Czy wnioskodawca, jako spadkobierca w pierwszej linii jest zwolniony z podatku dochodowego od sprzedaży (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pana stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 13 grudnia 2011 r. (data wpływu do tut. Biura 27 grudnia 2011 r.), uzupełnionym w dniach 02 i 07 marca 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 grudnia 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości.

W związku z brakami formalnymi, pismem z dnia 28 lutego 2012 r. Znak: IBPBII/2/415-1477/11/NG wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniach 02 i 07 marca 2012 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca nabył nieruchomość w drodze spadku po rodzicach. Ojciec wnioskodawcy zginął na wojnie w dniu 01 września 1939 r., matka zmarła w 1990 r. Domy rodzinne były w posiadaniu rodziny wnioskodawcy od 1922 r. Utrata domów nastąpiła na podstawie Dekretu o reformie rolnej z 1945 r., z naruszeniem ówcześnie obowiązującego prawa, o czym postanowił Sąd Apelacyjny 01 października 2010 r., nakazując Agencji Rynku Rolnego zwrot zabranych domów. Sąd nakazał wydanie nieruchomości Agencji Rynku Rolnego, która dopiero we wrześniu 2011 r. oddała wnioskodawcy zrujnowane i zniszczone domy z kluczami.

W powyżej zaistniałych okolicznościach, zgodnie z wyrokiem Sądu wnioskodawca został bezprawnie pozbawiony swojego dziedzictwa (pierwsza decyzja Sądu Apelacyjnego). Dopiero odwołanie się do Sadu Najwyższego spowodowało druga rozprawę w Sądzie Apelacyjnym, na której to zmieniono wyrok i wnioskodawca odzyskał domy rodzinne.

Od 1945 r. nieruchomości użytkowane były bez żadnego odszkodowania przez Skarb Państwa, którego Agencja Rynku Rolnego doprowadziła do zniszczenia i dewastacji. Wnioskodawca jako emeryt nie jest w stanie doprowadzić nieruchomości do użytkowania, gdyż wymagałoby to kolosalnych środków finansowych.

Wnioskodawca uważa, że prawnie jest właścicielem przedmiotowych nieruchomości od śmierci ojca w 1939 r. oraz śmierci matki w 1990 r.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy wnioskodawca, jako spadkobierca w pierwszej linii jest zwolniony z podatku dochodowego od sprzedaży zniszczonego domu?

Zdaniem wnioskodawcy, jako spadkobiercę w pierwszej linii nie powinien go obowiązywać jakikolwiek podatek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2 m.in.:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości (w tym lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość),
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Z przedstawionych we wniosku okoliczności wynika, że w dniu 01 września 1939 r. zmarł ojciec wnioskodawcy, z kolei matka wnioskodawcy zmarła w 1990 r. Wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 01 października 2010 r. zostały wnioskodawcy zwrócone nieruchomości, które rodzina utraciła na podstawie dekretu o reformie rolnej z 1945 r., albowiem przedmiotowe nieruchomości zostały odebrane wnioskodawcy oraz jego matce z naruszeniem ówcześnie obowiązującego prawa.

Dla rozpatrywanej sprawy istotna zatem jest kwestia, od kiedy należy liczyć bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w cytowanym wyżej przepisie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Niezbędne staje się więc ustalenie momentu nabycia przez wnioskodawcę prawa własności nieruchomości.

Sprowadza się to do rozstrzygnięcia kwestii czy stwierdzenie braku podstaw do przejęcia nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa i potwierdzenie własności spadkobiercy byłego właściciela stanowi jej nabycie w myśl powołanego wyżej artykułu 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy rozstrzyganiu tego problemu należy mieć na uwadze nie tylko przepisy prawa podatkowego, ale przede wszystkim przepisy prawa cywilnego dotyczące nabycia czy też utraty prawa własności.

W sytuacji, gdy dochodzi do zwrotu bezprawnie zajętej nieruchomości osobie, której tę nieruchomość odebrano czy też jej spadkobiercy, wówczas prawo do zwrotu znajduje swe źródło w pierwotnej dacie nabycia przez tę osobę nieruchomości lub też ? gdy dotyczy spadkobiercy byłego właściciela ? źródłem staje się nabycie spadku.

