. akt I SA/Gl 1336/12, wniosku z dnia 22 kwietnia 2012 r. (data wpływu do tut. Biura ? 27 kwietnia 2012 r.), uzupełnionego w dniu 13 lipca 2012 r. oraz w dniu 01 sierpnia 2012 r., Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione w ww. wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania ?alimentów? przyznanych przez Sąd na czas trwania postępowania rozwodowego - jest prawidłowe.

Porady prawne

UZASADNIENIE

W dniu 27 kwietnia 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania ?alimentów? przyznanych przez Sąd na czas trwania postępowania rozwodowego.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismami z dnia 04 i 20 lipca 2012 r. znak: IBPB II/1/415-444/12/MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 13 lipca 2012 r. oraz w dniu 01 sierpnia 2012 r.

W dniu 14 sierpnia 2012 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów wydał interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego znak: IBPB II/1/415 -444/12/MZ, w której uznał stanowisko Wnioskodawczyni za nieprawidłowe.

Pismem z dnia 28 sierpnia 2012 r. (data nadania w UP ? 30 sierpnia 2012 r., data wpływu do tut. Biura ? 03 września 2012 r.), wniesiono wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, na które tut. Organ udzielił odpowiedzi pismem z dnia 03 października 2012 r. znak: IBPB II/1/4152 -41/12/MZ odmawiając zmiany ww. indywidualnej interpretacji indywidualnej.

Pismem z dnia 26 października 2012 r. (data wpływu do tut. Biura ? 30 października 2012 r.) wniesiono skargę na ww. interpretację indywidualną. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów pismem z dnia 28 listopada 2012 r. znak: IBPB II/1/4160-35/12/MZ udzielił odpowiedzi na skargę przesyłając ją, wraz z aktami sprawy, do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.

W piśmie procesowym do Organu z dnia 14 marca 2013 r. (data wpływu do tut. Biura ? 25 marca 2013 r.) Strona podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie oraz podtrzymała swoje zarzuty.

W odpowiedzi na ww. pismo procesowe z dnia 14 marca 2013 r., tut. Organ w piśmie z dnia 16 kwietnia 2013 r. znak: IBPB II/1/4160-35/12/MZ podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 14 maja 2013 r. sygn. akt I SA/Gl 1336/12 uchylił zaskarżoną interpretację stwierdzając, że skarga okazała się uzasadniona. Organ od powyższego wyroku nie wniósł skargi kasacyjnej. Prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 14 maja 2013 r. sygn. akt I SA/Gl 1336/12 wpłynął do tut. Biura w dniu 23 sierpnia 2013 r.

W przedmiotowym wniosku o interpretację, po jego uzupełnieniach, został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W sierpniu 2009 r. mąż Wnioskodawczyni przestał łożyć na utrzymanie rodziny a we wrześniu 2009 r. stwierdził, że odchodzi. Małżonkowie mają dwoje dzieci ? syna urodzonego w 1987 r. i córkę urodzoną w 1992 r. W marcu 2010 r. Wnioskodawczyni złożyła w Sądzie pozew o alimenty. W odpowiedzi mąż wniósł pozew rozwodowy.

Postanowieniem z dnia 20 stycznia 2011 r. wydanym na podstawie art. 730 i n. Kodeksu postępowania cywilnego Sąd na rozprawie w sprawie powództwa męża Wnioskodawczyni przeciwko niej o rozwód ? w przedmiocie wniosku pozwanej postanowił:

  1. na czas trwania postępowania zobowiązać powoda (męża Wnioskodawczyni) do łożenia na rzecz pozwanej (Wnioskodawczyni) alimentów w kwocie po 2.000 zł miesięcznie, płatne do jej rąk z góry do 10-go dnia każdego miesiąca, począwszy od dnia 09 kwietnia 2010 r.,
  2. oddalić wniosek w pozostałym zakresie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy alimenty zasądzone na zabezpieczenie powództwa w czasie trwania rozprawy rozwodowej podlegają opodatkowaniu?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zasądzone pieniądze nie podlegają opodatkowaniu.

Wnioskodawczyni wskazała, iż unormowania prawne w zakresie opodatkowania świadczeń łożonych przez jednego z małżonków tytułem zabezpieczenia w czasie trwania procesu o rozwód zawiera ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku osobowym od osób fizycznych. Stosownie do treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c.

Wnioskodawczyni podkreśliła, iż zgodnie z treścią art. 10 pkt 9 ww. ustawy źródłami przychodów są inne źródła nie wymienione w punktach od 1 do 8, za które uważa się zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, stypendia, dotacje inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 przedmiotowej ustawy oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Następnie Wnioskodawczyni wskazała, iż zgodnie z treścią art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nie objęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku wspólnego należą w szczególności:

  1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
  2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
  3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,
  4. kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r.

