Czy zawarcie umowy nabycia akcji własnych celem ich umorzenia za wynagrodzeniem podlega opodatkowaniu (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 21 marca 2012 r. (data wpływu do tut. Biura ? 27 marca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania nabycia akcji własnych w celu ich umorzenia - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 marca 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania nabycia akcji własnych w celu ich umorzenia.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (Spółka akcyjna) jest producentem wyrobów papierniczych i rezydentem podatkowym w Polsce. Akcjonariuszami Wnioskodawcy są m.in. spółki z siedzibą na Cyprze (dalej: akcjonariusze cypryjscy). Akcjonariusze cypryjscy są rezydentami podatkowymi na Cyprze w rozumieniu umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, w szczególności nie posiadają oni w Polsce zakładu. Akcjonariusze cypryjscy zamierzają zmniejszyć swoje zaangażowanie kapitałowe w Spółce (Wnioskodawcy) poprzez przeprowadzenie dobrowolnego umorzenia akcji. Wszystkie akcje, które będą podlegać umorzeniu, zostały zakupione przez akcjonariuszy cypryjskich za gotówkę.

Zgodnie z art. 359 § 1 Kodeksu spółek handlowych akcje w spółce akcyjnej mogą być umorzone albo za zgodą akcjonariusza w drodze ich nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych dobrowolne umorzenie akcji będzie wymagało podjęcia uchwały przez walne zgromadzenie akcjonariuszy Wnioskodawcy. Uchwała będzie określała w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość oraz formę wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego.

W związku z powyższym walne zgromadzenie akcjonariuszy Wnioskodawcy zamierza podjąć odpowiednie uchwały o przeprowadzeniu dobrowolnego umorzenia. Uchwały będą określały w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość oraz formę wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszom cypryjskim. Zgodnie z uchwałami Wnioskodawca nabędzie część swoich akcji od akcjonariuszy cypryjskich w celu ich umorzenia. W zamian za akcje Wnioskodawca wypłaci na rzecz wspólników wynagrodzenie w gotówce. Wartość wynagrodzenia może zostać ustalona przez walne zgromadzenie akcjonariuszy na poziomie wyższym lub niższym od wartości rynkowej lub nominalnej umarzanych akcji.

W związku z powyższym Wnioskodawca chce uzyskać pewność, iż czynność dobrowolnego umorzenia akcji Spółki nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, w szczególności, że opodatkowaniu tym podatkiem nie podlega czynność nabycia akcji własnych przez Wnioskodawcę za wynagrodzeniem pieniężnym w celu ich dobrowolnego umorzenia zgodnie z uchwałą walnego zgromadzenia akcjonariuszy Spółki (Wnioskodawcy).

Zdaniem Wnioskodawcy, czynność dobrowolnego umorzenia akcji Spółki nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W szczególności nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem czynność nabycia akcji własnych od akcjonariuszy cypryjskich przez Wnioskodawcę w celu ich dobrowolnego umorzenia za wynagrodzeniem pieniężnym, zgodnie z uchwałą walnego zgromadzenia akcjonariuszy Spółki (Wnioskodawcy).

Przytaczając treść art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych Wnioskodawca podkreślił, iż powyższy katalog czynności opodatkowanych jest katalogiem zamkniętym. Oznacza to, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych mogą podlegać jedynie czynności cywilnoprawne w nim wymienione. Katalog ten nie zawiera w sobie ani czynności umorzenia akcji ani nabycia/zbycia akcji w celu umorzenia.

Jednocześnie czynności nabycia przez Wnioskodawcę akcji własnych za wynagrodzeniem pieniężnym w celu ich dobrowolnego umorzenia nie można zakwalifikować, zdaniem Wnioskodawcy, jako sprzedaży albo zamiany rzeczy lub praw.

Wnioskodawca wskazał, iż stosownie do art. 359 § 1 Kodeksu spółek handlowych akcje w spółce akcyjnej mogą być umorzone dobrowolnie, co jest poprzedzone nabyciem akcji własnych przez spółkę. Kodeks spółek handlowych stanowi, iż w przypadku umorzenia dobrowolnego nabycie akcji przez spółkę może nastąpić za wynagrodzeniem. Wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi, którego akcje będą nabyte zostaje określona w uchwale walnego zgromadzenia akcjonariuszy.

Wnioskodawca podkreślił, iż nabycie przez Spółkę akcji własnych w celu ich umorzenia nie może być utożsamiane z umową sprzedaży. Zgodnie z art. 535 Kodeksu cywilnego przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę, przy czym stosownie do art. 555 Kodeksu cywilnego przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio między innymi do sprzedaży praw majątkowych. W ocenie Wnioskodawcy, umowie sprzedaży akcji oraz transakcji nabycia akcji w celu umorzenia przyświeca zupełnie inny cel gospodarczy. Celem umowy sprzedaży lub zamiany jest zbycie dóbr lub praw. Natomiast przyczyną nabycia akcji w celu ich umorzenia jest kształtowanie struktury właścicielskiej spółki poprzez unicestwienie akcji spółki.

Wnioskodawca zaznaczył, iż ponadto art. 535 Kodeksu cywilnego formułując definicję umowy sprzedaży stanowi, że kupujący zobowiązuje się zapłacić ?cenę?. W związku z tym to właśnie cena obok oznaczenia przedmiotu sprzedaży stanowi niezbędny przedmiotowo element umowy sprzedaży. Cena jest ekwiwalentem rzeczy lub praw nabytych w drodze umowy sprzedaży. Zapłata oznaczonej ceny jest obowiązkiem kupującego.

