Czy moment nabycia spadku powstaje z chwilą śmierci spadkodawcy, czy też z chwilą postanowienia sądowego, (...)

Czy moment nabycia spadku powstaje z chwilą śmierci spadkodawcy, czy też z chwilą postanowienia sądowego, czy też z chwilą zniesienia współwłasności?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pana stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 21 grudnia 2011 r. (data wpływu do tut. Biura 21 grudnia 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości - jest prawidłowe.

Porady prawne

UZASADNIENIE

W dniu 21 grudnia 2011 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 22 października 2001 r. o stwierdzenie nabycia spadku, wnioskodawca nabył spadek po rodzicach (ojciec zmarł 07 stycznia 1979 r., matka zmarła 27 stycznia 1987 r.) - gospodarstwo rolne wraz ze swoimi czterema braćmi, każdy w 1/5 części.

W dniu 22 października 2009 r. została zawarta umowa zniesienia współwłasności pomiędzy wnioskodawcą a jego braćmi oraz wdową po jednym z braci w ten sposób, że wnioskodawcy przypadła niezabudowana nieruchomość utworzona z działki nr 116/4 o powierzchni 0,6046 ha. Podatek od spadku i darowizn nie został pobrany na podstawie art. 7 ust. 6 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz.768) z uwagi na to, że wartość nieruchomości otrzymanej w wyniku zniesienia współwłasności jest niższa od wartości udziału, który przysługiwał wnioskodawcy przed jej zniesieniem. Wnioskodawca wskazał, że wartość udziału, który mu przysługiwał przed zniesieniem współwłasności wynosiła 44.000,00 zł, zaś wartość nieruchomości oraz udziału w nieruchomości otrzymanych w wyniku zniesienia współwłasności wynosi 12.197,50 zł. Wnioskodawca wskazał, że działka, która przypadła na jego rzecz obecnie jest nieruchomością rolną w trakcie przekształcenia w działkę budowlaną. Wnioskodawca zamierzam w 2012 r. sprzedać nieruchomość, którą nabył w spadku po rodzicach.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy moment nabycia spadku powstaje z chwilą śmierci spadkodawcy, czy też z chwilą postanowienia sądowego, czy też z chwilą zniesienia współwłasności i czy w przypadku sprzedaży przedmiotowej nieruchomości wystąpi obowiązek zapłaty podatku dochodowego od sprzedaży ww. nieruchomości, a jeżeli wystąpi podatek to czy wysokość tego podatku będzie wynosiła 10% od wartości nieruchomości czy 19% od dochodu, który w tym przypadku byłby równoznaczny z wartością spadku, gdyż jest ona nabyta w drodze spadku, czy też przychód ten będzie zwolniony z opodatkowania, tak jak to było przed 01 stycznia 2007 r.

Zdaniem wnioskodawcy, w myśl art. 924 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku potwierdza jedynie prawo spadkodawcy do tego spadku od momentu jego otwarcia. Istotna dla podatku dochodowego jest zatem nie data postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, ani data zniesienia współwłasności, ale dzień otwarcia spadku (czyli data śmierci spadkodawcy).

Dniem nabycia przez wnioskodawcę przedmiotowej nieruchomości gruntowej będzie zatem data śmierci matki wnioskodawcy, tj. dzień 27 stycznia 1987 r.

Przychód, jaki wnioskodawca zamierza uzyskać ze sprzedaży przedmiotowej nieruchomości będzie zwolniony od podatku na zasadzie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

  1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
  2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
  3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis cytowanego art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że nie płaci się podatku dochodowego, jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub ich części lub udziału w nieruchomości upłynęło 5 lat. W związku z tym, jeśli od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub ich części lub udziału w nieruchomości do dnia sprzedaży upłynęło 5 lat, sprzedaż tej nieruchomości nie podlega w ogóle opodatkowaniu.

Z powyższego wynika, że istotne w przedmiotowej sprawie jest ustalenie daty nabycia przez wnioskodawcę nieruchomości, którą planuje sprzedać. Z wniosku wynika, iż wnioskodawca nabył w spadku po zmarłym w 1979 r. ojcu oraz po zmarłej w 1987 r. matce udział wynoszący 1/5 w nieruchomości. Pozostałymi współwłaścicielami byli 4 bracia wnioskodawcy. Następnie w dniu 22 października 2009 r. zniesiono współwłasność i na rzecz wnioskodawcy przypadła niezabudowana nieruchomość - działka nr 116/4 o pow. 0,6046 ha.