Zgodnie z art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ?oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli (...)?. Obowiązek ten trwa aż do ustania małżeństwa, orzeczenia separacji lub rozwodu oraz unieważnienia małżeństwa.

W świetle powyższego świadczenia otrzymane przez Wnioskodawczynię na mocy postanowienia z dnia 20 stycznia 2011 r. tytułem zabezpieczenia na czas trwania procesu o rozwód, zdaniem Wnioskodawczyni nie stanowią przychodu z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku osobowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawczyni, świadczenia te mające na celu zaspokojenie świadczeń rodziny, czy też jednego z małżonków w czasie trwania procesu rozwodowego nie stanowią przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, bowiem świadczenia te wobec trwania małżeństwa należy traktować jako ich majątek wspólny.

Wnioskodawczyni zaznaczyła, że przyjęcie innego rozwiązania doprowadzałoby do podwójnego opodatkowania tych samych dochodów.

W indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych z dnia 14 sierpnia 2012 r. znak: IBPB II/1/415-444/12/MZ Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów uznał stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 22 kwietnia 2012 r., za nieprawidłowe i stwierdził, że alimenty nie zostały przyznane na rzecz Wnioskodawczyni na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej, lecz na podstawie innego orzeczenia (postanowienia), wobec czego w przedmiotowej sprawie nie istnieją ewentualne przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku określonego w treści przepisu art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.; od dnia 03 kwietnia 2012 r. - Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.). Tym samym przedmiotowe świadczenia uzyskane przez Wnioskodawczynię stanowią dla niej przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie Organ podkreślił, iż wskazana przez Wnioskodawczynię okoliczność, iż świadczenia te zostały przez nią uzyskane w czasie trwania małżeństwa i należy je traktować jako majątek wspólny w świetle przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788), jest obojętna z punktu widzenia przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie ma znaczenia dla obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu uzyskania ww. przychodu.

Wnioskodawczyni zaskarżyła, po uprzednim wezwaniu Organu do usunięcia naruszenia prawa, ww. interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach prawomocnym wyrokiem z dnia 14 maja 2013 r. sygn. akt I SA/Gl 1336/12 uchylił ww. interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 14 sierpnia 2012 r. znak: IBPB II/415-444/12/MZ stwierdzając, że skarga okazała się uzasadniona.

Dokonując oceny zgodności z prawem stanowiska organu podatkowego w zakresie udzielonej indywidualnej interpretacji prawa podatkowego, Sąd stwierdził, że w jego ocenie przedstawiona interpretacja nie zawiera uzasadnienia prawnego, o którym mowa w art. 14c § 2 Ordynacji podatkowej. Nie zawiera wszystkich elementów koniecznych dla uzasadnienia prawnego. Dokonując wyjaśnienia przepisów, w kontekście zadanego przez stronę pytania, Organ winien w pierwszej kolejności podać, jakie reguły wykładni uznał za podstawę dokonania interpretacji. Jeżeli zatem pominięta zostanie wykładnia językowa, a zastosowanie znajdzie np. celowościowa lub systemowa, winny zostać podane motywy takiego wyboru. Sąd podkreślił, że w rozpatrywanej sprawie Organ w znacznej części interpretacji przedstawił przepisy dotyczące opodatkowania i zwolnienia świadczeń alimentacyjnych z opodatkowania, natomiast zupełnie nie przeanalizował istoty świadczenia jaką przyznano stronie postanowieniem z dnia 20 stycznia 2011 r. i bezkrytycznie przyjął że są to alimenty, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Sąd zaznaczył, iż co prawda pytanie Wnioskodawczyni rzeczywiście dotyczyło ?alimentów?, ale według strony było powieleniem zapisów postanowienia Sądu z dnia 20 stycznia 2011 r. wydanego na podstawie art. 730 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) i realizacją obowiązków o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) Ponadto w swoim piśmie z dnia 10 lipca 2012 r. Wnioskodawczyni odpowiadając na wezwanie organu interpretacyjnego wyraźnie podkreślała, iż powyższe świadczenia nie są alimentami, a zatem zupełnie nie zrozumiałe jest stanowisko Ministra Finansów, gdy wywodzi (str. 5 interpretacji) po zaprezentowaniu stanu faktycznego, iż ?ww. alimenty nie zostały przyznane na rzecz Wnioskodawczyni na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej, lecz na podstawie innego orzeczenia (postanowienie), wobec czego w przedmiotowej sprawie nie istnieją ewentualne przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku określonego w treści art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.? Sąd powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r. (sygn. akt III CZP 39/11) wskazał, iż pomiędzy obowiązkiem ustanowionym w art. 27 K.r.o. (na ten przepis powoływała się we wniosku skarżąca) a obowiązkiem alimentacyjnym (art. 128 i nast. oraz art. 60 K.r.o.) istnieje pewne podobieństwo, jednak o tożsamości tych obowiązków nie może być mowy; można mówić co najwyżej o ?alimentacyjnym charakterze? obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, konstatacja ta nie upoważnia jednak do formułowania tezy, że między małżonkami ? w czasie trwania małżeństwa ? istnieje obowiązek alimentacyjny sensu stricto. Sąd podkreślił, iż w uzasadnieniu prawnym ww. uchwały Sąd Najwyższy wywiódł, iż zgodnie z art. 23 K.r.o., małżonkowie są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Obowiązek wzajemnej pomocy małżonków oraz współdziałania dla dobra rodziny znajduje rozwinięcie w art. 27 K.r.o. - ulokowanym w ramach tego samego działu ?Prawa i obowiązki małżonków? - z którego wynika, że małżonkowie powinni, każdy według swych sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, przy czym zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także - w całości lub w części - na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.

