Czy dokonana przez rodziców Wnioskodawczyni darowizna całego przedsiębiorstwa prowadzonego przez matkę (...)

UZASADNIENIE

W dniu 30 września 2013 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia z opodatkowania nabycia przedsiębiorstwa na podstawie umowy darowizny.

Z uwagi na braki formalne wniosku, pismem z 6 grudnia 2013 r. znak: IBPB II/1/436-269/ 13/AA, IBPB II/1/436-270/13/AA, IBPB I/1/415-1003/13/ŚS, IBPP1/443-916/13/AW wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia. Przedmiotowy wniosek uzupełniono 18 grudnia 2013 r. (uiszczenie brakującej opłaty) i 23 grudnia 2013 r. (pozostałe braki formalne).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Matka Wnioskodawczyni od 1991 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą na wpisie do ewidencji. Wnioskodawczyni jest czynnym podatnikiem w zakresie podatku od towarów i usług. Podatek dochodowy od osób fizycznych rozlicza w oparciu o podatkową księgę przychodów i rozchodów w formie podatku liniowego ? 19%. Cała sprzedaż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest sprzedażą opodatkowaną. Matka Wnioskodawczyni prowadzi działalność w zakresie produkcji pieczywa, produkcji świeżych wyrobów ciastkarskich i ciastek itp.

Na chwilę obecną rodzice Wnioskodawczyni objęci są wspólnością majątkową małżeńską ? związek małżeński zawarli w 1976 r. Przedsiębiorstwo prowadzone przez matkę Wnioskodawczyni, należy do majątku wspólnego rodziców, za wyjątkiem nieruchomości stanowiącej, na mocy umowy darowizny z dnia 18 stycznia 1991 r., majątek odrębny matki Wnioskodawczyni. Rodzice postanowili przekazać pod koniec bieżącego roku całe przedsiębiorstwo do nowo utworzonej spółki cywilnej, której jedynymi wspólnikami są ich dzieci w tym Wnioskodawczyni, na podstawie aktu notarialnego (umowa darowizny). W skład przedsiębiorstwa wchodzą: nieruchomości, budynki, maszyny, urządzenia, wyposażenie, środki trwałe, towar, oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo (logo), pracownicy. W notarialnym akcie darowizny będzie wzmianka, że przedmiotem darowizny jest przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Po przekazaniu (darowiźnie) przedsiębiorstwa matka Wnioskodawczyni zakończy działalność. Od tego momentu działalność prowadzona będzie przez Wnioskodawczynię i jej brata w formie spółki cywilnej, w dotychczasowej formie (bez przerw w działalności, łącznie z zatrudnionymi pracownikami). Spółka cywilna będzie czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, natomiast podatek dochodowy od osób fizycznych wspólnicy rozliczali będą w oparciu o podatkową księgę przychodów i rozchodów w formie podatku liniowego ? 19%. Cała sprzedaż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej będzie sprzedażą opodatkowaną.

Wspólnicy spółki cywilnej (Wnioskodawczyni i jej brat) otrzymane środki trwałe wprowadzą do ewidencji środków trwałych, wyposażenie do ewidencji wyposażenia, materiały do podatkowej księgi przychodów i rozchodów z adnotacją, że pochodzą z darowizny.

Przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe przekazanie całego przedsiębiorstwa stanowić będzie darowiznę w rozumieniu art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego.

Z uzupełnienia wniosku wynika, że darowizna przedsiębiorstwa nie będzie się wiązała z przejęciem przez Wnioskodawczynię (obdarowaną) długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy. Ponadto, Wnioskodawczyni jeszcze nie zdecydowała czy składniki przedmiotu darowizny (przedsiębiorstwa) po jej otrzymaniu zostaną wniesione przez Wnioskodawczynię (wspólnika spółki cywilnej) do nowoutworzonej spółki jako wkład, czy też automatycznie ? w wyniku umowy darowizny ? staną się majątkiem spółki. Wnioskodawczyni oczekuje rozstrzygnięcia każdego ze wskazanych powyżej przypadków.

W przypadku podwyższenia wkładów w spółce (na skutek darowizny przedsiębiorstwa) nastąpi
zmiana umowy spółki.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy dokonana przez rodziców Wnioskodawczyni darowizna całego przedsiębiorstwa prowadzonego przez matkę Wnioskodawczyni (przy jednoczesnej likwidacji działalności prowadzonej przez matkę Wnioskodawczyni) na rzecz Wnioskodawczyni i jej brata prowadzących działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej będzie korzystała ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn?

