Czy odszkodowanie z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego lub zamiennego osobom uprawnionym z mocy (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) ? Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z daty wpływu do Biura ? 16 października 2013 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zakwalifikowania do źródła przychodu odszkodowania wypłaconego w 2011 r. przez Gminę z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego ? jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 października 2013 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zakwalifikowania do źródła przychodu odszkodowania wypłaconego w 2011 r. przez Gminę z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca w 2011 r. był współwłaścicielem zabudowanej budynkiem mieszkalnym, wielorodzinnym nieruchomości położonej w K. Wnioskodawca wraz z pozostałymi współwłaścicielami wynajmują lokatorom znajdujące się w tym budynku lokale mieszkalne. W 2011 roku podatnik przychody z wynajmowania lokali mieszkalnych rozliczał na zasadach ogólnych, proporcjonalnie do posiadanego udziału, z uwzględnieniem amortyzacji budynku i kosztów uzyskania przychodów, jak stanowi art. 9a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Rozliczenia przychodów i kosztów dokonuje Zarządca ds. Obsługi Finansowej, będący jednocześnie jednym ze współwłaścicieli. Do przychodów z najmu zaliczane były wpływy z czynszów wynikających z zawartych umów najmu, natomiast do kosztów uzyskania przychodów zaliczano m.in. koszty jednoznacznie związane z lokalem oraz koszty ponoszone na utrzymanie budynku i nieruchomości jako całości. Kilku lokatorom wypowiedziano umowy najmu mieszkania. Sąd orzekł eksmisję z prawem do lokali socjalnych. Gmina nie dostarczyła lokali socjalnych więc eksmitowani nie opuścili lokali. Eksmitowani lokatorzy nie płacili odszkodowań za zajmowanie lokali bez tytułu prawnego, a lokali z lokatorami nie można było wynająć. Wnioskodawca wystąpił z powództwem do Sądu o zasądzenie odszkodowania od Gminy. Postępowanie sądowe zakończyło się przyznaniem i wypłatą przez Gminę odszkodowania, będącego substytutem czynszu z najmu. W skład kwoty odszkodowania, oprócz czynszu, wchodziły kwoty wynikające z rachunków za zużytą w lokalu przez lokatorów wodę i za wywóz śmieci. Wpłata przyznanego odszkodowania nastąpiła na rachunek wspólnoty mieszkaniowej będący w dyspozycji Zarządcy nieruchomości. W związku z otrzymanym odszkodowaniem Wnioskodawca otrzymał od Gminy PIT-8C ? ?Informacja o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych?, w której w poz. 34 wykazano ?odszkodowanie za niedostarczenie lokalu socjalnego? oraz kwotę odszkodowania w wysokości 6.826,00 PLN. Wnioskodawca zadeklarował otrzymany przychód jako przychody z najmu i dzierżawy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy otrzymane w 2011 r. odszkodowanie z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego lub zamiennego osobom uprawnionym z mocy wyroku, wypłacone przez Gminę współwłaścicielowi lokalu, który zajmują osoby z wyrokiem eksmisji (z prawem do lokalu socjalnego), należy traktować jako przychody z najmu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, mając na uwadze, iż mamy do czynienia w rzeczywistości z ekwiwalentem czynszu, uiszczonym przez Gminę w ramach odpowiedzialności in solidum, gdzie zapłata tego samego długu przez jeden podmiot zwalnia z obowiązku jego zapłaty drugi podmiot?

Czy przedmiotowe odszkodowanie należało wykazać w rocznym zeznaniu PIT-36 w polu dotyczącym przychodu z najmu i dzierżawy (w przypadku Wnioskodawcy w wierszu 110 dochody małżonka ?Najem i dzierżawa?)

Czy przedmiotowe odszkodowanie należało traktować jako dochód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy odszkodowanie wypłacone przez Gminę należy klasyfikować jako przychody z najmu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji wykazywać w rozliczeniu rocznym PIT-36 w polu nr 110 (?Najem lub dzierżawa?, ?Przychód?).

