Czy zawarcie umowy ustanowienia zastawu rejestrowegoprzewidującej możliwość zaspokojenia zastawnika (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 11 sierpnia 2009r. (data wpływu do tut. Biura ? 18 sierpnia 2009r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie m.in. skutków podatkowych przejęcia na własność przedmiotu zastawu wynikającego z umowy ustanowienia zastawu rejestrowego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 sierpnia 2009r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie m.in. skutków podatkowych przejęcia na własność przedmiotu zastawu wynikającego z umowy ustanowienia zastawu rejestrowego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (spółka z o.o.) w dniu 29 lipca 2009r. jako pożyczkodawca zawarł z dwoma osobami fizycznymi umowę pożyczki pieniężnej w kwocie 5.555.000,00 zł. Zgodnie z treścią umowy pożyczkobiorca zobowiązany jest do zwrotu całości pożyczki wraz z należnym oprocentowaniem w terminie do 01 grudnia 2009r. W celu zabezpieczenia zwrotu pożyczki strony zawrą, po uzyskaniu wymaganej zgody Zgromadzenia Wspólników, umowę ustanowienia zastawu rejestrowego na stanowiących własność pożyczkobiorcy 1530 udziałach w Spółce z o.o. X. Niniejsza umowa będzie przewidywała możliwość zaspokojenia się przez wnioskodawcę poprzez przejęcie na własność przedmiotu zastawu.

W przypadku braku zwrotu przez pożyczkobiorcę pożyczki w terminie określonym w umowie pożyczki wnioskodawca zamierza:

1. zaspokoić się poprzez przejęcie na własność przedmiotu zastawu tj. udziałów w Spółce z o.o. X na zasadach określonych w umowie ustanowienia zastawu rejestrowego, lub
2. zawrzeć z pożyczkobiorcą umowę opartą na cywilnoprawnej konstrukcji świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum). Na mocy powyższej umowy pożyczkobiorca w miejsce pierwotnego świadczenia, do którego jest obecnie zobowiązany, tj. zwrotu kwoty pożyczki wraz z należnymi odsetkami przeniósłby na wnioskodawcę własność udziałów w innej spółce ? Spółce z o.o. X. W wyniku zawarcia przedmiotowej umowy zobowiązanie pożyczkobiorcy wobec wnioskodawcy do zwrotu pożyczki wraz z odsetkami wygaśnie.
   
   

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w świetle dyspozycji art. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2007r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) ewentualna czynność zaspokojenia się przez wnioskodawcę poprzez przejęcie na własność przedmiotu zastawu, tj. stanowiących własność pożyczkodawcy udziałów w Spółce z o.o. X podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a jeśli tak, to w jakiej wysokości...

Zdaniem wnioskodawcy, przepis art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Na poparcie swego stanowiska wnioskodawca przytoczył treść art. 1 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Według wnioskodawcy, zaspokojenie się przez niego poprzez przejęcie na własność przedmiotu zastawu nie jest wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - w przepisie tym ustawodawca wskazał jako czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych m.in. umowę sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Oznacza to, że zaspokojenie wnioskodawcy poprzez przejęcie na własność przedmiotu zastawu, tj. stanowiących własność pożyczkodawcy udziałów w Spółce z o.o. X nie będzie rodziło obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Czynności tej nie można bowiem uznać za czynność określoną w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych a zwłaszcza za sprzedaż lub za zamianę udziału.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź wyłącznie na pytanie pierwsze wniosku. W pozostałym zakresie objętym wnioskiem organ podatkowy rozstrzygnął w odrębnej interpretacji.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2007r. Nr 68, poz. 450 ze zm.), zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.
  
  

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Ze zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że wnioskodawca działając jako pożyczkodawca zawarł umowę pożyczki pieniężnej. W celu zabezpieczenia zwrotu pożyczki wnioskodawca zamierza również zawrzeć z pożyczkobiorcą umowę ustanowienia zastawu rejestrowego na stanowiących własność pożyczkobiorcy udziałach w Spółce z o.o., po uzyskaniu wymaganej zgody Zgromadzenia Wspólników tej Spółki. Umowa ustanowienia zastawu rejestrowego będzie przewidywała możliwość wyegzekwowania zabezpieczenia przez wnioskodawcę poprzez przejęcie na własność przedmiotu zastawu.

Umowa ustanowienia zastawu rejestrowego należy do umów nienazwanych, czyli bezpośrednio nieuregulowanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Instytucja zastawu rejestrowego określona jest w ustawie z dnia 18 maja 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93, ze zm.) i stanowi jedną z form zabezpieczania wierzytelności.

Stosownie do art. 308 Kodeksu wierzytelność można także zabezpieczyć zastawem rejestrowym, który regulują odrębne przepisy, tj. ustawa z dnia 06 grudnia 1996r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (t.j. Dz. U. z 2009r. Nr 67, poz. 569 ze zm.).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 tej ustawy, do ustanowienia zastawu rejestrowego są wymagane umowa o ustanowienie tego zastawu (umowa zastawnicza) między osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawcą) a wierzycielem (zastawnikiem) oraz wpis do rejestru zastawów. W myśl art. 3 ust. 1 ustawy, umowa zastawnicza powinna być pod rygorem nieważności zawarta na piśmie.

Stosownie natomiast do art. 22 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy umowa zastawnicza może przewidywać zaspokojenie zastawnika przez przejęcie przez niego na własność przedmiotu zastawu rejestrowego, jeżeli przedmiotem zastawu rejestrowego są rzeczy, wierzytelności i prawa lub zbiory rzeczy lub praw stanowiące całość gospodarczą, a strony w umowie zastawniczej ściśle oznaczyły wartość przedmiotu zastawu albo określiły sposób ustalenia jego wartości dla zaspokojenia zastawnika.

Zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, przejęcie na własność przedmiotu zastawu rejestrowego następuje po upływie terminu wykonania zobowiązania, które zostało zabezpieczone tym zastawem, z dniem złożenia przez zastawnika oświadczenia o przejęciu tego przedmiotu na własność. Zatem sytuacja, w której następuje przejęcie przedmiotu zastawu na własność wierzyciela jest następstwem niespłacenia pożyczki przez dłużnika.

Jak już wspomniano powyżej, katalog czynności cywilnoprawnych, ujęty w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma charakter zamknięty. Zatem czynności cywilnoprawne, które nie zostały w nim wymienione w sposób wyraźny, nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem. W związku z powyższym należy stwierdzić, że przejęcie na własność przedmiotu zastawu rejestrowego w postaci udziałów w spółce nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować jako umowy sprzedaży lub zamiany wymienionych w tym katalogu. Tym samym ? z powyższych przyczyn - czynności dokonywane w ramach przejęcia przedmiotu zastawu rejestrowego nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wobec tego, stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.