Sąd podkreślił, iż Sąd Najwyższy wyjaśniał także, iż w praktyce sądowej od wielu dziesięcioleci daje się zauważyć - dyktowana względami socjalnymi, językowymi i pragmatycznymi - tendencja do traktowania każdego świadczenia polegającego na dostarczaniu środków utrzymania jako świadczenia alimentacyjnego (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1937 r., C II 1566/37, ?Przegląd Sądowy? 1938, poz. 327). Zdaniem Sądu Najwyższego należy w związku z tym przyjąć, że jeżeli Sądy zasądzają na podstawie art. 27 K.r.o. alimenty na rzecz drugiego małżonka, to posługują się pewnym skrótem. W dalszej części uzasadnienia prawnego uchwały z dnia 13 lipca 2011 r. Sąd Najwyższy wywiódł, iż poszukując (...) dystynkcji między obowiązkami wynikającymi z art. 27 K.r.o. a obowiązkiem alimentacyjnym, należy także podkreślić, że realizacja obowiązku alimentacyjnego może polegać - jak się powszechnie przyjmuje - na dostarczaniu środków utrzymania i wychowania w formie świadczeń pieniężnych lub ?w naturze?, a wybór należy do uprawnionego. W przypadku art. 27 K.r.o., ze względu na jego kogentywny charakter, o takim wyborze nie może być mowy (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2000 r., III CKN 1412/00, niepubl.). Różne są także przesłanki ustawowe wypełniania obowiązku określonego w art. 27 i 60 K.r.o.; obowiązek alimentacyjny dotyczy byłych małżonków (verba legis: ?małżonek rozwiedziony?) oraz potrzeb uprawnionego (nie rodziny) i zależy od winy oraz istnienia niedostatku, a z punktu widzenia art. 27 K.r.o. żadna z tych przesłanek nie ma znaczenia, w tym bowiem wypadku podłożem obowiązku jest małżeństwo, jego trwanie, funkcjonowanie i potrzeby; obowiązek ten powstaje z chwilą zawarcia związku małżeńskiego i trwa do czasu jego ustania - rozwiązania lub unieważnienia. W ocenie Sądu Najwyższego dla głoszonego niekiedy w piśmiennictwie poglądu, iż art. 27 K.r.o. stanowi podstawę obowiązku alimentacyjnego między małżonkami, nie ma dogmatycznego oparcia i że obowiązek przewidziany w art. 27 K.r.o. wygasa na skutek ustania małżeństwa.

