1. Czy sprzedaż udziału wnioskodawczyni we własności ww. nieruchomości gruntowych - zwróconych (...)

UZASADNIENIE

W dniu 08 kwietnia 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży przez spadkobierczynię udziału w nieruchomości, z której uprzednio zostali wywłaszczeni spadkodawcy.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni jest jedną z 19 współużytkowników wieczystych niezabudowanych nieruchomości gruntowych, stanowiących sąsiadujące ze sobą działki o nr ewidencyjnych 16/4, 16/9 oraz 16/1 o powierzchni 948 m2, 2702 m2 i 1258 m2.

Wyżej opisane nieruchomości były przed wojną własnością prywatną i zostały skomunalizowane dekretem o gruntach warszawskich z dnia 26 października 1945r.

Wnioskodawczyni (podobnie jak inni obecni współużytkownicy wieczyści) jest spadkobierczynią współwłaścicieli, którzy mieli prawo własności tych nieruchomości w chwili komunalizacji. Wyżej wspomniane prawa do spadku wnioskodawczyni nabyła w 2003r. po swojej matce w drodze dziedziczenia ustawowego.

Decyzjami z dnia 01 września 2008r., 19 lutego 2008r. oraz 12 listopada 2008r., Prezydent Miasta, po rozpatrzeniu wniosków o ustanowienie własności czasowej do tych nieruchomości, złożonych przez poprzednich współwłaścicieli w 1948r., przyznał spadkobiercom przedwojennych współwłaścicieli prawo użytkowania wieczystego wyżej opisanych nieruchomości na 99 lat za czynszem symbolicznym. Następnie decyzje te zostały zmienione w ten sposób, że w miejsce jednej ze zmarłych w międzyczasie spadkobierczyń udział w prawie użytkowania wieczystego wyżej wymienionej nieruchomości ustanowiony został na rzecz dziedziczącego po niej syna. Oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste na mocy powyższych decyzji dokonane zostało aktem notarialnym z dnia 05 maja 2009r. na rzecz 19 współużytkowników wieczystych. Obecnie, wraz z pozostałymi współwłaścicielami, wnioskodawczyni zamierza przekształcić prawo użytkowania we własność i sprzedać wyżej wymienione nieruchomości.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy sprzedaż udziału wnioskodawczyni we własności ww. nieruchomości gruntowych - zwróconych w oparciu o art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945r. - dokonana po przekształceniu prawa użytkowania wieczystego we własność, będzie stanowić przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych...
2. Jeśli nie, czy mimo to wnioskodawczyni ma obowiązek zawiadomienia Urzędu Skarbowego o fakcie dokonania sprzedaży udziału lub obowiązek złożenia zeznania podatkowego...
   
   

Zdaniem wnioskodawczyni, w sytuacji, gdy własność udziału we współwłasności nieruchomości będzie wynikiem następujących zdarzeń:

1. pozytywnego rozpatrzenia złożonych w 1948r. wniosków o przyznanie własności czasowej nieruchomości, skomunalizowanych na mocy dekretu o gruntach warszawskich, w postaci decyzji Prezydenta Miasta o przyznaniu prawa użytkowania wieczystego tych nieruchomości,
2. ustanowienia udziału w prawie użytkowania wieczystego w akcie notarialnym na rzecz wnioskodawczyni z uwagi na to, że jest jednym z następców prawnych przedwojennych współwłaścicieli,
3. przekształcenia prawa użytkowania we własność,

- to posiadanie przez nią udziału we własności nie nastąpi w drodze nabycia nieruchomości, lecz restytucji prawa własności. Oddanie spadkobiercom przedwojennych właścicieli nieruchomości, zabranych na mocy dekretu o gruntach warszawskich, nie przysparza im korzyści materialnej, lecz przywraca prawo własności, które ich spadkodawcy - dawno temu - utracili.

W związku z powyższym, wnioskodawczyni uważa, iż:

1. sprzedaż udziału we własności tej nieruchomości nie będzie stanowić przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych,
2. zgłoszenie sprzedaży do Urzędu Skarbowego ani złożenie zeznania podatkowego w tej sprawie nie będzie konieczne.
   
   

Na poparcie swojego stanowiska wnioskodawczyni powołała interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, sygn. IPPB4/415-628/09-4/JK.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie m. in.:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Ustawą z dnia 16 listopada 2006r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217 poz. 1588 ze zm.) zmieniono m.in. zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)?c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy zmieniającej do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) do dnia 31 grudnia 2006r., stosuje się zasady określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007r.