W przypadku określonego w art. 359 Kodeksu spółek handlowych nabycia od akcjonariusza akcji przez spółkę w celu ich umorzenia występuje ?wynagrodzenie". Termin ?wynagrodzenie" nie jest jednak, zdaniem Wnioskodawcy, tożsamy z pojęciem ?ceny". Z uwagi na zupełnie inną funkcję gospodarczą transakcji sprzedaży i umorzenia, wynagrodzenie pełni inną funkcję niż cena. Wynagrodzenie stanowi bowiem, według Wnioskodawcy, element odszkodowawczy, rekompensujący umorzenie akcji dotychczasowemu akcjonariuszowi.

Zatem, w ocenie Wnioskodawcy, należy uznać, iż użycie w art. 359 Kodeksu spółek handlowych terminu ?wynagrodzenie? świadczy, iż na gruncie tego przepisu nie chodzi o sprzedaż w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, nabycie akcji przez Spółkę w celu ich umorzenia za wynagrodzeniem, należy traktować jako szczególny rodzaj umowy, który nie został wymieniony jako czynność cywilnoprawna podlegająca opodatkowaniu na mocy art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - przepis ten zawiera zamknięty katalog czynności podlegających temu podatkowi. W związku z tym nabycie akcji przez Spółkę od akcjonariuszy cypryjskich w celu ich umorzenia za wynagrodzeniem określonym w uchwale walnego zgromadzenia akcjonariuszy, jako szczególny rodzaj umowy nie objętej katalogiem art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega temu podatkowi.

Uzasadniając swoje stanowisko, Wnioskodawca powołał postanowienie Naczelnika Małopolskiego Urzędu Skarbowego z dnia 30 marca 2007 r. znak: PMO/436-3/2007/SM oraz interpretacje indywidualne wydane przez:

1. Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 21 października 2008 r. znak: ILPB2/436-95/08-4/AJ,

1. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 18 grudnia 2008 r. znak: IBPB2/436-61/07/MZ.
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób prawnych, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.
  
  

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Instytucja umorzenia akcji w spółce w drodze nabycia przez spółkę akcji uregulowana została w ustawie z dnia 15 września 2000 r. ? Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.).

Zgodnie z art. 359 § 1 Kodeksu spółek handlowych akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Umorzenie dobrowolne nie może być dokonane częściej niż raz w roku obrotowym. Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa statut.

Ponadto - w myśl art. 359 § 2 Kodeksu spółek handlowych umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych, bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego. Umorzenie przymusowe następuje za wynagrodzeniem, które nie może być niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę do podziału między akcjonariuszy.

Mowa jest tu zatem o wynagrodzeniu, a nie o zapłacie ceny. Cena jest bowiem ekwiwalentem rzeczy lub praw, nabytych w drodze umowy sprzedaży. Zawiera ona w sobie trzy elementy: wartość rzeczy, zysk sprzedawcy oraz koszty po jego stronie. Stanowi ona jeden z elementów przedmiotowo istotnych umowy sprzedaży.

Nabycie akcji przez spółkę w celu ich umorzenia nie jest więc tożsame z umową sprzedaży uregulowaną w art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. ? Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W myśl tego przepisu, przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Przy czym, stosownie do art. 555 ww. ustawy przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio między innymi do sprzedaży praw majątkowych. W świetle powyższego należy stwierdzić, iż cena obok oznaczenia przedmiotu sprzedaży stanowi element przedmiotowo istotny umowy sprzedaży. Zapłata ceny jest podstawowym obowiązkiem kupującego.

W przypadku określonego w art. 359 cyt. Kodeksu spółek handlowych nabycia od wspólnika akcji przez spółkę w celu ich umorzenia występuje wynagrodzenie. Termin ?wynagrodzenie? nie jest tożsamy z ceną. Użycie w art. 359 § 2 Kodeksu spółek handlowych terminu ?wynagrodzenie? świadczy, iż na gruncie tego przepisu nie chodzi o sprzedaż w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego. Czynności tej zatem nie można zakwalifikować jako umowy sprzedaży.

Instytucja umorzenia akcji w spółce w drodze nabycia przez spółkę akcji jest ściśle związana ze stosunkiem uczestnictwa w spółce i musi wynikać ze statutu spółki. Jest to norma o charakterze szczególnym w stosunku do przepisów Kodeksu cywilnego.

Jak wyżej wykazano, pojęcie ?ceny? zawarte w art. 535 Kodeksu cywilnego i pojęcie ?wynagrodzenia? określone w art. 359 Kodeksu spółek handlowych nie są pojęciami tożsamymi, dlatego umowa nabycia akcji przez Wnioskodawcę od akcjonariuszy cypryjskich celem umorzenia tych akcji, regulowana przepisami art. 359 Kodeksu spółek handlowych nie jest umową sprzedaży, o której mowa w art. 535 Kodeksu cywilnego, w związku z czym nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym, nabycie przez Wnioskodawcę akcji własnych celem ich umorzenia za wynagrodzeniem należy traktować jako szczególny rodzaj umowy, który nie został wymieniony w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym ? z powyższych przyczyn ? transakcja nabycia przez Wnioskodawcę akcji własnych celem ich umorzenia za wynagrodzeniem nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę postanowienia oraz interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.