Sąd stwierdził, iż jego zdaniem nie sposób zatem zgodzić się ze stanowiskiem Organu interpretacyjnego, że otrzymane przez wnioskodawczynię ?alimenty? stanowią dla niej przychód polegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Dla Sądu nie ulega wątpliwości to, że świadczenia otrzymywane na mocy postanowienia Sądu tzw. ?alimenty? tytułem zabezpieczenia potrzeb rodziny przez czas trwania procesu rozwodowego nie stanowią w świetle art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodów skarżącej podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, bowiem stanowią one wobec trwania małżeństwa i braku rozdzielności majątkowej, wspólny dorobek małżonków, a na mocy orzeczenia Sądu dochodzi jedynie do przekazania jednej ze stron związku małżeńskiego prawa do rozporządzania częścią przychodu, powstałego wcześniej w ramach jednej małżeńskiej wspólności majątkowej. Skoro zaś są to środki wspólne całej rodziny, a skarżąca na mocy orzeczenia Sądu ich częścią dysponuje, to nie można w żadnym wypadku twierdzić, że po jej stronie doszło do przysporzenia majątkowego, które rodzi obowiązek podatkowy wynikający z art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Sąd wskazał, że takie ?literalnie bezkrytyczne? zinterpretowanie zapisów stanu faktycznego (w ocenie Sądu strona nie może ponosić negatywnych konsekwencji podatkowych nazwania w postanowieniu Sądu ?świadczenia? wypłacanego jej w oparciu o zapis art. 27 K.r.o. ?alimentami?), zawartego we wniosku spowodowało, że organ interpretacyjny zupełnie pominął zapisy art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie ustawodawca jednoznacznie wskazał, iż przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do świadczeń na zaspokojenie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, objętych wspólnością majątkową małżeńską, a co jednoznacznie wynikało ze stanowiska zaprezentowanego w ramach opisywanego we wniosku o interpretację stanu faktycznego, a do czego nie odniósł się organ.

W ocenie Sądu nie wywiązywanie się dobrowolne małżonka z obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny w trakcie trwania sprawy o rozwiązanie małżeństwa i obciążenie go tym obowiązkiem na czas trwania takiej sprawy w formie zabezpieczenia, nie może powodować, iż realizowanie tego typu świadczenia wywołuje w płaszczyźnie podatkowej niekorzystne skutki dla osoby otrzymującej takie świadczenie w porównaniu z sytuacją otrzymywania takiego samego świadczenia w ramach właściwie, tj. dobrowolnie realizowanego obowiązku przez współmałżonka. Skoro w tym drugim przypadku, nie ma uzasadnionych podstaw do traktowania tego typu świadczeń jako opodatkowanych, to nie może tego zmienić dodatkowy, sądowy ?tymczasowy nakaz? realizacji tegoż obowiązku ustawowego w trakcie trwającej sprawy. Dopuszczenie do różnego sposobu opodatkowania świadczeń przekazywanych między małżonkami (opodatkowanie świadczeń wymuszonych na pewien czas - czas trwania sprawy cywilnej i pozostawienie poza przedmiotem opodatkowania świadczeń realizowanych dobrowolnie), realizującymi w ten sposób zaspokajanie potrzeb rodziny, w ocenie Sądu można byłoby odczytać za naruszające zasady konstytucyjnej ochrony i opieki nad rodziną oraz uwzględniania dobra rodziny w polityce społecznej i gospodarczej (art. 18 i art. 71 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Dz. U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).

Sąd stwierdził, iż nie można więc zaakceptować takiej wykładni art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, która doprowadziła organ podatkowy do stwierdzenia, iż zabezpieczenie realizujące zaspokojenie potrzeb drugiego z małżonków wypłacone ze wspólnego majątku małżonków, stanowiło dla skarżącej przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu. Słusznie więc wywodzono w skardze, iż istnienie między małżonkami wspólności majątkowej małżeńskiej także sprawia, że środki pieniężne wypłacane skarżącej w trakcie małżeństwa nie mogły być potratowane jako przychody z innych źródeł. Skoro weszły one do wspólnego majątku małżonków, to skarżąca mogła z nich korzystać bez możliwości żądania ich ponownego opodatkowania na etapie przekazywania do realizacji potrzeb rodziny, którą to potrzebą są też osobiste potrzeby współmałżonka (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 21 lutego 2007 r. sygn. akt III SA/Wa 3481/06, wyrok WSA w Krakowie z dnia 28 marca 2008 r. sygn. akt I SA/Kr 1381/07, wyrok WSA w Szczecinie z dnia 14 lipca 2009 r. sygn. akt I SA/Sz 321/09).

Sąd podkreślił, iż skoro nie można mówić o alimentach w trakcie trwania związku małżeńskiego i skoro świadczenia na rzecz rodziny nie zostały zaliczone wprost do żadnego ze źródeł przychodów, to nie podlegają opodatkowaniu, są one bowiem dokonywane wewnątrz jednostki jaką jest rodzina, a co w analizowanym przypadku dodatkowo wspiera bezsporna okoliczność istnienia w czasie trwania małżeństwa Wnioskodawczyni wspólności majątkowej. Wprowadzone rozróżnienie ma istotne znaczenie dla właściwej kwalifikacji podatkowej świadczeń przekazywanych w ramach rodziny. Tylko bowiem świadczenia alimentacyjne zgodnie z brzmieniem art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zaliczane są do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 cytowanej ustawy, ale co jak już wykazano nie miało zastosowania w stanie faktycznym sprawy zaprezentowanym we wniosku o interpretację.