Niezależnie od powyższego należy podkreślić, iż przepis cytowanego wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że nie płaci się podatku dochodowego jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub ich części lub udziału w nieruchomości upłynęło 5 lat. W związku z tym, jeśli od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub ich części lub udziału w nieruchomości upłynęło 5 lat, sprzedaż tej nieruchomości nie podlega w ogóle opodatkowaniu.

Prawo własności w systemie prawnym jest traktowane jako prawo o najszerszej treści i w porównaniu z innymi prawami, jako prawo najsilniejsze w stosunku do rzeczy. Własność jest bezterminowym prawem ? trwa tak długo, jak długo istnieje rzecz, która jest przedmiotem własności. Nabycie i utrata własności (w tym także własności nieruchomości) uregulowane zostało w art. 155-231 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). U podstaw nabycia i zbycia nieruchomości, w rozumieniu kodeksowym, leży wola nabywcy. Swoboda zawierania umów jest naczelną zasadą Kodeksu cywilnego.

W dopuszczonych prawem sytuacjach ? u podstaw zwrotu wywłaszczonej nieruchomości (także przejętej wskutek karnego przymusu) leży wola prawowitego właściciela, a w przypadku jego śmierci wola jego spadkobierców. Jeśli przejęta w drodze przymusu nieruchomość jest zwracana spadkobiercy osoby, którą pozbawiono tej nieruchomości, to prawo do zwrotu ma swe źródło w nabyciu spadku.

Zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego, spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy (spadkodawców) ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia. Istotny zatem dla podatku dochodowego jest dzień otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy.

Natomiast prawo użytkowania wieczystego jest silnym prawem rzeczowym, lokującym się w hierarchii tych praw bezpośrednio po prawie własności, a przed ograniczonymi prawami rzeczowymi, co pozwala na potraktowanie ustanowienia użytkowania wieczystego jako swoistej restytucji stosunków własnościowych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż wnioskodawczyni jest jednym z 19 współużytkowników wieczystych niezabudowanych nieruchomości gruntowych. Nieruchomości te były przed wojną własnością prywatną i zostały skomunalizowane dekretem o gruntach warszawskich z dnia 26 października 1945r.

Wnioskodawczyni jest (podobnie jak inni obecni współużytkownicy wieczyści) spadkobiercą współwłaścicieli, którzy mieli prawo własności tych nieruchomości w chwili komunalizacji. Wyżej wspomniane prawa do spadku wnioskodawczyni nabyła w 2003r. po swojej matce w drodze dziedziczenia ustawowego. Decyzjami z dnia 01 września 2008r., 19 lutego 2008r. oraz 12 listopada 2008r., Prezydent Miasta, po rozpatrzeniu wniosków o ustanowienie własności czasowej do tych nieruchomości, złożonych przez poprzednich współwłaścicieli w 1948r., przyznał spadkobiercom przedwojennych współwłaścicieli - prawo użytkowania wieczystego wyżej opisanych nieruchomości na 99 lat za czynszem symbolicznym.

Oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste na mocy powyższych decyzji dokonane zostało aktem notarialnym z dnia 05 maja 2009r. na rzecz 19 współużytkowników wieczystych. Obecnie, wnioskodawczyni wraz z pozostałymi współwłaścicielami, zamierza przekształcić prawo użytkowania we własność i sprzedać ww. nieruchomości.

Oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu skomunalizowanego dekretem z dnia 26 października 1945r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279 ze zm.), w wypadku spełnienia przesłanek przewidzianych w tym akcie prawnym przez ubiegającego się o to dotychczasowego właściciela tego gruntu lub jego następców prawnych, miało niewątpliwie charakter rekompensacyjny.

