Skutki podatkowe nabycia spadku przez bratanka sygn: IBPBII/1/436-220/13/MCZ

UZASADNIENIE

W dniu 09 sierpnia 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W następstwie spadkobrania ustawowego po zmarłej w roku 2012 H. S. (zwanej dalej spadkodawcą), w wyniku postanowienia Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, jedynymi spadkobiercami w częściach równych po 1/2 jego wartości zostali:

1. żyjąca siostra spadkodawcy,
2. Wnioskodawca (syn nieżyjącego brata spadkodawcy).
   
   

Brat spadkodawcy, o którym mowa w pkt 2 (rodzeństwo) w chwili otwarcia spadku nie żył. Jego syn (Wnioskodawca) prawo do spadku nabył bezpośrednio "wchodząc" automatycznie w miejsce nieżyjącego ojca.

Wartość każdego z nabytych udziałów spadkowych liczona osobno, przekracza kwoty określone w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawca (osoba wskazana w pkt 2 opisu stanu faktycznego), uprawniony jest do zwolnienia całkowitego od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, pod warunkiem wykonania w terminie obowiązku określonego w art. 4a ust. 1 pkt 1 tej ustawy?

Zdaniem Wnioskodawcy nabyty przez niego udział 1/2 wartości spadku, zwolniony jest od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, z zastrzeżeniem dopełnienia obowiązku określonego w pkt 1 tego przepisu, tj. zgłoszenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku (uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku), faktu jego nabycia, na druku SD-Z2.

Zgodnie bowiem z przepisem art. 4a ust. 1 zwolnione od podatku od spadków i darowizn jest nabycie własności rzeczy i praw majątkowych m.in. przez rodzeństwo. Skoro brat spadkodawcy (rodzeństwo) był osobą nieżyjącą w chwili otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy), a w jego miejsce przy spadkobraniu automatycznie "wszedł" jego syn, to pozostaje on zwolniony od podatku na zasadach analogicznych do jakich uprawniony byłby jego ojciec jako rodzeństwo, gdyby dożył spadku.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej ?podatkiem?, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia (spadku).

Stosownie do art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy tytułem dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku - art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustaw. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy, w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Podstawę opodatkowania ? zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy - stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

W myśl art. 9 ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1. 9.637 zł ? jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2. 7.276 zł ? jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3. 4.902 zł ? jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
   
   

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca ? art. 14 ust. 1 ww. ustawy. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe (art. 14 ust. 2 ustawy). Zatem u podstaw zaliczenia nabywcy majątku do odpowiedniej grupy podatkowej leży stopień pokrewieństwa pomiędzy nabywcą a zbywcą majątku. Zakwalifikowanie nabywców do grupy podatkowej następuje w oparciu o art. 14 ust. 3 ww. ustawy.

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1. do grupy I ? małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2. do grupy II ? zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3. do grupy III ? innych nabywców.
   
   

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, do II grupy podatkowej zaliczani są: zstępni rodzeństwa (np. siostrzeńcy, bratankowie), rodzeństwo rodziców (wujostwo, stryjostwo), zstępni i małżonkowie pasierbów, rodzeństwo małżonków (np. brat żony) oraz małżonkowie rodzeństwa (bratowe, szwagrowie), a także małżonkowie rodzeństwa małżonków (np. żona brata męża) i małżonkowie innych zstępnych (żona wnuka, prawnuka, mąż wnuczki i prawnuczki).

Zasady dziedziczenia ustawowego uregulowane zostały przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ( Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 932 § 5 Kodeksu cywilnego, jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca nabył, w następstwie spadkobrania ustawowego po zmarłej w 2012 r. siostrze ojca, zgodnie z postanowieniem Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku ? 1/2 część spadku. Ojciec Wnioskodawcy w chwili otwarcia spadku po swojej siostrze nie żył. Wnioskodawca jako jego syn prawo do spadku nabył bezpośrednio ?wchodząc? automatycznie w miejsce nieżyjącego ojca.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że z tytułu nabycia praw do spadku po spadkodawczyni (siostrze ojca) Wnioskodawca zaliczony jest do II grupy podatkowej. Bowiem stosownie do powołanego powyżej art. 14 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn u podstaw zaliczenia nabywcy majątku do odpowiedniej grupy podatkowej leży stopień pokrewieństwa pomiędzy nabywcą a zbywcą majątku. W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca, w stosunku do spadkodawczyni (siostry ojca) jest jej bratankiem - zstępnym rodzeństwa, zatem osobą zaliczoną do II grupy podatkowej. Fakt, że Wnioskodawca nabył prawo do spadku po ciotce, ?wchodząc? w miejsce nieżyjącego ojca, nie powoduje zmiany stosunku pokrewieństwa pomiędzy nim, a nieżyjącą ciotką - jest zstępnym rodzeństwa.

W związku z powyższym, Wnioskodawca nie jest uprawniony do skorzystania ze zwolnienia podatkowego przewidzianego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 4a ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli nabywca spełnia określone tym przepisem warunki.

Powyższy przepis dopuszcza warunkowe zwolnienie od podatku od spadków i darowizn nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych wyłącznie przez wymienione w nim osoby. W przypadku Wnioskodawcy, który nabył udział w spadku jako zstępny rodzeństwa spadkodawczyni stosownie do treści powołanego art. 932 § 5 Kodeksu cywilnego, przepis art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn nie może mieć zastosowania.

Zatem nabyty przez Wnioskodawcę spadek po ciotce jest opodatkowany na zasadach wskazanych w wyżej powołanych przepisach ustawy o podatku od spadków darowizn.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn Wnioskodawca jest obowiązany złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych na formularzu SD-3.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.