Zgodnie z art. 924 i 925 ww. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy (spadkodawców) ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego).

Istotny zatem dla podatku dochodowego jest dzień otwarcia spadku, czyli data śmierci każdego ze spadkodawców, wtedy bowiem następuje nabycie spadku. W związku z powyższym przedmiotową nieruchomość wnioskodawca nabył w udziałach w 1979 r. i w 1987 r.

Zgodnie natomiast z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Zgodnie z art. 210 i nast. Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli w każdym czasie może domagać się zniesienia współwłasności. Zniesienie współwłasności lub dział spadku polega na przyznaniu każdemu ze współwłaścicieli wyodrębnionej rzeczy wspólnej, a wielkość tej części powinna odpowiadać wielkości udziału we współwłasności. W rezultacie dochodzi do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności. Zniesienie współwłasności (dział spadku) nie stanowi nabycia rzeczy, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej.

Jeżeli zatem wartość udziału w działkach powstałych w wyniku podziału jest zgodna z wartością udziału posiadanego przed zniesieniem współwłasności lub dokonaniem działu spadku nie następuje nabycie podlegające opodatkowaniu, ponieważ w ten sposób nie ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak i stan jej majątku osobistego. Zniesienie współwłasności, w wyniku którego udział w nieruchomości nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności.

Jedynie nabycie nieruchomości w drodze działu spadku lub zniesienia współwłasności w części przekraczającej udział spadkowy (nawet wówczas, jeżeli nabycie to następuje nieodpłatnie) stanowi nabycie w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy.

Z opisanego we wniosku zdarzenia wynika, że wartość udziału, który przysługiwał wnioskodawcy przed zniesieniem współwłasności wynosiła 44.000,00 zł, zaś wartość nieruchomości oraz udziału w nieruchomości otrzymanych w wyniku zniesienia współwłasności wynosi 12.197,50 zł. Skoro tak, to w wyniku umowy zniesienia współwłasności, udział wnioskodawcy w nieruchomości nie uległ powiększeniu, nie doszło do nabycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ww. ustawy, gdyż wartość otrzymanej przez wnioskodawcę działki nr 116/4, nie przekroczyła wartości udziału, jaki przysługiwał mu w wyniku nabycia spadku. W związku z powyższym zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy sprzedaż w 2012 r. działki nr 116/4 nie będzie w ogóle stanowiła źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż nastąpi po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie udziału zarówno po ojcu (1979 r. ) jak i po matce (1987 r.).

Owszem, nabycie udziału w nieruchomości w drodze spadku do końca 2006 r. pod rządami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r. skutkuje możliwością zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowiącego, iż wolne od podatku są w całości przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) jeżeli ich nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny. Jednakże skoro w przedmiotowej sprawie przychód uzyskany z planowanej sprzedaży działki w ogóle nie będzie stanowił źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym, to w tym przypadku brak jest podstaw prawnych do zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. do przychodu uzyskanego ze sprzedaży przedmiotowej nieruchomości nabytej w drodze spadku. Aby móc zastosować powyższe zwolnienie, w pierwszej kolejności sprzedaż musi w ogóle stanowić źródło podlegającego opodatkowaniu przychodu, co w niniejszej sprawie nie ma miejsca.

Reasumując, wnioskodawca w drodze dziedziczenia po obojgu rodzicach nabył udział w nieruchomości wynoszący 1/5. W wyniku umowy zniesienia współwłasności, udział wnioskodawcy w nieruchomości nie uległ powiększeniu co oznacza, że pięcioletni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy przy ewentualnej planowanej sprzedaży działki, w odniesieniu do udziału w nieruchomości nabytego w drodze spadku po obojgu rodzicach już upłynął. Tym samym przychód uzyskany z planowanej sprzedaży przedmiotowej nieruchomości nabytej w drodze spadku nie będzie w ogóle stanowił dla wnioskodawcy źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Stanowisko wnioskodawcy należało uznać zatem za prawidłowe aczkolwiek z innych przyczyn jak wskazał wnioskodawca.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika