Realizacja pochodnych instrumentów finansowych. sygn: IBPBII/2/415-81/13/HS

23.4.2013

Realizacja pochodnych instrumentów finansowych.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 17 stycznia 2013 r. (data wpływu do tut. Biura 23 stycznia 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych realizacji przyznanych w ramach planu akcyjnego instrumentów pochodnych, polegającej na rozliczeniu gotówkowym ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 stycznia 2013 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych realizacji przyznanych w ramach planu akcyjnego instrumentów pochodnych, polegającej na rozliczeniu gotówkowym.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest uczestnikiem planu akcyjnego organizowanego i finansowanego przez spółkę T. z siedzibą poza granicami Unii Europejskiej. Na jego podstawie zostały i w przyszłości mogą zostać wnioskodawcy nieodpłatnie przyznane instrumenty w postaci opcji na akcje i zastrzeżonych certyfikatów akcji R.(dalej: R.). Zarówno opcje na akcje, jak i R. stanowią instrument oparty na papierach wartościowych (akcjach) i wskaźniku finansowym - ilości akcji bazowych (1 opcja/ R. = 1 akcja bazowa). Zarówno przyznane wnioskodawcy opcje na akcje, jak i R. nie są przedmiotem obrotu, a w związku z tym ich wartość jest niemierzalna (trudno mierzalna).

W 2009 r. zostały wnioskodawcy przyznane po raz pierwszy opcje na akcje oraz zastrzeżone certyfikaty akcji ( R.). Następnie przyznano mu opcje na akcje i R. w latach: 2010, 2011 i 2012.

Opcje stanowią instrument finansowy przyznający prawo do zakupu w przyszłości akcji spółki T. po z góry ustalonej cenie (tzw. cena wykonania). Cena wykonania jest określona w umowie, którą wnioskodawca zawarł ze spółką T. w momencie przystąpienia do planu akcyjnego. Realizacja opcji polega na zakupie akcji spółki T. po ustalonej wcześniej cenie wykonania. W przypadku gdy cena rynkowa akcji w dniu możliwej realizacji praw wynikających z instrumentu jest niższa niż cena wykonania, którą wnioskodawca zobowiązany byłby zapłacić, opcja nie podlega realizacji.

R.natomiast stanowią instrument finansowy przyznający wnioskodawcy prawo do nieodpłatnego otrzymania akcji spółki T. w przyszłości. Realizacja R. polega zatem na nieodpłatnym otrzymaniu akcji. W przypadku realizacji R. nie jest wymagana zapłata.

Realizacja obu instrumentów, tj. zarówno opcji jak i R., może nastąpić nie wcześniej niż po upływie tzw. okresu restrykcji określonego w umowie, którą wnioskodawca zawarł ze spółką. Przed dokonaniem realizacji instrumentów wnioskodawca nie posiada żadnych praw akcjonariusza, w tym w szczególności prawa do dywidendy.

Realizacja obu instrumentów, tj. zarówno opcji jak i R., może odbywać się przez dokonanie dostawy akcji, albo rozliczenie gotówkowe, przy czym wnioskodawca nadmienia, iż niniejszy wniosek dotyczy wyłącznie skutków realizacji instrumentów przez rozliczenie gotówkowe, a w odrębnym wniosku wnioskodawca zawarł pytanie w sprawie skutków podatkowych realizacji instrumentów pochodnych przez dostawę akcji. Realizacja instrumentów przez rozliczenie gotówkowe polega na tym, że w momencie realizacji opcji/ R. nie nabywa on akcji spółki, tylko otrzymuje kwotę pieniężną opartą o rynkową wycenę akcji bazowych z dnia realizacji. W wyniku rozliczenia gotówkowego wnioskodawca otrzyma kwotę wynikającą z wartości rynkowej akcji spółki T. ustalonej w obrocie giełdowym na dzień realizacji instrumentu.

W zależności od tego, czy realizacji podlega opcja, czy R., otrzymana kwota będzie równa:

wartości rynkowej akcji pomniejszonej o cenę nabycia akcji (cenę wykonania) określoną w momencie przystąpienia do planu akcyjnego - w przypadku realizacji opcji;
wartości rynkowej akcji - w przypadku realizacji R..

Zarówno w odniesieniu do opcji, jak i do R. maksymalny okres realizacji wynosi 10 lat od dnia przyznania opcji/ R.. Po upływie tego okresu prawo do realizacji opcji/ R. wygasa i nie przysługują wnioskodawcy żadne roszczenia z tego tytułu. Przyznanych instrumentów co do zasady wnioskodawca nie może zbywać, przenosić, sprzedawać.

Do tej pory dokonano realizacji tylko części R. przyznanych w 2009 i 2010 r. Realizacja miała miejsce w latach 2011 i 2012. Z uwagi na to, że te zdarzenia (tj. realizacja) już wystąpiły, wnioskodawca nadmienia, iż wystosował odrębny wniosek z zapytaniem o skutki podatkowe zaistniałego stanu faktycznego. Niniejszy wniosek dotyczy tylko zdarzenia przyszłego, więc nie może dotyczyć zdarzeń (realizacji), które już miały miejsce w przeszłości.

Ze spółką będącą organizatorem planu nie wiąże wnioskodawcy stosunek pracy ani inna tego typu relacja. Koszty uczestnictwa wnioskodawcy w tymże planie ponosi w całości organizator planu.

Opisane we wniosku zdarzenie przyszłe dotyczy realizacji opcji i R. przyznanych wnioskodawcy dotychczas, które nie zostały jeszcze do tej pory zrealizowane oraz realizacji opcji i R., które mogą mu zostać przyznane w przyszłości i które mogą zostać zrealizowane w przyszłości poprzez rozliczenie gotówkowe.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy uzyskane przez wnioskodawcę w związku z realizacją przyznanych instrumentów przysporzenie majątkowe wynikające z udziału w planie powinno być zakwalifikowane jako przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowany jedynie w momencie realizacji instrumentu i dochodem do opodatkowania będzie kwota dokonanego rozliczenia gotówkowego w wysokości:

wartości rynkowej akcji - w przypadku realizacji R.,
wartości rynkowej akcji pomniejszonej o cenę wykonania określoną w momencie przystąpienia do planu akcyjnego - w przypadku realizacji opcji?

W celu doprecyzowania pytania wnioskodawca wskazuje, że dotyczy ono obu instrumentów, tj. opcji na akcje i R.. Wszędzie gdzie użyto sformułowania ?instrument? oznacza to instrument finansowy w postaci opcji na akcje lub R..

Zdaniem wnioskodawcy, przysporzenie majątkowe wynikające z realizacji przyznanych mu instrumentów (w formie zarówno opcji, jak i R.) w związku z jego udziałem w planie akcyjnym powinno być zakwalifikowane jako przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowany jedynie w momencie realizacji tych instrumentów. Dochód do opodatkowania będzie stanowiła kwota pieniężna rozliczenia gotówkowego w wysokości:

wartości rynkowej akcji pomniejszonej o cenę wykonania - w przypadku realizacji opcji;
wartości rynkowej akcji - w przypadku realizacji R..

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, szczegółowo uregulowane w art. 17 tej ustawy. W myśl przepisu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychód z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych.

Pochodne instrumenty finansowe zostały natomiast zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 5a pkt 13. Zgodnie z jego treścią pochodnymi instrumentami finansowymi są instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538 z późn. zm.).

Stosownie do tego przepisu pochodnymi instrumentami finansowymi są (niebędące papierami wartościowymi):

tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
instrumenty rynku pieniężnego,
opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,
niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
kontrakty na różnicę,
opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.

Z kolei, zgodnie z § 3 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 149, poz. 1674 z późn. zm.; dalej: Rozporządzenie), instrument pochodny - instrument finansowy, to taki, którego:

wartość jest zależna od zmiany wartości instrumentu bazowego, to jest określonej stopy procentowej, ceny papieru wartościowego lub towaru, kursu wymiany walut, indeksu cen lub stóp, oceny wiarygodności kredytowej lub indeksu kredytowego albo innej podobnej wielkości, i
nabycie nie powoduje poniesienia żadnych wydatków początkowych albo wartość netto tych wydatków jest niska w porównaniu do wartości innych rodzajów kontraktów, których cena podobnie zależy od zmiany warunków rynkowych, i
rozliczenie nastąpi w przyszłości.

