Czy planowana w 2009r. sprzedaż części nieruchomości wywłaszczonej, a następnie zwróconej wnioskodawcy (...)

UZASADNIENIE

W dniu 26 czerwca 2009r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przez spadkobiercę przychodu z tytułu sprzedaży nieruchomości, z której uprzednio został wywłaszczony spadkodawca.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z dnia 24 lipca 2009r. Znak: IBPB II/2/415-669/09/AK wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniu 30 lipca 2009r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Decyzją z dnia 04 stycznia 2008r. o zwrocie nieruchomości, wnioskodawcy jako jednemu z trzech spadkobierców po zmarłych rodzicach, została zwrócona część nieruchomości gruntowej niezabudowanej, wywłaszczonej na rzecz Skarbu Państwa od rodziców na podstawie uchwały b. Prezydium Powiatowej Rady Narodowej z dnia 25 października 1973r. o ustaleniu ?terenu budowlanego? pod budownictwo jednorodzinne i jego podziale na normatywne działki budowlane. Wnioskodawca wskazał, że jego ojciec zmarł dnia 01 maja 1982r. a matka zmarła dnia 29 listopada 1983r.

W ocenie wnioskodawcy, materialno-prawne przesłanki zwrotu ww. nieruchomości wynikają z rozdziału 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.). Stosownie do art. 136 ust. 3 ww. ustawy poprzedni właściciel lub jego spadkobiercy mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli stała się zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Taka sytuacja miała miejsce w przypadku wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy planowana w 2009r. sprzedaż części nieruchomości wywłaszczonej, a następnie zwróconej wnioskodawcy - jako spadkobiercy, decyzją administracyjną podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem wnioskodawcy, sprzedaż części nieruchomości zwróconej mu jako spadkobiercy, z uwagi na fakt, że nie została wykorzystana na cele wskazane w decyzji wywłaszczeniowej nie stanowi źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ocenie wnioskodawcy wywłaszczenie nieruchomości jest instytucją za pomocą, której państwo wkracza w sferę indywidualnych praw obywateli dla osiągnięcia celów o szczególnej doniosłości publicznej. Jednocześnie ustawa zawiera gwarancję, że wywłaszczona nieruchomość będzie wykorzystywana wyłącznie zgodnie z celem, na który dokonano wywłaszczenia. Gwarancją tą jest instytucja zwrotu nieruchomości w przypadku, kiedy nieruchomość stała się zbędna z punktu widzenia celu, na jaki dokonano wywłaszczenia. Celem jest więc przywrócenie stosunków własnościowych sprzed wywłaszczenia. Decyzja o zwrocie nieruchomości pełni zatem funkcję restytucyjną - przywraca prawo własności nieruchomości, w przypadku wnioskodawcy następcy prawnemu poprzedniego właściciela. Wnioskodawca wskazuje, że w tym przypadku nie ma więc do czynienia z kreowaniem prawa własności tylko z jego przywróceniem. Zdaniem wnioskodawcy oznacza to, że w przedmiotowej sprawie nie można mówić o przeniesieniu prawa własności na zasadach ogólnych wynikających z przepisów o charakterze cywilnoprawnym, ale jedynie o restytucji stanu sprzed wywłaszczenia. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) źródłem przychodu jest odpłatne zbycie z zastrzeżeniem ust. 2 nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Wnioskodawca uważa, iż z odniesienia powyższych przepisów do przedstawionego stanu faktycznego wynika, że nie powinno się oceniać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości na rzecz spadkobierców w kategoriach nabycia, o jakim stanowi art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oddanie nieruchomości uprzednio wywłaszczonej należy traktować jako przywrócenie stosunków własnościowych sprzed wywłaszczenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Wywłaszczenie nieruchomości jest instytucją, za pomocą której państwo wkracza w sferę indywidualnych praw obywateli dla osiągnięcia celów o szczególnej doniosłości publicznej. W drodze decyzji dochodzi m.in. do pozbawienia dotychczasowego właściciela prawa własności nieruchomości, z drugiej zaś strony do przejścia prawa własności na rzecz Skarbu Państwa lub gminy. Jednocześnie ustawa zawiera swoistą gwarancję, że wywłaszczona nieruchomość będzie wykorzystywana wyłącznie zgodnie z celem, na który dokonano wywłaszczenia. Gwarancją tą jest instytucja zwrotu nieruchomości w przypadku, kiedy nieruchomość stała się zbędna z punktu widzenia celu na jaki dokonano wywłaszczenia.

Stosownie zatem do art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (t.j Dz. U. z 2004r.

Nr 261, poz. 2603 ze zm.) poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. W przedmiotowej sprawie nieruchomość została zwrócona wnioskodawcy, jako jednemu ze spadkobierców poprzednich właścicieli ? rodziców - decyzją z dnia 04 stycznia 2008r.

Jak wynika z powyższego, zwrotu - a tym samym zmiany stanu prawnorzeczowego - dokonano w trybie postępowania administracyjnego, którego celem było przywrócenie stosunków własnościowych sprzed wywłaszczenia. Decyzja o zwrocie nieruchomości pełni zatem funkcję restytucyjną, przywraca bowiem prawo własności nieruchomości - w tym przypadku następcy prawnemu poprzednich właścicieli. W przypadku zwrotu nieruchomości nie mamy więc do czynienia z kreowaniem prawa własności tylko z jego przywróceniem. Oznacza to, że w przedmiotowej sprawie nie można mówić o przeniesieniu prawa własności na zasadach ogólnych wynikających z przepisów o charakterze cywilnoprawnym, ale jedynie o restytucji (przywróceniu) stanu sprzed wywłaszczenia. W związku z powyższym, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, określony decyzją z dnia 04 stycznia 2008r. zwrot nieruchomości nie jest nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przedmiotowej sprawie, nabycie przez wnioskodawcę udziału/udziałów w zwróconej nieruchomości będzie tożsame z datą/datami śmierci spadkodawcy/spadkodawców, a więc datą/datami nabycia spadku, w zależności od tego czy wnioskodawca nabył spadek tylko po jednym czy po obu rodzicach.

Zgodnie bowiem z art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Sąd postanowieniem stwierdza jedynie fakt nabycia spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 Kodeksu). Postanowienie o nabyciu spadku potwierdza prawo spadkobiercy do spadku od momentu jego otwarcia. Istotna dla podatku dochodowego jest zatem data stwierdzająca dzień otwarcia spadku czyli data śmierci spadkodawcy, a nie data postanowienia sądu o nabyciu spadku.

W myśl natomiast art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodów jest m. in. odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym wnioskodawca wskazał daty śmierci spadkodawców, do których pierwotnie należała nieruchomość będąca przedmiotem wywłaszczenia. Nie zostało natomiast wskazane czy w drodze dziedziczenia nabył on udziały w nieruchomości po obu rodzicach czy np. w drodze dziedziczenia testamentowego tylko po jednym z rodziców. Należy jednak zauważyć, że w przedmiotowej sprawie zarówno przychód uzyskany tytułu odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości nabytego w 1982r., jak również w 1983r. nie podlega w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie tych udziałów upłynął 5 letni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy.

Reasumując, niezależnie od tego, czy wnioskodawca nabył udział w nieruchomości w dwóch datach, tożsamych z datami śmierci rodziców, czy tylko w dacie śmierci jednego z rodziców, nie jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ sprzedaż udziałów w nieruchomości zarówno tych nabytych w 1982r. jak i w 1983r., nastąpi po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie tych udziałów. Zatem stanowisko wnioskodawcy w opisanym zdarzeniu przyszłym należało uznać za prawidłowe.

Do wniosku wnioskodawca dołączył dokumenty. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.