W ocenie Wnioskodawcy otrzymane odszkodowanie jest przychodem z najmu i nie należy traktować tego odszkodowania jako przychodu z ?innych źródeł? określonych w art. 20 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Otrzymane od Gminy odszkodowanie, przysługuje na podstawie przepisów szczególnych tj. art. 18 ust. 3 i ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego ? t.j. Dz.U. z 2005 r., Nr 31, poz. 266 z późn. zm. i stanowi substytut czynszu, który by wynikał ze stosunku najmu dla danego lokalu. Wysokość odszkodowania jest wprost proporcjonalna do stanu całej nieruchomości i lokalu ? koszty ponoszone na utrzymanie nieruchomości i lokalu podnoszą wartość odszkodowania. W przypadku, jeżeli lokatorzy oczekujący na lokal socjalny nie uiszczają odszkodowania, o którym mowa w przepisach szczególnych: art. 18 ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, to Gmina również pokrywa to niezapłacone przez lokatora odszkodowanie w ramach swojej odpowiedzialności, ponieważ są to konsekwencje wynikłe z nieprzyznania przez Gminę lokalu socjalnego. W zakresie tej kwoty Gmina wchodzi zatem jako dłużnik w miejsce niepłacącego lokatora i opłaca za niego wartość czynszu, jaką ten musiałby uiszczać, gdyby zajmował go na podstawie ważnego tytułu prawnego.

Zdaniem Wnioskodawcy dla wynajmującego jest to zatem czynsz najmu, z tym, że uiszczony przez inny podmiot, który odpowiada za niedostarczenie lokalu socjalnego osobie uprawnionej i zajmującej w dalszym ciągu lokal. Z tego względu uiszczona kwota nie zmienia swojego charakteru i winna być traktowana jako przychód z najmu, co wynika wprost z zapisów ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.

Wnioskodawca uważa, zgodnie z argumentacją Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, zawartą w uzasadnieniu wyroku z 07 maja 2013 r. sygn. akt I SA/Po 120/13, że odszkodowanie jest związane ze źródłem przychodu, na podstawie którego mogło w ogóle powstać. Odszkodowanie ma bowiem rekompensować czynsz, jaki powinien być płacony przez najemcę lokalu z orzeczoną eksmisją, a który nie został w rzeczywistości zapłacony przez osoby zajmujące dany lokal. Kwoty pozostawione do dyspozycji Wnioskodawcy, od strony wynajmującego stanowią wobec tego odpłatność za oddanie najemcy rzeczy do używania. Przychód w postaci odszkodowania pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z używaniem lokalu przez najemcę, pomimo orzeczonej eksmisji.

Według Wnioskodawcy, ponadto przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ograniczają pojęcia przychodów z najmu wyłącznie do czynszu. Zgodnie z art. 11 ust. 1 tej ustawy przychodami ze źródła przychodów są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że otrzymane odszkodowanie ma swoje źródło w pierwotnej umowie najmu z niepłacącym lokatorem, za którego Gmina opłaca wartość czynszu, jaką ten musiałby uiszczać, gdyby zajmował lokal na podstawie ważnego tytułu prawnego.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca powołał się również na:

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 stycznia 2001 r., sygn. akt SA/Sz 1911/99,
• uchwałę Sądu Najwyższego z 16 maja 2012 r. sygn. akt III CZP 12/2012,
• wyrok Sądu Najwyższego z 19 stycznia 2005 r. sygn. akt V CK 355/2004.
  
  

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r., Nr 51, poz. 307, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści tego przepisu wynika zatem, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Katalog źródeł, do których kwalifikuje się dochód danego rodzaju został wymieniony w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odrębnymi źródłami przychodów są: najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą. Natomiast w pkt 9 tegoż przepisu wymieniono jako źródło przychodu - ?inne źródła?.

