Czy kwota pieniężna należna zmarłemu ojcu otrzymana przez jego córkę na podstawie postanowienia (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 19 lutego 2010r. (data wpływu do tut. Biura ? 04 marca 2010r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od spadków i darowizn oraz podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nabycia środków pieniężnych w drodze spadku:

• w części dotyczącej składania korekty SD-Z2 - jest nieprawidłowe,
• w pozostałej części - jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 04 marca 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn oraz podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nabycia środków pieniężnych w drodze spadku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 22 września 2008r. zmarł ojciec wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni jest spadkobierczynią swego ojca na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu z dnia 10 grudnia 2008r. o stwierdzeniu nabycia spadku.

W dniu 29 stycznia 2009r. wnioskodawczyni złożyła deklarację SD-Z2, w której wykazała wszystkie składniki majątkowe stanowiące masę spadkową, o których wiedziała zarówno w dniu śmierci ojca, jak i w dniu złożenia deklaracji SD-Z2.

Następnie dnia 25 lutego 2009r. wnioskodawczyni na podstawie postanowienia o nabyciu spadku otrzymała wynagrodzenie brutto, które byłoby należne jej ojcu z tytułu umowy zlecenia.

Przedmiotem umowy zlecenia była obsługa prawna polegająca na zastępowaniu zleceniodawcy w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym. Zgodnie z umową ojciec wnioskodawczyni, jako zleceniobiorca miał otrzymywać zapłatę stanowiącą koszty zastępstwa procesowego, zasądzane przez Sąd, według stawek określonych w stosownym rozporządzeniu o wynagrodzeniu radców prawnych. Według umowy wynagrodzenie to było płatne przez zleceniodawcę po prawomocnym zakończeniu sprawy sądowej i/lub komorniczej. Kwota otrzymana przez wnioskodawczynię z ww. tytułu wynosi 5 497 zł. Zleceniodawca nie dokonał potrącenia podatku.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy od otrzymanej kwoty należy zapłacić podatek...
2. Jeżeli tak, to czy kwota ta podlega opodatkowaniu na podstawie ustawy o podatku od spadków i darowizn, czy na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...
3. W jakiej deklaracji wnioskodawczyni powinna wykazać otrzymaną kwotę...
4. Czy zleceniodawca powinien sporządzić i przekazać jakąś deklarację zarówno wnioskodawczyni, jak i Urzędowi Skarbowemu...
   
   

Zdaniem wnioskodawczyni, otrzymane przez nią pieniądze wiążą się bezpośrednio ze spadkiem po jej ojcu. Według wnioskodawczyni ze zleceniodawcą nigdy nie wiązała jej umowa, czyli nie mogła otrzymać wynagrodzenia, które byłoby jej dochodem opodatkowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W przekonaniu wnioskodawczyni, otrzymane pieniądze wchodzą w skład masy spadkowej, a ponieważ zostały wypłacone po złożeniu deklaracji SD-Z2, konieczna jest korekta ww. deklaracji, ewentualnie złożenie deklaracji SD-3 i zapłata stosownego podatku.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób (...). Zatem spadek, to ogół praw i obowiązków majątkowych o charakterze cywilnoprawnym. Pojęciem tym obejmuje się więc wszystkie prawa o charakterze majątkowym będące elementami stosunku cywilnoprawnego, tj. m.in. prawa własności rzeczy, wierzytelności. Do spadku wchodzić więc będą również wierzytelności wynikające z zawartej przez spadkodawcę umowy zlecenia, która została uregulowana w Kodeksie cywilnym.

W myśl art. 924 ustawy - Kodeks cywilny spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Tak więc dniem nabycia spadku przez wnioskodawczynię jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast postanowienie Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Jak wynika z powyższych przepisów otrzymana przez wnioskodawczynię kwota będąca należnością za wykonane zlecenie, z tytułu zawartej przez spadkodawcę umowy zlecenia ? stanowi składnik masy spadkowej. To oznacza, że podlega ona uregulowaniom ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2004r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.)

Przepis art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) stanowi, iż przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Z powyższego wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie podlegają przychody wynikające w sposób bezpośredni ze zdarzeń powodujących powstanie obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn. Do wyłączenia z opodatkowania podatkiem dochodowym przychodów na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodzi przy nabyciu majątku w drodze dziedziczenia lub darowizny.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że wnioskodawczyni nabyła spadek po zmarłym ojcu w dniu 22 września 2008r. Nabycie spadku zostało potwierdzone na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu z dnia 10 grudnia 2008r. o nabyciu spadku. Tytułem spadku wnioskodawczyni nabyła m.in. wierzytelność, wynikającą z zawartej umowy zlecenia, w kwocie 5 497 zł. Kwotę tę wnioskodawczyni otrzymała w dniu 25 lutego 2009r. Jednak wnioskodawczyni nie ujęła kwoty tej wierzytelności w złożonej przez siebie w dniu 29 stycznia 2009r. deklaracji SD-Z2, w której wykazała wszystkie składniki majątkowe stanowiące masę spadkową, o których wiedziała zarówno w dniu śmierci ojca, jak i w dniu złożenia deklaracji.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze dziedziczenia powstaje z chwilą przyjęcia spadku. Jeżeli jednak nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia (art. 6 ust. 4 ww. ustawy) i ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (art. 5 ww. ustawy).