Wnioskodawczyni wskazała, że z chwilą zawarcia małżeństwa pomiędzy małżonkami (rodzicami Wnioskodawczyni) powstała z mocy ustawy wspólność majątkowa. Przedmioty majątkowe nie objęte wspólnością majątkową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. W ocenie Wnioskodawczyni, w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ ustawy Kodeks cywilny wchodzi do majątku wspólnego rodziców Wnioskodawczyni oraz do majątku osobistego matki Wnioskodawczyni (nieruchomość).

Zdaniem Wnioskodawczyni, darowizna przedsiębiorstwa przez rodziców do utworzonej spółki cywilnej, której jedynymi wspólnikami będą Wnioskodawczyni i jego siostra (winno być: jej brat) korzysta ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni tylko w zakresie podatku od spadków i darowizn dotyczącym zwolnienia z opodatkowania nabycia przedsiębiorstwa na podstawie umowy darowizny. W pozostałym zakresie wniosku zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ? tytułem m.in. darowizny i polecenia darczyńcy.

W myśl art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. ? Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego ? do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Umowa darowizny ma charakter umowy jednostronnie zobowiązującej (konsensualnej), której treścią jest złożenie przez darczyńcę oświadczenia woli poprzez zobowiązanie się do świadczenia pod tytułem darmym. Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Przepisy powyższe nie uchybiają przepisom, które ze względu na przedmiot darowizny wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron (art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego), np. akt notarialny przy darowiźnie nieruchomości. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, prawa i inne świadczenia. Należy jednak zaznaczyć, iż podatkowi od spadków i darowizn podlega wyłącznie nabycie w drodze darowizny własności rzeczy lub praw majątkowych.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje ? przy nabyciu w drodze darowizny ? z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy ? z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Jednakże stosownie do przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy a od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują ? w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 (t.j. 9.637 zł) ? ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz.U. Nr 243, poz. 1762, ze zm.).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ww. ustawy).

Przy czym, w myśl art. 4a ust. 4 przedmiotowej ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
   
   

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) ? stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

Z wniosku wynika, że matka Wnioskodawczyni od 1991 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Na chwilę obecną rodzice Wnioskodawczyni objęci są wspólnością majątkową małżeńską. Przedsiębiorstwo prowadzone przez matkę Wnioskodawczyni, należy do majątku wspólnego rodziców, za wyjątkiem nieruchomości stanowiącej, na mocy umowy darowizny z 18 stycznia 1991 r., majątek odrębny matki Wnioskodawczyni.

Rodzice Wnioskodawczyni postanowili przekazać pod koniec bieżącego roku całe przedsiębiorstwo do nowo utworzonej spółki cywilnej, której jedynymi wspólnikami są ich dzieci w tym Wnioskodawczyni, na podstawie aktu notarialnego (umowa darowizny). W akcie notarialnym darowizny będzie wzmianka, że przedmiotem darowizny jest przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, w skład którego wchodzą: nieruchomości, budynki, maszyny, urządzenia, wyposażenie, środki trwałe, towar, oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo (logo), pracownicy.

Po przekazaniu (darowiźnie) przedsiębiorstwa matka Wnioskodawczyni zakończy działalność. Od tego momentu działalność prowadzona będzie przez Wnioskodawczynię i jej brata w formie spółki cywilnej, w dotychczasowej formie (bez przerw w działalności, łącznie z zatrudnionymi pracownikami).

Przekazanie całego przedsiębiorstwa stanowić będzie darowiznę w rozumieniu art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego. Darowizna przedsiębiorstwa nie będzie się wiązała z przejęciem przez Wnioskodawczynię (obdarowaną) długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

Zgodnie z art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
   
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
   
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
   
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
   
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
   
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
   
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
   
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
   
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
   
   

Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych (art. 55² Kodeksu cywilnego).

Reasumując, należy stwierdzić, że przekazanie przez rodziców Wnioskodawczyni ? w drodze umowy darowizny ? przedsiębiorstwa ? na rzecz Wnioskodawczyni prowadzącej działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej podlega uregulowaniom ustawy o podatku od spadków i darowizn, jednak z uwagi na treść art. 4a tej ustawy, nabycie to będzie z tego podatku zwolnione po spełnieniu warunków określonych przez ustawodawcę w tym przepisie. Przy czym zaznaczyć należy, że jeżeli umowa darowizny przedsiębiorstwa istotnie zostanie sporządzona w formie aktu notarialnego, to dla zachowania warunków zwolnienia nie będzie konieczne zgłoszenie jej naczelnikowi urzędu skarbowego.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.