Zgodnie natomiast z art. 20 ust. 1 tej ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Zauważyć należy, że powołany wyżej przepis wymienia określone rodzaje przychodów stanowiące pewien katalog o charakterze otwartym, a tym samym nie rozstrzyga w sposób ostateczny co jest przychodem z ?innych źródeł?. Użycie przez ustawodawcę zwrotu ?w szczególności? przesądza, iż przedmiotowy katalog nie ma charakteru zamkniętego, wyczerpującego. Innymi słowy, przychody niemieszczące się w źródłach przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ww. ustawy i niewymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych przewidzianych w tej ustawie stanowią przychody z innych źródeł.

Zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2005 r., Nr 31, poz. 266, z późn. zm.), jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.).

Z przepisu art. 417 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa (art. 417 § 2 Kodeksu cywilnego).

Ponadto zauważyć należy, że zgodnie z art. 659 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca w 2011 r. był współwłaścicielem nieruchomości zabudowanej wielorodzinnym budynkiem mieszkalnym. Wnioskodawca wraz z pozostałymi współwłaścicielami wynajmowali lokatorom znajdujące się w tym budynku lokale mieszkalne. Kilku lokatorom wypowiedziano umowy najmu mieszkania. Sąd orzekł eksmisję z prawem do lokali socjalnych. Gmina nie dostarczyła lokali socjalnych więc eksmitowani nie opuścili lokali. Eksmitowani lokatorzy nie płacili odszkodowań za zajmowanie lokali bez tytułu prawnego, a lokali z lokatorami mieszkania nie można było wynająć. Wnioskodawca wystąpił z powództwem do Sądu o zasądzenie odszkodowania od Gminy. Postępowanie sądowe zakończyło się przyznaniem i wypłatą w 2011 r. przez Gminę na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania, w wysokości 6.826,00 PLN, będącego substytutem czynszu z najmu. W związku z otrzymanym odszkodowaniem Wnioskodawca otrzymał od Gminy informację PIT

-8C. Wnioskodawca w zeznaniu rocznym PIT-36 zadeklarował otrzymane odszkodowanie jako przychód z najmu i dzierżawy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowanie wypłacone przez Gminę należy klasyfikować jako przychody z najmu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w konsekwencji wykazywać w rozliczeniu rocznym PIT-36 w polu nr 110 (?Najem lub dzierżawa?, ?Przychód?) i nie należy traktować tego odszkodowania jako przychodu z ?innych źródeł? określonych w art. 20 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że otrzymanego przez Wnioskodawcę odszkodowania nie sposób uznać za przychód ze źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. najmu. Na gruncie przedmiotowej sprawy nie został bowiem spełniony warunek pozostawania ww. odszkodowania w związku z przychodem z tytułu najmu lokali. Nawet, jeżeli odszkodowanie wypłacone przez Gminę w związku z niedostarczeniem lokalu socjalnego osobie uprawnionej na mocy wyroku sądowego, odpowiadało wysokości czynszu, jaki Wnioskodawca mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu, to odszkodowanie to nie stanowi czynszu, do którego na mocy przepisów prawa oraz zawartej umowy zobowiązany jest najemca. Przedmiotowe odszkodowanie wypłacone zostało przez Gminę jako zadośćuczynienie za szkodę związaną z niedostarczeniem lokali socjalnych osobom uprawnionym, nie zaś jako czynsz (czy też jego ekwiwalent) związany z użytkowaniem (w tym bezprawnym) lokali przez najemców. Tym samym, otrzymane odszkodowanie winno zostać zaliczone przez Wnioskodawcę do źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli do innych źródeł.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że przychód uzyskany przez Wnioskodawcę z tytułu przedmiotowego odszkodowania, otrzymanego w 2011 r., należy zakwalifikować do przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. do przychodów z innych źródeł. Uzyskany z powyższego tytułu przychód Wnioskodawca winien wykazać w korekcie do zeznania rocznego PIT-36 (za 2011 r.) w poz. 128 ?inne źródła?, składanej na podstawie art. 81 Ordynacji podatkowej.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla Wnioskodawcy.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę orzeczeń sądowych należy stwierdzić, że orzeczenia te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.