zasady opodatkowania dochodu z tytułu zwrotu środków wypłaconych przez ubezpieczyciela w wyniku rozwiązania (...)

UZASADNIENIE

W dniu 08 grudnia 2009r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania wycofanych z towarzystwa ubezpieczeniowego środków zgromadzonych w ramach umowy ubezpieczenia.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W listopadzie 1998r. wnioskodawczyni zawarła z firmą ubezpieczeniową umowę ubezpieczenia stwierdzoną polisą.

Ochrona ubezpieczeniowa obowiązywała począwszy od dnia 17 listopada 1998r.

Zgodnie z dokumentem polisy suma ubezpieczenia wynosiła: 42.840,00 zł.

Przedmiotem ubezpieczenia było życie osoby ubezpieczonej, natomiast począwszy od 2002 roku ubezpieczenie obejmowało także ryzyka dodatkowe, tj. świadczenie z tytułu śmierci lub kalectwa wskutek nieszczęśliwego wypadku oraz świadczenie z tytułu trwałej i całkowitej niezdolności do pracy.

Z tytułu ww. umowy ubezpieczenia wnioskodawczyni regularnie opłacała składki w okresach miesięcznych, których wysokość była zmienna.

Ubezpieczyciel przesyłał okresowo zestawienia dotyczące stanu rachunku jednostek funduszu, a informacja ta zawierała m.in.: dane dotyczące nazwy ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego (UFK), wartości jednostek UFK oraz liczby jednostek UFK na rachunku podstawowym.

W piśmie z dnia 12 sierpnia 2009r. wnioskodawczyni poinformowała ubezpieczyciela o rozwiązaniu przez nią umowy ubezpieczenia oraz zgłosiła żądanie wypłaty wartości odstąpienia w terminie 30 dni, po myśli § 8 Informacji uzupełniającej do umowy ubezpieczenia, która jest równa sumie lokacyjnej oraz wartości polisy.

Stosownie do powyższego, ubezpieczyciel w dniu 02 września 2009r. wypłacił wnioskodawczyni świadczenie w kwocie 14.450,09 zł (bezgotówkowo na rachunek bankowy).

Do chwili obecnej wnioskodawczyni nie otrzymała od ubezpieczyciela żadnej pisemnej informacji dotyczącej szczegółów rozliczenia umowy ubezpieczenia (np. stosunku sumy wpłaconych składek do pełnej wartości wypłaconego świadczenia), ani też informacji o ewentualnym pobraniu podatku od dochodu uzyskanego przez wnioskodawczynię w związku z rozwiązaniem umowy ubezpieczenia i wypłatą wartości odstąpienia.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Jakie są dla wnioskodawczyni konsekwencje podatkowe powyższej sytuacji w podatku dochodowym od osób fizycznych (nie prowadzi działalności gospodarczej i rozlicza się razem z mężem na druku PIT-37), a mianowicie:

1. Czy wypłacone wnioskodawczyni przez ubezpieczyciela świadczenie w związku z rezygnacją z ubezpieczenia w kwocie 14.450,09 zł powinna wykazać w zeznaniu rocznym za rok 2009 jako dochód w całości lub części do opodatkowania, czy może należy przyjąć, że w opisanym stanie faktycznym ewentualny dochód z tego tytułu podlega jedynie zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu i podmiotem zobowiązanym do jego całościowego rozliczenia jest ubezpieczyciel (jako płatnik), a w związku z tym wnioskodawczyni nie ma także obowiązku jego wykazania w zeznaniu rocznym i osobnego opodatkowania, tzn. nie ciąży na wnioskodawczyni żaden obowiązek podatkowy z tego tytułu...
2. Czy w opisanej sytuacji można potraktować sprawę podobnie, jak w przypadkach opodatkowania przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach podatnika w banku (np. rachunku lokaty terminowej), tzn. przyjąć, że zryczałtowany podatek od odsetek wynikających z rachunku lokaty terminowej pobierany jest również przez płatnika (bank, inną instytucję finansową) z takim skutkiem, że podatnik nie ma następnie obowiązku wykazywania jakiegokolwiek dochodu z tego tytułu w zeznaniu rocznym...
3. Czy ubezpieczyciel powinien w związku z rozwiązaniem umowy ubezpieczenia i wypłaceniem wartości odstąpienia przesłać wnioskodawczyni sporządzoną deklarację podatkową i czy wnioskodawczyni musi samodzielnie składać jakieś deklaracje w tym zakresie w urzędzie skarbowym...
   
   

Zdaniem wnioskodawczyni,

Ad 1.

Nie spoczywa na niej obowiązek podatkowy w zakresie rozliczenia kwoty 14.405,09 zł uzyskanej tytułem odstąpienia (rozwiązania) umowy ubezpieczenia, gdyż zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych dochód ten jest objęty zryczałtowaną formą podatku i do jego rozliczenia (pobrania) zobowiązany jest/był ubezpieczyciel. W związku z tym, że rozliczenie następuje za pośrednictwem płatnika nie ma także obowiązku wykazania tego dochodu (przychodu) w zeznaniu podatkowym za rok 2009.

Przychody (dochody) wymienione w art. 30a ww. ustawy i poddane opodatkowaniu zryczałtowanemu nie podlegają kumulacji z dochodami innego rodzaju, które opodatkowane są według skali podatkowej.