Mając na uwadze uzasadnienie ww. wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oraz treść art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.), który stanowi, iż ?ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia?, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów, rozpatrując ponownie wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z dnia 22 kwietnia 2012 r., uzupełniony w dniu 13 lipca 2012 r. oraz w dniu 01 sierpnia 2012 r., stwierdza, iż w świetle stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym stanowisko Wnioskodawczyni - jest prawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r., Nr 51, poz. 307 z późn. zm.; od dnia 03 kwietnia 2012 r. - Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści tego przepisu wynika zatem, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Katalog źródeł, do których kwalifikuje się dochód danego rodzaju został wymieniony w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W pkt 9 tegoż przepisu wymieniono jako źródło przychodu - ?inne źródła?.

Zgodnie natomiast z art. 20 ust. 1 tej ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 01 stycznia 2012 r., wprowadzonym ustawą z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 75, poz. 398) za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Według wcześniejszego brzmienia tego przepisu za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważano w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Zauważyć należy, że powołany wyżej przepis wymienia określone rodzaje przychodów stanowiące pewien katalog o charakterze otwartym, a tym samym nie rozstrzyga w sposób ostateczny co jest przychodem z ?innych źródeł?. Użycie przez ustawodawcę zwrotu ?w szczególności? przesądza, iż przedmiotowy katalog nie ma charakteru zamkniętego, wyczerpującego. Innymi słowy, przychody niemieszczące się w źródłach przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ww. ustawy i niewymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych przewidzianych w tej ustawie stanowią przychody z innych źródeł.

Jednakże zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisów tej ustawy nie stosuje się do świadczeń na zaspokojenie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, objętych wspólnością majątkową małżeńską.

Z literalnego brzmienia powołanego przepisu wynika zatem, iż wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają wyłącznie świadczenia na zaspokojenie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, objęte wspólnością majątkową małżeńską.

Kwestie stosunków majątkowych w małżeństwie reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. ? Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.; od dnia 11 lipca 2012 r. - Dz. U. z 2012 r., poz. 788 z późn. zm.). Stosownie do art. 27 Kodeksu oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.

Obowiązek ten ? jako wynikający z przepisu powszechnie obowiązującego ? powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa i gaśnie z chwilą jego ustania, orzeczenia separacji lub unieważnienia. Rodzaj i zakres potrzeb, które powinny zostać zaspokojone, zależą od uzasadnionych indywidualnych okoliczności dotyczących każdego z członków rodziny.

Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu, z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Natomiast art. 31 § 2 Kodeksu stanowi, że do majątku wspólnego należą w szczególności:

  1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
  2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
  3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,
  4. kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).

Z kolei w myśl art. 43 § 1 Kodeksu oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Z treści wniosku oraz jego uzupełnień wynika, że w 2009 r. ówczesny mąż Wnioskodawczyni przestał łożyć środki na utrzymanie rodziny, podejmując decyzję o jej opuszczeniu. Wnioskodawczyni ma z nim dwoje dzieci ? syna urodzonego w 1987 r. i córkę urodzoną w 1992 r. Postanowieniem z dnia 20 stycznia 2011 r., wydanym na podstawie art. 730 i n. Kodeksu postępowania cywilnego, w przedmiocie wniosku Wnioskodawczyni o zabezpieczenie powództwa, Sąd postanowił na czas trwania postępowania rozwodowego zobowiązać ówczesnego męża Wnioskodawczyni do płacenia świadczenia alimentacyjnego na rzecz Wnioskodawczyni w kwocie 2.000 zł miesięcznie, począwszy od dnia 09 kwietnia 2010 r. Wnioskodawczyni, powołując się m.in. na przepisy art. 27 i art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, zajęła stanowisko, iż świadczenia otrzymane przez nią na mocy postanowienia z dnia 20 stycznia 2011 r. tytułem zabezpieczenia na czas trwania procesu o rozwód i mające na celu zaspokojenie świadczeń rodziny, czy też jednego z małżonków w czasie trwania procesu rozwodowego, nie stanowią przychodu z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku osobowym od osób fizycznych, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, bowiem świadczenia te wobec trwania małżeństwa należy traktować jako majątek wspólny małżonków.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni świadczenie tytułem zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych stanowi świadczenie na zaspokojenie potrzeb rodziny, o którym mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, objęte wspólnością majątkową małżeńską, więc do ww. świadczenia nie stosuje się przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 7 tej ustawy. Tym samym przedmiotowe świadczenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla Wnioskodawczyni.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika