Czy wnioskodawczyni musi zapłacić podatek z tytułu sprzedaży w 2004r. nieruchomości nabytej częściowo (...)

Czy wnioskodawczyni musi zapłacić podatek z tytułu sprzedaży w 2004r. nieruchomości nabytej częściowo w drodze darowizny w 1995r. oraz częściowo w drodze podziału majątku dorobkowego małżeńskiego w 1999r.?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 27 maja 2009r. (data wpływu do tut. Biura 29 maja 2009r.), uzupełnionym w dniu 10 lipca 2009r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania przychodu z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowej - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 maja 2009r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania przychodu z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowej.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z dnia 03 lipca 2009r. Znak: AK wezwano wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniu 10 lipca 2009r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 20 lutego 1995r. wnioskodawczyni oraz jej mąż otrzymali w drodze darowizny od matki wnioskodawczyni pole. Następnie związek małżeński wnioskodawczyni został rozwiązany przez rozwód. Przy orzeczeniu rozwodu nie dokonano podziału majątku.

Wnioskodawczyni podaje, że w dniu 01 lutego 1999r. małżonkowie dokonali podziału wspólnego majątku dorobkowego zawierając stosowną umowę. Wnioskodawczyni opuściła wraz z dziećmi mieszkanie, zostawiając mężowi większą połowę dorobku: meble, telewizor, pralkę, lodówkę, piec o wartości około 10.000 zł, natomiast sama otrzymała połowę pola, która należała do męża.

Gdy małżonkowie załatwili formalności pole było warte 8.000 zł, ponieważ było zaniedbane. Dopiero, kiedy wnioskodawczyni poznała obecnego męża postanowiła przekwalifikować budynek gospodarczy na mieszkaniowy, zrobiła porządek na polu i jego wartość wzrosła.

W 2001r. obecny mąż wnioskodawczyni otrzymał w drodze darowizny od swoich rodziców pole i rozpoczął budowę domu. Pole to obecny mąż wnioskodawczyni otrzymał w czasie trwania związku konkubenckiego jego i wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni i jej obecny mąż zwarli związek małżeński. Nie byli jednak w stanie utrzymać finansowo i fizycznie uprawy pola, dlatego w 2004r. wnioskodawczyni postanowiła je sprzedać a uzyskane pieniądze przeznaczyć na budowę domu, którą rozpoczął obecny mąż wnioskodawczyni.

Dnia 18 maja 2009r. wnioskodawczyni została wezwana do urzędu skarbowego w sprawie wyjaśnienia sprzedaży w 2004r. pola. Powstały wątpliwości czy wnioskodawczyni musi zapłacić podatek w wysokości 2.350 zł ponieważ nie minęło pięć lat odkąd odzyskała połowę pola od byłego męża. Pieniądze ze sprzedaży wnioskodawczyni zainwestowała w budowę domu, który wspólnie z mężem buduje. Okazało się jednak, że skoro wnioskodawczyni nie jest współwłaścicielem domu to nie ma to znaczenia. Wpisanie wnioskodawczyni jako współwłaściciela związane jest z ogromnymi kosztami zatem obecny mąż wnioskodawczyni sporządził testament. Wnioskodawczyni ma troje dzieci, kredyt w banku a dom w środku nie jest jeszcze wykończony i nie stać jej na zapłacenie podatku.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wnioskodawczyni musi zapłacić podatek z tytułu sprzedaży w 2004r. nieruchomości...