Stosownie do art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9 637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Natomiast zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Z kolei, według art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008r., które to brzmienie, stosownie do art. 2 ustawy z dnia z dnia 10 października 2008r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. Nr 203, poz.1267) ma zastosowanie do przypadków, w których obowiązek podatkowy powstał po dniu 31 grudnia 2008r., zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

W myśl art. 4a ust. 2 ww. ustawy, również w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008r., jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie miesiąca od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.

Zgodnie z art. 4a ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku niespełnienia warunków, o których mowa m.in. w ust. 1, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Stosownie do art. 4a ust. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 (tj. 9 637 zł).

Przy czym należy zaznaczyć, iż zgodnie z brzmieniem wyżej powołanego art. 4a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 - obowiązującym od dnia 01 stycznia 2009r. - terminy zgłoszenia, o których mowa w tych przepisach zostały wydłużone do 6 miesięcy.

Stosownie do treści przepisu art. 17a ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych (SD-3). Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Natomiast w myśl art. 17a ust. 3 powyższej ustawy w przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych niewykazanych w zeznaniu podatkowym, podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania podatkowego organowi, któremu złożono zeznanie podatkowe, w terminie 14 dni od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu.

Mając zatem na uwadze przytoczone powyżej uregulowania prawne oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, iż zwolnieniem, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku spadków i darowizn objęte są rzeczy i prawa majątkowe, których nieodpłatne nabycie zgłoszone zostało w terminie przewidzianym w tym przepisie, tj. w przypadku wnioskodawczyni w terminie miesiąca od daty uprawomocnienia się postanowienia Sądu o nabyciu spadku, jeżeli uprawomocnienie nastąpiło do dnia 31 grudnia 2008r. lub w terminie 6 miesięcy - jeżeli uprawomocnienie nastąpiło po dniu 31 grudnia 2008r. Jeżeli jednak wnioskodawczyni dowiedziała się o nabyciu prawa majątkowego w postaci wierzytelności w kwocie 5 497 zł w terminie późniejszym, nie ujmując nabycia tego prawa w złożonej wcześniej deklaracji SD-Z2, to miała obowiązek zgłosić fakt nabycia naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie miesiąca od dnia, w którym dowiedziała się o nabyciu tego prawa majątkowego lub w terminie 6 miesięcy ? w zależności od tego czy uprawomocnienie ww. postanowienia nastąpiło do dnia 31 grudnia 2008r. czy też po tym dniu.

Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż w takiej sytuacji ustawodawca nie przewidział korekty złożonego wcześniej zgłoszenia o nabyciu, lecz nakazał obowiązek ponownego zgłoszenia. Nie jest zatem możliwe dokonanie korekty deklaracji SD-Z2.

W konsekwencji należy stwierdzić, że jeżeli w takiej sytuacji nabyte przez wnioskodawczynię prawo majątkowe w postaci wierzytelności nie zostało objęte ww. zgłoszeniem, to zgodnie z art. 4a ust. 3 ww. ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na zasadach ogólnych, tj. w przypadku wnioskodawczyni na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Skoro zatem wnioskodawczyni nie wykazała w zgłoszeniu nabycia SD-Z2 - będąc do tego zobowiązaną - nabycia ww. prawa majątkowego po zmarłym ojcu, to zgodnie z powołanym wyżej art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn winna to prawo majątkowe wykazać w zeznaniu podatkowym SD-3, jeżeli nie zostały zachowane warunki do zwolnienia określone w art. 9 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy.

Odnosząc się do kwestii poinformowania urzędu skarbowego przez zleceniodawcę (wierzyciela) o fakcie przekazania wnioskodawczyni kwoty przedmiotowej wierzytelności, wyjaśnia się, iż zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn dłużnicy spadkodawcy lub osób, którym przysługują wierzytelności z tytułu zapisu (dalszego zapisu), wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci lub umorzenia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na podstawie dyspozycji uczestnika tych funduszy na wypadek jego śmierci są obowiązani przekazać naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania wierzyciela, informację o dokonanych wypłatach (zwrocie długu) i ich wysokości, w terminie 14 dni od dnia wypłaty. Powyższe oznacza zatem, iż zleceniodawca wypłacając wnioskodawczyni wynagrodzenie należne ojcu wnioskodawczyni z tytułu umowy zlecenia (bez potrącania podatku) był ustawowo zobowiązany do przekazania informacji o dokonaniu wypłaty i jej wysokości naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawczyni w terminie 14 dni od dnia wypłaty należności.

Mając na uwadze powyższe - w części dotyczącej składania korekty SD-Z2 stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe. Natomiast w pozostałej części stanowisko wnioskodawczyni jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.