Czy uzyskana tytułem odszkodowania - rekompensata ?odsetek' - kwota za nieterminową zapłatę należności (...)

Czy uzyskana tytułem odszkodowania - rekompensata ?odsetek' - kwota za nieterminową zapłatę należności korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, tak jak główna należność?
Jeżeli nie korzysta ze zwolnienia jak dochód ze sprzedaży nieruchomości, czy przeznaczenie jej w całości na cele mieszkaniowe zwalnia z obowiązku zapłaty podatku dochodowego?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 07 października 2010r. (data wpływu do tut. Biura 14 października 2010r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania rekompensaty otrzymanej z tytułu opóźnienia w zawarciu umowy przyrzeczonej - jest nieprawidłowe.

Porady prawne

UZASADNIENIE

W dniu 14 października 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania rekompensaty otrzymanej z tytułu opóźnienia w zawarciu umowy przyrzeczonej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 20 września 2007r. aktem notarialnym wnioskodawczyni podpisała przedwstępną umowę sprzedaży nieruchomości nabytej w 2000r., gdzie umowa przyrzeczona miała nastąpić najpóźniej do 21 grudnia 2009r. Nabywca zobowiązał się zapłacić całą cenę za nieruchomość w ciągu dwóch lat. Kupujący nie wywiązał się z terminów płatności i umowa sprzedaży nie została zawarta w umówionym terminie, również nie została zapłacona cena. Dopiero w dniu 22 września 2010r. aktem notarialnym zawarta została umowa sprzedaży nieruchomości. W związku z opóźnieniem w zapłacie ponad 9 miesięcy, do ceny sprzedaży została doliczona kwota umowna tytułem rekompensaty nazwana w akcie notarialnym ?odsetkami'.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy uzyskana tytułem odszkodowania - rekompensaty - ?odsetek' - kwota za nieterminową zapłatę należności korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, tak jak główna należność...

Jeżeli nie korzysta ze zwolnienia jak dochód ze sprzedaży nieruchomości, czy przeznaczenie jej w całości na cele mieszkaniowe zwalnia z obowiązku zapłaty podatku dochodowego...

Zdaniem wnioskodawczyni, cały dochód ze sprzedaży nieruchomości wraz z kwotą umowną (rekompensata, odsetki, odszkodowanie) nie podlega opodatkowaniu, gdyż kwota podstawowa (dochód ze sprzedaży nieruchomości) korzysta ze zwolnienia, również dlatego rekompensata - kwota umowna jest w całości wydatkowana na cele mieszkaniowe (budowa domu). Dochód ze sprzedaży korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, gdyż nieruchomość nabyta została w 2000r. Środki ze sprzedaży przeznaczone są na cele mieszkaniowe (budowa domu). Na cele mieszkaniowe wnioskodawczyni przeznaczy również całość kwoty umownej - rekompensaty w formie ?odsetek'.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodu jest odpłatne zbycie m.in. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że aby sprzedaż nieruchomości nie stanowiła w ogóle źródła przychodu, to sprzedaż ta winna nastąpić po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie.

Z uwagi na fakt, iż nabycie nieruchomości podlegających zbyciu nastąpiło w 2000r., dokonując oceny skutków prawnych przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzić należy, iż odpłatne zbycie przedmiotowej nieruchomości w ogóle nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym, ponieważ okres pięcioletni, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy upłynął z dniem 31 grudnia 2005r.

Odrębnego przeanalizowania jednakże wymaga kwestia opodatkowania przez wnioskodawczynię kwoty pieniężnej otrzymanej z tytułu opóźnienia w zawarciu umowy sprzedaży nieruchomości, która określona została w akcie notarialnym. Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy ustalić należy jaki charakter ma otrzymana kwota rekompensaty.

Przychodami, stosownie do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wnioskodawczyni w 2007r. zawarła przedwstępną umowę sprzedaży nieruchomości. Przyrzeczona umowa miała zostać zawarta najpóźniej 21 grudnia 2009r., jednak kupujący nie dotrzymał umówionego w umowie terminu. Zawarcie umowy nastąpiło dopiero 22 września 2010r. Konsekwencją takiego stanu rzeczy było doliczenie do ceny sprzedaży kwoty umówionej tytułem rekompensaty, którą strony transakcji nazwały ?odsetkami?.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw z wyjątkiem m.in. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód (art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ww. ustawy).

