Czy czynności podejmowane w ramach umowy Cash pooling podlegają opodatkowaniu podatkiem od (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 18 grudnia 2008r. (data wpływu do tut. Biura ? 23 grudnia 2008r.) uzupełnionym w dniu 20 lutego 2009r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash pooling - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 grudnia 2008r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash pooling.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych pismem z dnia 05 lutego 2009r. Znak: IBPB II/1/436-45/08/MZ, IBPB I/2/423-1212/08/BG wezwano wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 20 lutego 2009r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca ? spółka akcyjna planuje uruchomienie systemu cash pooling oferowanego przez Bank X z siedzibą w Niemczech. W systemie uczestniczyć będzie również Bank Y z siedzibą w Polsce. Celem uruchomienia systemu jest kompleksowe zarządzanie płynnością finansową co wpłynie w znaczący sposób na optymalizację przepływu środków finansowych spółek wchodzących w skład grupy kapitałowej (Grupy). Na rzecz wnioskodawcy oraz innych podmiotów wchodzących w skład Grupy usługodawcy świadczyć będą usługi w zakresie centralizacji, kontroli a także administrowania środkami finansowymi.

Usługi te będą się opierać w głównej mierze na następujących założeniach:

• Wnioskodawca otworzy rachunek w Banku Y oraz w Banku X,
• zagraniczne Spółki z Grupy otworzą również rachunki w Banku X,
• w ramach umowy cash poolingu jedna ze spółek wchodzących w skład Grupy będzie reprezentować całą Grupę wobec Banku X, pełniąc rolę Agenta,
• Bank X prowadzić będzie na rzecz Agenta rachunek docelowy, na którym konsolidowane będą środki finansowe z rachunku wnioskodawcy oraz z rachunków spółek wchodzących w skład Grupy, uczestniczących w systemie cash poolingu,
• Bank X pobierać będzie od spółek uczestniczących w cash poolingu, w tym od wnioskodawcy wynagrodzenie zgodnie z umową,
  
  

Dokonywane w ramach konsolidacji transfery oparte będą na przyznanych spółkom liniach technicznych (intraday limit), w ramach których ich rachunki będą mogły być debetowane. Debet ten będzie spłacany przed końcem danego dnia w ramach konsolidacji transgranicznej.

Jeżeli na koniec dnia roboczego rachunek uczestnika systemu wykazywać będzie saldo dodatnie, dokonany zostanie transfer na rachunek tej spółki w Banku X. Następnie środki te będą transferowane na rachunek docelowy Agenta. Jeżeli natomiast na rachunku uczestnika systemu w Banku X na koniec dnia roboczego widoczne będzie saldo ujemne (spółka będzie de facto dłużnikiem banku), dokonany zostanie transfer z rachunku docelowego Agenta na rachunek tej spółki w Banku X. Zatem, w obu opisanych sytuacjach salda na krajowym rachunku uczestnika oraz rachunku w Banku X będzie równe zeru. W ramach usługi cash poolingu transfery dokonywane będą jedynie pomiędzy krajowymi rachunkami spółek oraz ich rachunkami w Banku X oraz pomiędzy rachunkami spółek w Banku X i rachunkiem docelowym Agenta. Żaden transfer nie będzie dokonywany bezpośrednio pomiędzy krajowymi rachunkami spółek z Grupy ani ich rachunkami w Banku X. Wszystkie transfery w ramach systemu dokonywane będą przez Bank automatycznie, bez konieczności składania dodatkowych dyspozycji.

Środki transferowane na rachunki wykazujące saldo ujemne będą podlegały oprocentowaniu. Po zakończeniu miesiąca (lub innego okresu rozliczeniowego) Bank dostarczy wnioskodawcy (oraz innym podmiotom uczestniczącym w systemie) dane dotyczące dokonanych przepływów w ramach struktury, a także informacje na temat należnych odsetek.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy czynności podejmowane w wykonaniu cash pooling podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem wnioskodawcy, cash pooling jako umowa o zarządzanie płynnością finansową jest umową nienazwaną, która nie została wymieniona w zamkniętym katalogu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i jako taka nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi podlegają wyłącznie wymienione w tym przepisie czynności cywilnoprawne, takie jak:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki,
3. umowy poręczenia,
4. umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia oraz ustanowienia odpłatnej renty,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. umowy majątkowe małżeńskie,
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki (akty założycielskie).
    