Ad 2.

Wnioskodawczyni uważa, że tak jak w tym przypadku, przychody (dochody) od środków pieniężnych na lokacie terminowej są objęte zryczałtowanym podatkiem dochodowym i podatek pobierany jest przez banki lub inne upoważnione instytucje finansowe. W związku z tym także takich dochodów nie należy wykazywać w zeznaniu rocznym, jako że zawierają się w tym samym 'koszyku' dochodów jak dochody z udziału w funduszach kapitałowych - art. 30a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zryczałtowany podatek od odsetek jest pobierany przez płatnika.

Ad 3.

Wnioskodawczyni uważa, że nie ma obowiązku składania osobnych deklaracji na podatek dochodowy w związku z uzyskanym przysporzeniem. Ubezpieczyciel zaś może ją poinformować o odprowadzeniu podatku dochodowego od wypłaconej sumy wartości odstąpienia lub jej części, jeżeli taka sytuacja miała miejsce.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Natomiast art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy stanowi, iż jednym ze źródeł przychodu są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Za przychody z kapitałów pieniężnych, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy, uważa się przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c.

Stosownie do postanowień art. 5a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ilekroć w ustawie jest mowa o funduszach kapitałowych - oznacza to fundusze inwestycyjne oraz fundusze zagraniczne, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych, oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15.
   
   

Zgodnie z brzmieniem art. 24 ust. 15 ww. ustawy dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy.

Z powyższego wynika, że w przypadku otrzymania świadczenia w postaci zysku z polisy ubezpieczeniowej, opodatkowaniu podlega dochód, rozumiany zgodnie z wyżej przytoczonym art. 24 ust. 15 ww. ustawy jako różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do towarzystwa ubezpieczeniowego.

Zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 5 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a. Wskazanego wyżej dochodu nie pomniejsza się o straty z tytułu udziału w funduszach kapitałowych oraz inne straty z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych, poniesionych w roku podatkowym oraz w latach poprzednich.

Uzyskanych w ten sposób dochodów nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27, tj. opodatkowanymi na zasadach ogólnych według skali podatkowej (art. 30a ust. 7 ww. ustawy).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że wnioskodawczyni w listopadzie 1998r. zawarła z firmą ubezpieczeniową umowę. Przedmiotem ubezpieczenia było życie osoby ubezpieczonej, a także od 2002r. ryzyka dodatkowe tj. świadczenie z tytułu śmierci lub kalectwa w skutek nieszczęśliwego wypadku oraz świadczenie z tytułu trwałej i całkowitej niezdolności do pracy. Wnioskodawczyni regularnie opłacała składki miesięczne. Wnioskodawczyni pismem z dnia 12 sierpnia 2009r. poinformowała ubezpieczyciela o rozwiązaniu przez nią umowy oraz zgłosiła żądanie wypłaty wartości odstąpienia w terminie 30 dni. Ubezpieczyciel w dniu 02 września 2009r. wypłacił stosowne świadczenie w wysokości 14.450,09 zł na rachunek bankowy.

Mając na względzie powyższe uregulowania prawne oraz stan faktyczny opisany we wniosku stwierdzić należy, iż suma dokonanych w okresie ubezpieczenia wpłat do towarzystwa ubezpieczeniowego wypłacona następnie przez towarzystwo w związku z zakończeniem okresu ubezpieczenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast dochód z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej rozumiany jako różnica między sumą wypłaconego świadczenia a sumą składek wpłaconych do towarzystwa ubezpieczeniowego należy opodatkować zgodnie z art. 30a ust. 1 powołanej ustawy. Przy czym podkreślić należy, że ustawodawca nie uzależnia opodatkowania tegoż dochodu od możliwości powzięcia informacji o jego wysokości.

Stosownie do zapisu art. 41 ust. 4 ww. ustawy, płatnik jest obowiązany pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych w art. 29, art. 30 ust. 1 pkt 2, 4-5a i 13 oraz art. 30a ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 5.

Na podstawie art. 42 ust. 1 ww. ustawy płatnicy, o których mowa w art. 41, przekazują kwoty pobranych zaliczek na podatek oraz kwoty zryczałtowanego podatku w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki (podatek) - na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby.

W terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym płatnicy, o których mowa w art. 41, są obowiązani przesłać do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, roczne deklaracje, według ustalonego wzoru (PIT-4R). Przepis art. 38 ust. 1b stosuje się odpowiednio (art. 42 ust. 1a ww. ustawy).

Zgodnie z brzmieniem art. 45 ust. 3 pkt 1 ustawy zeznaniami o których mowa w art. 45 ust. 1 i ust. 1a pkt 2, nie obejmuje się dochodów opodatkowanych zgodnie z art. 29 ? 30a.

Reasumując należy podkreślić, że 19% zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu od osób fizycznych podlega dochód z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej rozumiany jako różnica między sumą wypłacanego świadczenia a sumą składek wpłaconych do towarzystwa ubezpieczeniowego. Do odprowadzenia stosownego podatku zobligowany jest płatnik do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek - na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby płatnika. Natomiast wnioskodawczyni nie jest zobligowana do wykazywania ewentualnego dochodu z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w zeznaniu podatkowym składanym zgodnie z art. 45 ust. 1 ww. ustawy.

W świetle powyższego stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku dołączono plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.