Zdaniem wnioskodawczyni, skoro jest ona w związku małżeńskim, w którym obowiązuje wspólność majątkowa to nie musi ona płacić podatku.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176, ze zm.) źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2 m.in.:

  1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
  2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
  3. prawa wieczystego użytkowania gruntów

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Natomiast, odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości, tylko wówczas jeżeli nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Z powyższego wynika zatem, że w przypadku sprzedaży nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ma moment oraz sposób jej nabycia.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawczyni wraz z pierwszym mężem w dniu 20 lutego 1995r.

nabyła w drodze darowizny nieruchomość gruntową - pole. W orzeczeniu rozwodu małżonków nie dokonano podziału majątku dorobkowego. Wnioskodawczyni pisze jednak, że małżonkowie w dniu 01 lutego 1999r. zawarli umowę o podział majątku wspólnego. Na mocy tejże umowy wnioskodawczyni stała się wyłącznym właścicielem przedmiotowej nieruchomość - pola, natomiast pierwszy mąż wnioskodawczyni otrzymał lokal mieszkalny wraz ze sprzętami.

W związku z powyższym w przedmiotowej sprawie należy ustalić, kiedy nastąpiło nabycie przez wnioskodawczynię nieruchomości (pola) zbytej w 2004r., a tym samym od jakiego momentu należy liczyć bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w powołanym wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy tj. czy od daty kiedy nastąpiło nabycie zbytej nieruchomości w drodze darowizny czy też od daty kiedy nastąpił podział majątku wspólnego małżonków.

Stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 ze zm.). Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami z mocy prawa powstaje wspólność majątkowa obejmująca przedmioty nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością - art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Dopiero z chwilą ustania tej wspólności następuje jej przekształcenie i wówczas małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym stanowiącym ich dorobek (art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w wyniku podziału majątku wspólnego jest nabyciem tych rzeczy. Jednak mając na uwadze przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, jeśli:

  • podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub
  • jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku, mieści się w udziale, jaki byłemu małżonkowi przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim.

Za datę nabycia nieruchomości, która przypadła danej osobie w wyniku podziału majątku wspólnego, należy przyjąć datę jej nabycia w czasie trwania związku małżeńskiego (do majątku wspólnego), ale wyłącznie pod warunkiem, że wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości w wyniku podziału tego majątku mieści się w udziale, jaki tej osobie przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim. Jeżeli natomiast wartość otrzymanej przez byłego małżonka nieruchomości przekracza jego udział w majątku dorobkowym małżeńskim, to wówczas za datę nabycia tej części nieruchomości, która przekracza udział byłego małżonka w majątku dorobkowym małżeńskim, należy przyjąć dzień, w którym dokonano podziału majątku dorobkowego małżeńskiego.

Ponadto należy wyjaśnić, że w przypadku, gdy przedmiotem podziału majątku dorobkowego małżonków jest więcej niż jedna rzecz lub prawo dla obliczenia udziału nabytego w drodze podziału majątku wspólnego w nieruchomościach należy: obliczyć wartość całego udziału wnioskodawczyni w majątku dorobkowym małżeńskim, czyli zsumować wartość udziałów posiadanych w każdej rzeczy czy prawie należących do majątku wspólnego (wartość udziałów w poszczególnych rzeczach może być wszakże różna, bo zależeć będzie od wartości każdej rzeczy). Dopiero suma wartości tych udziałów będzie odzwierciedlała udział nabyty przez wnioskodawczynię w drodze istniejącej uprzednio wspólności majątkowej małżeńskiej. Następnie należy ustalić wartość udziału w poszczególnych rzeczach lub prawach jakie wnioskodawczyni otrzymała w drodze podziału majątku dorobkowego.

Wnioskodawczyni nie wskazała jednak we wniosku ani w odpowiedzi na wezwanie tut. organu, jakie były dokładnie postanowienia umowy o podziale majątku wspólnego. Z podanych przez wnioskodawczynię informacji wynika jedynie, że w zamian za udział jaki mąż miał w polu nabytym przez małżonków w drodze darowizny, opuściła ona mieszkanie pozostawiając w nim sprzęty o wartości ok. 10 000 zł. Wnioskodawczyni nadmieniła również, że na skutek podziału majątku pozostawiła mężowi większą część ich wspólnego dorobku.

Informacji tej organ wydający niniejszą interpretację nie może jednak bezwarunkowo potwierdzić, ponieważ wnioskodawczyni nie wskazała, czy tego rodzaju postanowienia wynikały wprost z zawartej między małżonkami umowy o podziale majątku.

Wobec powyższego tut. organ wyjaśnia co następuje. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w trakcie trwania małżeństwa małżonkowie nie podpisywali żadnych umów majątkowych małżeńskich, co oznacza, że przed podziałem ich udział w majątku małżeńskim był równy i wynosił po 50%. Zatem o ile w wyniku podziału majątku dorobkowego, na mocy zawartej umowy wnioskodawczyni otrzymała majątek o wartości niższej niż majątek jaki przypadł mężowi (ale nie według subiektywnego przekonania wnioskodawczyni, lecz w świetle wyliczenia dokonanego na podstawie cen rynkowych obowiązujących na danym obszarze w dniu zawarcia umowy, na mocy której doszło do podziału majątku dorobkowego małżonków), to nabycie #189; części pola (uprzednio należącej do męża) w drodze podziału majątku dorobkowego nie stanowi nabycia w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem za datę nabycia tej nieruchomości należałoby przyjąć datę jej nabycia w czasie trwania związku małżeńskiego czyli 1995r. W związku z powyższym wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku z tytułu sprzedaży w 2004r. nieruchomości z uwagi na fakt, iż okres pięcioletni, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy od dnia nabycia ww. nieruchomości już upłynął.

Jeżeli jednak z zawartej w dniu 01 lutego 1999r. umowy wynikałoby, że podział majątku dorobkowego małżonków nie był ekwiwalenty, a wnioskodawczyni otrzymała w wyniku podziału majątek o wartości wyższej od majątku otrzymanego przez męża, to należy przyjąć, że prawo własności do przedmiotowego pola, które następnie zostało sprzedane w 2004r. wnioskodawczyni nabyła w następujący sposób:

  • 20 lutego 1995r. w części odpowiadającej jej udziałowi w majątku wspólnym, gdyż przedmiotowe pole zostało nabyte w trakcie trwania związku małżeńskiego,
  • 01 lutego 1999r. tj. w dniu podziału majątku dorobkowego małżeńskiego nabyła pozostałą #189; część należącą pierwotnie do męża. Tym samym wnioskodawczyni stała się wyłącznym właścicielem zbywanego pola.

Gdyby nabycie prawa do przedmiotowego pola nastąpiło odpowiednio w części w 1995r. oraz w 1999r., pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 należy oddzielnie liczyć w stosunku do każdego udziału jaki wnioskodawczyni nabyła. Wobec powyższego należałoby stwierdzić, że połowa przychodów ze sprzedaży przedmiotowej nieruchomości (odpowiadających nabytej w 1995r. #189; części nieruchomości) nie będzie podlegać w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym, ponieważ odpłatne zbycie tej części nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie.

Natomiast przychód ze sprzedaży pozostałej część nieruchomości ? tj. #189; część, którą wnioskodawczyni nabyła w 1999r. w wyniku podziału majątku wspólnego - podlegałby opodatkowaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006r. ponieważ sprzedaż tej części nieruchomości nastąpiła przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie.

Ta część przychodu nie mogłaby również korzystać ze zwolnienia, określonego w art. 21 ust. 1 pkt 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 2004r., na które to zwolnienie powołuje się wnioskodawczyni. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) tiret czwarte stanowi, że wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości w części wydatkowanej nie później niż w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży na budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, remont lub modernizację własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego, położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jednakże z powyższego przepisu wyraźnie wynika, że warunkiem koniecznym, aby przychód ze sprzedaży korzystał ze zwolnienia z opodatkowania, jest wydatkowanie go na budowę własnego budynku mieszkalnego. Jednocześnie w art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy zapisano, że przez własny budynek, lokal lub pomieszczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 32 lit. a), rozumie się budynek, lokal lub pomieszczenie stanowiące własność lub współwłasność podatnika lub do którego podatnikowi przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udział w takim prawie.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika natomiast, że działka, na której drugi (obecny) mąż wnioskodawczyni rozpoczął budowę domu została nabyta przez niego w drodze darowizny w 2001r. W roku tym wnioskodawczyni nie była jeszcze w związku małżeńskim z obecnym mężem. W czasie trwania małżeństwa małżonkowie nie podpisywali żadnych umów rozszerzających wspólność majątkową. Oznacza to, że ww. działka została nabyta do majątku odrębnego obecnego męża wnioskodawczyni i nie stanowi własności ani współwłasności wnioskodawczyni. Z art. 33 pkt 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jasno wynika, że odrębny majątek każdego z małżonków stanowią przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.

Dlatego wydatkując przychód ze sprzedaży pola na budowę budynku mieszkalnego na nieruchomości ? działce - należącej do obecnego męża, wnioskodawczyni dokonała nakładów na budowę budynku na cudzym gruncie. Zatem przychód wydatkowany na budowę tego budynku mieszkalnego nie może korzystać ze zwolnienia określonego w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) ? nie został bowiem wydatkowany na budowę własnego budynku mieszkalnego, wnioskodawczyni nie jest jego właścicielką ani współwłaścicielką.

Nie ma również znaczenia w przedmiotowej sprawie fakt, że wnioskodawczyni zawarła związek małżeński i trwając w tym związku wydatkowała środki uzyskane ze sprzedaży pola na budowę budynku. Zauważyć bowiem należy, że zgodnie z art. 46 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Grunty stanowiące odrębny przedmiot własności są więc z natury swej nieruchomościami, budynki natomiast trwale z gruntem związane są częścią składową nieruchomości zgodnie z zasadą superficies solo cedit, w myśl której własność nieruchomości gruntowej rozciąga się na budynki, które stały się częścią składową nieruchomości. Budynek trwale związany z gruntem, jako część składowa gruntu, nie może być przedmiotem odrębnej własności. Odrębnym przedmiotem własności budynek będzie jedynie wówczas, gdy wzniesiono go na gruncie będącym w użytkowaniu wieczystym.

Tak więc biorąc pod uwagę konstrukcję ww. przepisu stwierdzić należy, iż budynek trwale związany z gruntem stanowi jego część składową, co oznacza, że właścicielem budynku wzniesionego na tym gruncie jest zawsze właściciel gruntu, na którym budynek ten został wybudowany.

W przedmiotowej sprawie wnioskodawczyni ponosiła zatem wydatki na budowę budynku na cudzym gruncie. Tymczasem z art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) tiret czwarte ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że ze zwolnienia z opodatkowania może korzystać przychód wydatkowany nie później niż w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży m.in. na budowę własnego budynku mieszkalnego.

Stwierdzić zatem należy, iż przychód uzyskany z odpłatnego zbycia pola w 2004r. przeznaczony na budowę budynku, do którego wnioskodawczyni nie przysługiwało prawo własności nie został przeznaczony na własne cele mieszkaniowe wnioskodawczyni w rozumieniu przepisów prawa cywilnego i prawa podatkowego. Tym samym podlega on opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 28 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2006r.

Reasumując, tylko wówczas jeżeli wartość otrzymanego przez wnioskodawczynię na podstawie umowy z dnia 01 lutego 1999r. majątku nie przekraczała jej udziału w majątku dorobkowym małżeńskim, to wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu sprzedaży w 2004r. nieruchomości ? pola. Jeżeli natomiast podział majątku dorobkowego małżeńskiego nie był ekwiwalentny w naturze a wnioskodawczyni otrzymała majątek, który nie mieścił się w udziale, jaki jej przysługiwał w majątku dorobkowym małżeńskim to przychód ze sprzedaży nieruchomości - pola w #189; części, która została nabyta w 1999r. w wyniku podziału majątku dorobkowego, podlegać będzie opodatkowaniu 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych (według zasad obowiązujących do końca 2006r.).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika