Czy ustanowienie w umowie dożywocia służebności osobistej mieszkania polegającej na prawie do nieodpłatnego (...)

UZASADNIENIE

W dniu 03 września 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia służebności osobistej w ramach umowy dożywocia.

Z uwagi na zajęte przez wnioskodawcę stanowisko dotyczące również opodatkowania umowy dożywocia podatkiem od czynności cywilnoprawnych, pismem z dnia 03 listopada 2010r. Znak: IBPB II/1/436-216/10/MCZ, wezwano wnioskodawcę do wskazania czy stanowisko zajęte w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych jest tylko wyrażeniem opinii w sprawie i nie podlega ocenie, czy też wnioskodawca oprócz interpretacji w zakresie podatku od spadków i darowizn oczekuje również interpretacji w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych W wezwaniu wskazano, iż w przypadku braku odpowiedzi Organ uzna, iż intencją wnioskodawcy było uzyskanie interpretacji indywidualnej wyłącznie dotyczącej podatku od spadków i darowizn. Wezwanie zostało skutecznie doręczone w dniu 08 listopada 2010r. Na wezwanie nie udzielono odpowiedzi.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Aktem notarialnym z dnia 02 czerwca 2010r. strony zawarły umowę o dożywocie w którym wnioskodawca i jego żona właściciele nieruchomości położonej w P. o pow. 2,7202 ha (przy czym dwie działki t.j. X i Y zabudowane są budynkiem mieszkalno - gospodarczym) przenoszą ww. nieruchomość na rzecz A.K. W zamian za to przeniesienie własności A.K. zobowiązał się przyjąć zbywców jako domowników, dostarczyć im wyżywienia, mieszkania, światła i opału, zapewnić im odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w razie choroby oraz sprawić własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym, a nadto oświadczył, że świadczenia dożywotnie, będzie spełniał z majątku osobistego.

Jednocześnie A.K. ustanowił na rzecz wnioskodawcy i jego żony służebność osobistą mieszkania polegającą na prawie nieodpłatnego i dożywotniego korzystania przez nich ze wszystkich pomieszczeń i urządzeń. Od przekazania za dożywocie gruntów wraz z zabudowaniami notariusz nie pobrał podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 9 pkt 2 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych; pobrano podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% od nabycia lasu i gruntów leśnych oraz od nabycia drogi.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy na gruncie art. 1 ust. 1 pkt 6 w związku z art. 9, 13, 14 i 18 ustawy o podatku od spadków i darowizn urząd skarbowy naliczy dodatkowo podatek od ustanowienia przez nabywcę nieodpłatnej służebności mieszkania na rzecz zbywających przy zaliczeniu strony do II i III grupy podatkowej...

Zadaniem wnioskodawcy, od powyżej umowy o dożywocie, przy zwolnieniu ? na mocy art. 9 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - gruntów wraz z zabudowaniami, podatek od czynności cywilnoprawnych został pobrany prawidłowo przez notariusza od gruntów leśnych i działki stanowiącej drogę. Według wnioskodawcy nie powinien być pobrany podatek od nieodpłatnego ustanowienia służebności mieszkania przewidziany w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego określa obowiązki nabywcy, który nabywa nieruchomość na podstawie umowy o dożywocie, przy czym - jak wynika z przepisu - strony umowy mogą w akcie notarialnym zawrzeć również inne postanowienia, zaś § 2 jest dalszym ciągiem zobowiązań nabywcy, bowiem czytamy w nim 'jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach lub rzeczach oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się świadczeń należą do treści prawa dożywocia'

Skoro powyższy przepis wyraźnie przewiduje - przy zawieraniu umowy o dożywocie - dodatkowo ustanowienie np. prawa dożywotniego bezpłatnego użytkowania lub nieodpłatnej dożywotniej służebności mieszkania, stwierdzając równocześnie, iż takie uprawnienie należy do treści prawa dożywocia, a umowa o dożywocie opodatkowana jest jedynie w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych - do opisanej wyżej sytuacji nie mają zastosowania przepisy o podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż stosownie do wskazania przez wnioskodawcę w druku ORD-IN ? rodzaju sprawy oraz pouczenia zawartego w ww. wezwaniu z dnia 03 listopada 2010r. Znak: IBPB II/1/436-216/10/MCZ w niniejszej interpretacji dokonano oceny stanowiska wnioskodawcy wyłącznie w zakresie podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej 'podatkiem', podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ww. ustawy).

Przepis powyższy określa przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że wnioskodawca wraz z żoną zawarł umowę dożywocia z A.K., który jednocześnie ustanowił na rzecz dożywotników służebność osobistą mieszkania polegającą na prawie nieodpłatnego i dożywotniego korzystania przez nich ze wszystkich pomieszczeń i urządzeń.

Umowa dożywocia uregulowana jest w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego - jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. Stosownie do art. 908 § 2 Kodeksu cywilnego jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach lub w rzeczach oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się świadczeń należą do treści prawa dożywocia.

Jak wynika z treści powołanego wyżej przepisu art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu tym podatkiem podlega wyłącznie nabycie rzeczy i praw majątkowych enumeratywnie wymienionych w tym przepisie. Umowa dożywocia nie została wymieniona w przepisie art. 1 ust. 1 ww. ustawy jako podlegająca opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, co oznacza, że umowa dożywocia nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

W związku z powyższym, gdy w umowie dożywocia ma miejsce również ustanowienie służebności osobistej to nie może być ona traktowana oddzielnie i podlegać odrębnemu opodatkowaniu. Tym samym ustanowiona służebność osobista mieszkania, w opisanym stanie faktycznym, jako integralna część umowy dożywocia, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, bowiem umowa dożywocia nie jest objęta zakresem tej ustawy.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy, należało uznać za prawidłowe.

Ponadto należy wskazać, iż z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanej, co wynika z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - niniejsza interpretacja jest wiążąca wyłącznie dla wnioskodawy, jako występującego z wnioskiem. Tym samym żona wnioskodawcy, chcąc uzyskać interpretację indywidualną może wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie.

W związku z dołączeniem do wniosku kserokopii dokumentów należy zauważyć, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do jego oceny; jest związany wyłącznie opisem przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.