Przepis art. 7 ust. 1 ww. dekretu przewidywał, że:

1. dotychczasowy właściciel gruntu, prawni następcy właściciela, będący w posiadaniu gruntu, lub osoby prawa jego reprezentujące, mogą w ciągu 6 miesięcy od dnia objęcia w posiadanie gruntu przez gminę zgłosić wniosek o przyznanie na tym gruncie jego dotychczasowemu właścicielowi prawa wieczystej dzierżawy z czynszem symbolicznym lub prawa zabudowy za opłatą symboliczną,
2. gmina uwzględni wniosek, jeżeli korzystanie z gruntu przez dotychczasowego właściciela da się pogodzić z przeznaczeniem gruntu według planu zabudowania, a jeżeli chodzi o osoby prawne ? ponadto, gdy użytkowanie gruntu zgodnie z jego przeznaczeniem w myśl planu zabudowania nie pozostaje w sprzeczności z zadaniami ustawowymi lub statutowymi tej osoby prawnej,
3. w razie uwzględnienia wniosku gmina ustali, czy przekazanie gruntu nastąpi tytułem wieczystej dzierżawy, czy na prawie zabudowy, oraz określi warunki, pod którymi umowa może być zawarta,
4. w przypadku nieuwzględnienia wniosku, gmina zaofiaruje uprawnionemu, w miarę posiadania zapasu gruntów - na tych samych warunkach dzierżawę wieczystą gruntu równej wartości użytkowej, bądź prawo zabudowy na takim gruncie,
5. w razie niezgłoszenia wniosku, przewidzianego w ust. 1, lub nieprzyznania z jakichkolwiek innych przyczyn dotychczasowemu właścicielowi wieczystej dzierżawy albo prawa zabudowy, gmina obowiązana jest uiścić odszkodowanie w myśl art. 9.
   
   

Jak wynika z przytoczonej regulacji, prawodawcy niewątpliwie chodziło o zrekompensowanie dotychczasowym właścicielom (ich następcom prawnym) przejścia na własność miasta gruntów stanowiących dotąd ich własność. W dekrecie od razu uregulowano kwestię stosownych rekompensat. Odzyskanie prawa wieczystej dzierżawy z czynszem symbolicznym lub prawa zabudowy za opłatą symboliczną (art. 7 ust. 1 wyżej powołanego dekretu, obecnie prawa wieczystego użytkowania) było ustawowo zagwarantowaną formą rekompensaty.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy oraz przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe stwierdzić należy, iż ustanowienia na rzecz wnioskodawczyni prawa użytkowania wieczystego nie należy utożsamiać z nabyciem, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste nie może być utożsamione ze zwrotem własności, jednakże stanowi swoisty substytut zwrotu własności, w sytuacji, w której ubieganie się o zwrot własności jest niemożliwe ze względu na brak do tego podstaw prawnych w dekrecie komunalizacyjnym. Ustanowienie w tej sytuacji użytkowania wieczystego, należy traktować jako swoistą restytucję stosunków własnościowych sprzed komunalizacji.

Wydanie na podstawie art. 7 ust. 1 dekretu z dnia 26 października 1945r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy decyzji ustanawiającej prawo użytkowania wieczystego gruntu na rzecz byłego właściciela lub jego następców prawnych oraz zawarcie przez Prezydenta Miasta z byłym właścicielem lub jego następcami prawnymi umowy użytkowania wieczystego gruntu, które ma zostać przekształcone w prawo własności nie może być traktowane jako nabycie gruntów w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przedmiotowej sprawie oznacza to, że datą nabycia przez wnioskodawczynię udziałów w zwróconych nieruchomościach jest data nabycia spadku, tj. dzień śmierci matki wnioskodawczyni, czyli 2003r.

W związku z powyższym, planowana przez wnioskodawczynię sprzedaż udziałów w przedmiotowych nieruchomościach nie będzie w ogóle stanowiła źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych z uwagi na upływ pięcioletniego okresu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z uwagi na fakt, że sprzedaż udziałów w nieruchomościach nie będzie podlegała opodatkowaniu, wnioskodawczyni nie będzie również zobowiązana do składania jakichkolwiek zeznań podatkowych.

Stosownie do powyższego stanowisko wnioskodawczyni uznać należało za prawidłowe.

Zgodnie z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) Minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Mając na uwadze powyższe interpretacja indywidualna skierowana jest wyłącznie do wnioskodawczyni i nie wywołuje skutków prawnych w stosunku do pozostałych współwłaścicieli. Chcąc uzyskać interpretację przepisów prawa podatkowego winni oni złożyć odrębny wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej.

Odnosząc się natomiast do wskazanej przez wnioskodawczynię interpretacji indywidualnej należy stwierdzić, iż orzeczenie to zapadło w indywidualnej sprawie i nie jest wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul.Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Referencje

IPPB4/415-628/09-4/JK, interpretacja indywidualna