    

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi podlegają także zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a także orzeczenia sądów (w tym również polubownych) oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne.

W opinii wnioskodawcy, cash pooling (zarządzanie płynnością finansową) oferowane przez Bank Y oraz Bank X (dalej: Banki) to umowa o świadczenie usługi finansowej. Usługa ta jest przeznaczona do efektywnego zarządzania środkami finansowymi podmiotów gospodarczych.

Głównym celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest optymalizacja zarządzania stanem finansów na wielu rachunkach bankowych należących do kilku podmiotów z jednej grupy kapitałowej. Oferowany przez ww. system zarządzania płynnością finansową pozwala podmiotom uczestniczącym w nim na równoczesne ograniczenie kosztów odsetkowych (z tytułu zaciągania zobowiązań) i zwiększenie przychodów odsetkowych przy wykorzystaniu środków dostępnych w systemie zarządzania płynnością finansową.

System zarządzania płynnością finansową umożliwia koncentrację środków kilku podmiotów oraz kompensatę przejściowych nadwyżek wykazywanych przez jedne podmioty z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Jedną z najważniejszych korzyści jest możliwość globalnego minimalizowania kosztów działalności podmiotów z grupy kapitałowej.

Umowa o zarządzanie płynnością finansową (umowa typu cash pooling), którą jest usługa oferowana przez Banki nie została wymieniona w katalogu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W opinii wnioskodawcy, również na żadnym etapie funkcjonowania umowy o zarządzanie płynnością finansową w ramach oferowanego przez Banki cash poolingu nie zachodzą zdarzenia podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. System cash pooling zaoferowany przez Banki nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko, wnioskodawca powołał się na orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego zawarte w wyrokach:

• z dnia 27 kwietnia 1993r. Sygn. akt Sa/Wr 73/93,
• z dnia 10 maja 1994r. Sygn. akt Sa/Ka 1736/93,
• z dnia 07 lutego 1997r. Sygn. akt Gd 916/96,
• z dnia 16 lipca 1997r. Sygn. akt III SA 508/96,
  
  

a także powołał się na interpretacje przepisów prawa podatkowego zawarte w postanowieniach: Naczelnika Opolskiego Urzędu Skarbowego z dnia 26 listopada 2004r. Znak: PP/443-139-2-GK/04; Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 17 lutego 2006r. Znak: 1471/DC/436/59/05/HB oraz w interpretacjach indywidualnych wydanych przez:

1. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
   - z dnia 28 października 2008r. Znak: IPPB2/436-293/08-2/MZ,
   - z dnia 19 listopada 2008r. Znak: IPPB2/436-352/08-2/MZ,
   
2. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
   - z dnia 29 października 2008r. Znak: IBPB2/436-144/08/MZ,
   
3. Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
   - z dnia 14 listopada 2008r. Znak: ILPB2/436-84/08-2/AJ.
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2007r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki,
• umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.
  
  

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki, w których w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. ? Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny ? w części zobowiązaniowej ? nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa ?cash poolingu? jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy ?cash poolingu?, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. ?Cash pooling? polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku ?cash poolingu? mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik ?cash poolingu? posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników ?cash poolingu?.

Reasumując, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy ?cash poolingu? nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu. Tym samym czynności dokonywane w ramach umowy cash pooling nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Powołane wyżej przepisy zostały podane w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 07 listopada 2008r. o zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 209, poz. 1319), która weszła w życie z dniem 01 stycznia 2009r.

Zaznacza się jednakże, że treść zmian w ww. przepisach obowiązująca od dnia 01 stycznia 2009r. nie ma wpływu na ocenę stanowiska wnioskodawcy, co oznacza, iż zarówno w świetle stanu prawnego obowiązującego przed wprowadzoną zmianą (tj. do dnia 31 grudnia 2008r.) jak i stanu prawnego obowiązującego od dnia 01 stycznia 2009r. ocena stanowiska wnioskodawcy co do przedstawionego zdarzenia przyszłego jest taka sama.

W odniesieniu do powołanych przez wnioskodawcę wyroków sądowych oraz interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że orzeczenia te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.