W tym miejscu zauważyć należy, że ojciec wnioskodawcy zmarł w dniu 01 września 1939 r., w okresie, kiedy przepisy prawa spadkowego obowiązującego w Polsce nie były skodyfikowane. Jednakże z uwagi na okoliczność, iż w prawie spadkowym powszechną była i jest zasada, że dniem nabycia spadku jest dzień śmierci spadkodawcy, to stwierdzić należy, że wnioskodawca spadek po ojcu nabył w dniu jego śmierci tj. 01 września 1939 r. (jeżeli w rzeczywistości zgodnie z przepisami prawa spadkowego obowiązującymi w dniu śmierci ojca wnioskodawcy dniem otwarcia spadku był dzień śmierci spadkodawcy). To oznacza z kolei, że przedmiotowa nieruchomość została odebrana na podstawie dekretu zarówno wnioskodawcy, który stał się współwłaścicielem nieruchomości w 1939 r. w drodze nabycia spadku po ojcu jak i matce.

Odnośnie spadku po zmarłej w 1990 r. matce stwierdzić należy, iż spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w Księdze czwartej ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Artykuł 924 tej ustawy stanowi, że spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Natomiast zgodnie z jego art. 925, spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Mając na uwadze ww. regulacje prawne stwierdzić należy, iż skoro spadek, stanowiący ogół majątkowych praw i obowiązków zmarłego (art. 922 § 1 k.c.) otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy i według tej daty spadkobierca nabywa spadek, za dzień nabycia rzeczy lub praw w drodze spadku należy rozumieć dzień śmierci spadkodawcy.

Niezależnie od powyższego, na stan prawny nieruchomości istotny wpływ mogą wywierać, wydawane zarówno na gruncie prawa cywilnego, administracyjnego, jak i karnego - orzeczenia sądowe i decyzje administracyjne, stanowiące dokumenty o szczególnym znaczeniu. Waga tych orzeczeń wynika z pozycji jaką zajmują sądy i organy administracji publicznej.

Wskazać należy, iż w zaistniałym stanie faktycznym z punktu widzenia konsekwencji podatkowych istotne znaczenie ma stwierdzenie w wyroku Sądu Apelacyjnego, na podstawie którego Agencja Rynku Rolnego dokonała zwrotu nieruchomości braku podstaw prawnych do przejęcia na rzecz Skarbu Państwa zwróconych wnioskodawcy nieruchomości. Oznacza to, że wnioskodawca oraz jego matka zostali bezprawnie pozbawieni tej części swojego majątku.

Tym samym, przejęcie przedmiotowej nieruchomości przez Skarb Państwa było aktem nie znajdującym podstaw w obowiązującym prawie, a więc tytuł własności winien trwać przy prawowitym właścicielu, gdyby żył. Negatywnych skutków bezprawnego postępowania ówczesnych władz nie mogą też ponosić następcy prawni zmarłego właściciela.

Powyższe oznacza więc, że jakkolwiek należące do wnioskodawcy (jako spadkodawcy po zmarłym w 1939 r. ojcu) oraz matki wnioskodawcy nieruchomości zostały zajęte na rzecz Skarbu Państwa, to było to postępowanie niezgodne z prawem. Skutki działania ówczesnych władz uchylone zostały na podstawie wyroku Sadu Apelacyjnego. Konsekwencją powyższego było potwierdzenie praw wnioskodawcy, do przedmiotowej nieruchomości.

Rekapitulując należy stwierdzić, że wnioskodawca udziały w przedmiotowej nieruchomości nabył w dwóch datach:

• w 1939 r. w drodze spadku po ojcu oraz
• w 1990 r. w drodze spadku po matce.
  
  

Odnosząc powyższe do przytoczonego powyżej przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy stwierdzić, że sprzedaż odziedziczonej nieruchomości nie stanowi podlegającego opodatkowaniu źródła przychodu. Wynika to z faktu, iż zbycie nieruchomości nastąpiło (lub nastąpi) po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym doszło do jej nabycia. W związku z powyższym, otrzymana z tego tytułu kwota nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, albowiem w ogóle nie stanowi źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.