Mając powyższe na względzie wskazać należy, iż w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy podatkowej ze zwolnienia nie korzystają kwoty odszkodowań, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Otrzymane przez wnioskodawczynię odszkodowanie (rekompensata) a dokładniej jego wysokość, a nawet zasady ustalania tej wysokości nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw ani z przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Nawet zaś gdyby wynikały, to art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy stanowi, że ze zwolnienia nie korzystają kwoty tych odszkodowań jeśli wynikają z zawartych umów lub ugód. Podstawą wypłaconej rekompensaty było określenie jej w akcie notarialnym jako odrębnej kwoty doliczonej do ceny ustalonej za zbywaną nieruchomość. Zatem stwierdzić należy, że otrzymane odszkodowanie (rekompensata) na podstawie zawartego porozumienia nie podlega zwolnieniu z opodatkowania zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy również zauważyć, iż w obecnie obowiązującym w Polsce systemie prawa cywilnego nie występuje normatywna definicja odsetek. Pomocą służy jednak doktryna, która definiuje odsetki jako swoiste wynagrodzenie za korzystanie z cudzych pieniędzy (albo też innych zamiennych rzeczy ruchomych) lub za obracanie własnymi pieniędzmi w cudzym interesie. Jest to świadczenie uboczne (akcesoryjne), realizowane z reguły w takich samych przedmiotach co świadczenie główne i wysokości obliczonej według stopy procentowej i czasu potencjalnego korzystania z przedmiotów objętych świadczeniem głównym.

Jednakże należy zauważyć, że w przedmiotowej sprawie dodatkowej kwoty określonej w akcie notarialnym, będącej konsekwencją nieterminowego zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości nie można identyfikować z odsetkami w ujęciu cywilistycznym. W przedmiotowym stanie faktycznym doliczona kwota określona w akcie notarialnym była tylko dodatkową, poza ceną ze sprzedaży gratyfikacją finansową za to, że zbycie nieruchomości nie nastąpiło w przewidzianym w umowie przedwstępnej terminie. To quasi odszkodowawcze świadczenie miało zrekompensować wnioskodawczyni niemożność zbycia nieruchomości oraz wynagrodzić jej płynące z tej przyczyny niedogodności. Przedmiotową kwotę należy zatem uznać za rekompensatę, czyli swoiste wynagrodzenie za opieszałość w zawarciu umowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia rekompensata. Według słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych W. Kopalińskiego ? rekompensata, odszkodowanie to wyrównanie, wynagrodzenie strat, szkód, trudów, przykrości itp. - analogicznie jak zadośćuczynienie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Rekompensata jest zatem dodatkowym elementem transakcji, który jednak nie może być utożsamiany z przychodem z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości. Rekompensata ta generuje dla podatnika przychód do opodatkowania, aczkolwiek wynika ona z innej podstawy, gdyż nie jest to cena za sprzedaży nieruchomości. Zatem jest to odrębny przychód dla podatnika, którego nie można identyfikować z kwotą uzyskaną tytułem odpłatnego zbycia nieruchomości. Tym samym kwota rekompensaty nie może być zwolniona z opodatkowania z tytułu wydatkowania na cele mieszkaniowe wnioskodawczyni tj. budowę domu.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania ?w szczególności?. Wyliczenie zawarte w art. 20 ust. 1 ww. ustawy jest zatem jedynie wyliczeniem przykładowym.

Tym samym kwota otrzymanej rekompensaty, jako przysporzenie majątkowe, stanowić będzie przychód objęty tym przepisem.

Dochód ten zatem stanowi dla wnioskodawczyni przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 tej ustawy i podlega opodatkowaniu z pozostałymi osiągniętymi w roku podatkowym dochodami według skali określonej w art. 27 ww. ustawy na formularzu PIT-36.

Na mocy przepisu art. 45 ust. 1 powołanej ustawy, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 7 i 8. Natomiast zgodnie z przepisem 45 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy, w tym samym terminie należy wpłacić należny z tego tytułu podatek.

Reasumując stwierdzić należy, że uzyskany przez wnioskodawczynię przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości w ogóle nie stanowi przychodu z uwagi na upływ 5-letniego okresu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy. Natomiast kwota rekompensaty uzyskana za niedotrzymanie terminu zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości nie stanowi przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości, lecz stanowi dla wnioskodawczyni przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 tej ustawy i podlega opodatkowaniu z pozostałymi osiągniętymi w roku podatkowym dochodami według skali określonej w art. 27 ww. ustawy.

Biorąc pod uwagę powyższe, stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika