Czy zasądzone wyrokiem Sądu z dnia 23 grudnia 2008r. odszkodowanie jest wolne od podatku dochodowego (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pana stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 05 czerwca 2009r. (data wpływu do tut. Biura 16 czerwca 2009r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie:

• możliwości zwolnienia z opodatkowania otrzymanego na podstawie wyroku świadczenia z tytułu ustania stosunku pracy - jest nieprawidłowe,
  
• możliwości zwolnienia z opodatkowania odsetek od tego świadczenia ? jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 16 czerwca 2009r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania otrzymanego na podstawie wyroku świadczenia z tytułu ustania stosunku pracy oraz możliwości zwolnienia z opodatkowania odsetek od tego świadczenia.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca, od dnia 31 grudnia 1998r. był zatrudniony na umowę o pracę w Spółce akcyjnej. Z dniem 28 lutego 2005r. przedmiotowa umowa została rozwiązana. Zgodnie z uregulowaniami zapisanymi w umowie o pracę w przypadku ustania stosunku pracy (niezależnie od jego przyczyny) pracodawca zobowiązany był wypłacić wnioskodawcy odszkodowanie w wysokości 12-krotności wynagrodzenia za miesiąc poprzedzający ustanie stosunku pracy. Były pracodawca nie wywiązał się z postanowień umowy i nie wypłacił wnioskodawcy umówionej kwoty odszkodowania.

W grudniu 2005r. wnioskodawca wystąpił na drogę sądową przeciwko byłemu pracodawcy z roszczeniem wypłaty kwoty odszkodowania wynikającej z umowy.

Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 23 grudnia 2008r. zasądził od byłego pracodawcy na rzecz wnioskodawcy odszkodowanie wraz z ustawowymi odsetkami.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy zasądzone wyrokiem Sądu z dnia 23 grudnia 2008r. odszkodowanie jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...
2. Czy odsetki od przedmiotowego odszkodowania korzystają ze zwolnienia z podatku na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...
   
   

Zdaniem wnioskodawcy, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Z kolei na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania (inne niż te, których zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw) lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie.

W związku z powyższym, skoro wysokość zasądzonego odszkodowania nie wynika wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, to tego rodzaju odszkodowanie nie stanowi świadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie, ma do niego zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy. W prawie cywilnym pod pojęciem odszkodowania rozumie się świadczenie, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody obejmującej stratę polegającą na ubytku majątku lub wzroście zobowiązań oraz utracone korzyści. Należne w tym przypadku odszkodowanie ma charakter ryczałtu określającego rzeczywistą szkodę pracownika jaką wnioskodawca poniósł na skutek ustania stosunku pracy poprzez poniesienie koniecznych kosztów poszukiwania nowego pracodawcy i związanych z tym przekwalifikowania, dokształcenia itp.

Mając powyższe na uwadze wnioskodawca uważa, iż przedmiotowe odszkodowanie jest wolne od podatku na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W kwestii opodatkowania zasądzonych na rzecz wnioskodawcy odsetek za nieterminową wypłatę odszkodowania, o którym mowa powyżej, przyjąć należy, iż jest to świadczenie, którego źródłem jest stosunek pracy i jako takie podlega zwolnieniu zgodnie z brzmieniem art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym po 21 czerwca 2008r. wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Z literalnego brzmienia powołanych przepisów jednoznacznie wynika, iż nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają bowiem jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Ponadto, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym w 2008r., wolne są od podatku dochodowego są inne odszkodowania (inne niż odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów prawa) otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Jednakże zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

W tym miejscu należy podkreślić, iż podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter Wypłacone świadczenie, wbrew twierdzeniu wnioskodawcy, nie posiada cech odszkodowania, bowiem nie odnosi się do poniesionej przez niego szkody tj. doznania uszczerbku w posiadanym majątku. Stanowi ono bowiem rekompensatę wypłaconą na podstawie postanowienia umownego, do której nie może mieć zastosowania powołany przepis, który zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (kompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy, będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą.

Odszkodowanie jest świadczeniem, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku ? wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono ? wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się. Na podstawie ww. przepisów opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega odszkodowanie otrzymane z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, iż gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Natomiast w przedstawionym przez wnioskodawcę stanie faktycznym, wskazuje on, że zgodnie z uregulowaniami zapisanymi w umowie o pracę w przypadku ustania stosunku pracy (niezależnie od jego przyczyny) pracodawca zobowiązany był do wypłacenia odszkodowania w wysokości 12-krotności wynagrodzenia za miesiąc poprzedzający ustanie stosunku pracy. Pracodawca nie wypełnił powyższego przepisu, co spowodowało wystąpienie wnioskodawcy na drogę sądową. W wyniku przeprowadzonego postępowania Sąd zasądził na rzecz wnioskodawcy przedmiotowe świadczenie wraz ustawowymi odsetkami.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że wypłacona pracownikowi ? w wyniku wyroku sądowego ? kwota stanowiła w rzeczywistości wypłatę zaległego świadczenia wynikającego z zapisów umowy o pracę, a nie odszkodowanie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wprawdzie wnioskodawca w odniesieniu do wskazanej kwoty używa sformułowania ?z tytułu odszkodowania?, niemniej jednak nie jest to odszkodowanie w rozumieniu ani przepisów prawa cywilnego, ani prawa pracy, lecz jest to wypłata zaległych należności z tytułu łączącego podatnika z byłym pracodawcą - stosunku pracy. W tym wypadku bez znaczenia pozostaje fakt, iż realizacja tych należności nastąpiła na podstawie wyroku sądowego.

Artykuł 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż źródłem przychodów jest m.in. stosunek pracy. Zgodnie z zapisem art. 12 ust. 1 powołanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że przedmiotowe ?odszkodowanie? z tytułu ustania stosunku pracy, jest świadczeniem, którego źródłem jest stosunek pracy i tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zatem stanowisko wnioskodawcy w powyższym zakresie należy uznać za nieprawidłowe.

Odnośnie zwolnienia z opodatkowania odsetek od przedmiotowego ?odszkodowania?, należy zauważyć, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1. W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta. Ponieważ przedmiotowe świadczenie wypłacone wnioskodawcy na podstawie wyroku sądowego, jak sam wskazuje wnioskodawca, stanowi przychód ze stosunku pracy, który mieści się w katalogu przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, to odsetki od tego wynagrodzenia nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Powyższe oznacza, że w powyższym zakresie stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.