Czy czynności wykonywane w ramach systemu cash poolingu prowadzonego przez Bank podlegają opodatkowaniu (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 13 kwietnia 2012 r. (data wpływu do tut. Biura ? 13 kwietnia 2012 r.), uzupełnionym w dniach 22 i 25 czerwca 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 kwietnia 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z dnia 20 czerwca 2012 r. znak: IBPP2/443-354/12/IK, IBPB I/2/423-431/12/MO, IBPB I/2/423-537/12/MO, IBPB II/1/436-143/12/MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 22 czerwca 2012 r. (uiszczenie dodatkowej opłaty) oraz w dniu 25 czerwca 2012 r. (data wpływu pisemnego uzupełnienia).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (Spółka z o.o.) zamierza zawrzeć z bankiem mającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: bank) umowę na świadczenie usług, polegających na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową poprzez codzienne administrowanie środkami pieniężnymi i kredytami oraz umożliwieniu korzystania przez poszczególnych uczestników struktury ze wspólnej płynności finansowej (dalej: ?usługa cash poolingu? lub ?struktura cash poolingu?). Z ?usługi cash poolingu? korzystać będą także podmioty z Grupy kapitałowej L, mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: ?podmioty powiązane?). W ramach usługi cash poolingu bank zawrze z Wnioskodawcą i ?podmiotami powiązanymi? (zwanymi dalej łącznie: ?uczestnikami?) umowę prowadzenia rachunków w strukturze cash poolingu (dalej: ?umowa?), której zasadniczym celem będzie zapewnienie efektywnego zarządzania środkami pieniężnymi i poprawa płynności finansowej ?uczestników?. ?Struktura cash poolingu? oparta będzie o mechanizm prawny, zdefiniowany w prawie cywilnym jako subrogacja, czyli wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela poprzez spłacenie cudzego długu (art. 518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.)).

Każdy z ?uczestników? ?struktury cash poolingu? posiadać będzie rachunek bankowy, który będzie uczestniczyć w realizacji operacji objętych ?umową?. Bank, który będzie przeprowadzał operacje dzienne na rachunkach bankowych, przyzna ?uczestnikom? dzienne limity zadłużenia, przy czym suma tych limitów nie będzie mogła przekroczyć łącznego limitu zadłużenia określonego dla wszystkich ?uczestników? z uwzględnieniem sumy sald dodatnich występujących na rachunkach bankowych poszczególnych ?uczestników?.

?Uczestnicy? wyznaczą spośród siebie ?agenta? (podmiot inny niż Wnioskodawca), który będzie posiadał ?rachunek główny? (jak wszyscy inni ?uczestnicy? struktury) oraz rachunek pomocniczy. ?Rachunek główny agenta? będzie służył do dokonywania codziennych rozliczeń między ?uczestnikami? przewidzianych w ?umowie?. Będzie to polegało na obciążeniu ?rachunków głównych? uczestników struktury posiadających nadwyżki finansowe i przekazanie ich na ?rachunek główny agenta?. Następnie bank obciąży ?rachunek główny agenta? kwotami niespłaconych przez uczestników struktury kredytów dziennych i przekaże je w odpowiedniej kwocie na właściwe konta ?uczestników? posiadających debet na koniec dnia rozliczeniowego. Rozliczenia wyżej opisanych operacji będą się odbywały przez przeznaczone specjalnie do tego celu konto techniczne, którego właścicielem jest bank. Celem opisanych operacji na ?rachunkach głównych uczestników? jest doprowadzenie ich salda na koniec dnia do wartości zero. W przypadku gdy na ?rachunku głównym agenta? na koniec dnia powstanie nadwyżka środków pieniężnych, bank automatycznie dokona przelewu całości kwoty na ?rachunek pomocniczy agenta?. W przypadku gdy na ?rachunku głównym agenta? na koniec dnia powstanie saldo ujemne, bank automatycznie dokona przelewu brakującej kwoty niezbędnej do doprowadzenia salda ?rachunku głównego? do wartości zero z ?rachunku pomocniczego agenta?. Podstawą prawną dokonywanych transferów środków pieniężnych będzie określona w art. 518 Kodeksu cywilnego subrogacja, polegająca na tym, że ?agent? będzie wstępował w prawa banku z tytułu wierzytelności banku wobec ?uczestnika? lub ?uczestnik? będzie wstępował w prawa banku z tytułu wierzytelności banku wobec ?agenta?.

Zgodnie z założeniami ?struktury cash poolingu?, na początku każdego kolejnego dnia roboczego, bank wykona transfery odwrotne, których podstawą prawną będzie również wspomniana subrogacja. Transfery odwrotne dokonane przez bank odbędą się bez udziału rachunku technicznego banku.

Dodatkowo, w ramach świadczonej usługi bank w cyklu miesięcznym dokonywać będzie alokowania odsetek należnych bądź obciążających poszczególnych ?uczestników? naliczanych na bazie dziennej w zależności od znaku salda ?uczestnika? na koniec każdego dnia roboczego w danym miesiącu. W efekcie ?uczestnicy?, generujący ujemne saldo, obciążeni zostaną odsetkami na rzecz ?uczestników?, generujących saldo dodatnie. Natomiast w przypadku, gdy wszyscy ?uczestnicy? na koniec danego dnia posiadać będą saldo ujemne/dodatnie, odsetki zostaną przez bank naliczone w takim stosunku, w jakim pozostają ujemne/dodatnie salda poszczególnych ?uczestników? w sumie sald ujemnych/dodatnich. Odsetki ustalone będą na poziomie rynkowym, generującym dla uczestników korzyści w odniesieniu do odsetek, które wystąpiłyby w przypadku samodzielnego zawarcia przez ?uczestnika? dwustronnej umowy z bankiem.

Z tytułu świadczenia ?usług cash poolingu?, bankowi przysługiwać będzie wynagrodzenie m.in. w formie opłaty miesięcznej, należnej od każdego z ?uczestników?.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy opisana wyżej ?usługa cash poolingu? świadczona przez bank, w tym czynności wykonywane w ramach tej usługi, podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Wnioskodawca wskazał, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

W ocenie Wnioskodawcy, ?umowa? zawarta z bankiem na świadczenie ?usługi cash poolingu? obejmuje czynności, które nie są tożsame z żadną z czynności wymienionych w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, opisana powyżej ?umowa? nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawca uważa, że poza zakresem opodatkowania tym podatkiem pozostaje również subrogacja stanowiąca podstawę prawną dla dokonywanych w ramach usługi transferów środków pieniężnych pomiędzy poszczególnymi ?uczestnikami?.

Na potwierdzenie swego stanowiska Wnioskodawca przywołał szereg interpretacji indywidualnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego od osób prawnych, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
  
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
  
• umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
  
• umowy dożywocia,
  
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
  
• ustanowienie hipoteki,
  
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
  
• umowy depozytu nieprawidłowego,
  
• umowy spółki.
  
  
  

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, w których to umowach, w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. ? Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy stwierdzić, iż umowa cash pooling pozostaje umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny ? w części zobowiązaniowej ? nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa ?cash poolingu? jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy ?cash poolingu?, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. ?Cash pooling? polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.

W przypadku ?cash poolingu? mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik ?cash poolingu? posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest ? co do zasady ? rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników ?cash poolingu?.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy ?cash poolingu? nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu. Tym samym ? z powyższych przyczyn ? wszystkie czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem mająca być zawarta przez Wnioskodawcę z bankiem umowa na świadczenie ?usługi cash poolingu? oparta na subrogacji oraz świadczone w jej ramach czynności nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.