Do instrumentów pochodnych zalicza się w szczególności transakcje terminowe, takie jak kontrakty forward lub futures, opcje oraz kontrakty swap.

Otrzymanie przez wnioskodawcę instrumentów pochodnych w ramach planu nie generuje przychodu, gdyż nie stanowi jakiegokolwiek przysporzenia w jego majątku, a jedynie daje możliwość uzyskania korzyści w przyszłości. Dopiero realizacja instrumentu spowoduje osiągnięcie przychodu do opodatkowania.

Mając na uwadze wyżej przedstawiony stan prawny należy stwierdzić, iż zarówno przyznane wnioskodawcy opcje, jak i R. stanowią pochodne instrumenty finansowe w rozumieniu przepisu art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, potencjalne przychody z tytułu realizacji praw wynikających z R. i opcji spełniają przesłanki art. 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji stanowią przychód z kapitałów pieniężnych.

Powyższe znajduje potwierdzenie z uwagi na następujące okoliczności:

kwota wynikająca z rozliczenia R./opcji (rozumiana jako potencjalna wartość pieniężna zależna od wartości akcji bazowych na dzień rozliczenia i wskaźnika finansowego) jest kalkulowana w oparciu o instrument bazowy, tj. wartość akcji,
R./opcje są przyznawane nieodpłatnie a ich wartość końcowa zależy bezpośrednio od warunków rynkowych, których wpływ jest bezpośrednio uwzględniony w zmiennych będących podstawą do ustalenia tej wartości,
realizacja praw wynikających z R./opcji (rozliczenie) następuje w przyszłości i przyjmuje formę pieniężną.

Wnioskodawca wskazuje, iż uwzględniając oczywiście charakter interpretacji tj. fakt wydawania ich w konkretnych stanach faktycznych, należy wskazać, że podobne stanowisko - kwalifikacja przychodów uzyskanych w drodze realizacji praw wynikających z instrumentów pochodnych jako przychodów z kapitałów pieniężnych - zostało zaprezentowane również w interpretacjach prawa podatkowego.

Na poparcie swego stanowiska wnioskodawca przytacza interpretacje indywidualne wydane przez:

Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25 lipca 2011 r. Znak: IPPB2/415-483/11-4/MS,
Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 31 sierpnia 2010 r. Znak: IPPB2/415-530/10-2/MK,
Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 17 sierpnia 2010 r. Znak: IBPB II/2/415-628/09/HS,
Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 09 maja 2011 r. Znak: IBPB II/2/415-174/11/CJS oraz IBPB II/2/415-182/11/AK.

W myśl przepisu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych. Tak więc, w przypadku posiadania przez wnioskodawcę instrumentów pochodnych przyznanych w ramach planu (tj. opcji i R.), obowiązek podatkowy powstanie dopiero w momencie realizacji tych praw tj. otrzymania kwoty rozliczenia gotówkowego. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w sposób jednoznaczny wiążą powstanie przychodu z realizacją tych praw, zatem na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 10 tej ustawy, nie można uznać, iż istnieje inne zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego. Co więcej, cechą instrumentu finansowego jest to, że potencjalny przychód może być wygenerowany dopiero w przyszłości. Wobec tego, realizacja prawa wynikającego z przyznanych wnioskodawcy R./opcji jest zdarzeniem niepewnym, gdyż jest uzależniona od szeregu przesłanek, które mają zajść w przyszłości.

Jak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 23 sierpnia 2011 r. sygn. akt I SA/GL 572/11 ?uwzględnienie stanowiska organu, iż do osiągnięcia korzyści po stronie nabywcy akcji dochodzi już w momencie ich nieodpłatnego przekazania (z ograniczonymi jednak prawami), pomimo że wnioskodawca nie miał nawet gwarancji, iż zostanie ich pełnoprawnym właścicielem, powodowałoby, że opodatkowany mógłby zostać przychód, którego faktycznie podatnik w ogóle nie uzyskał. Nie doszłoby zatem wówczas do spełnienia ogólnych przesłanek z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tak też: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 kwietnia 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 568/09)?.

Wysokość tego przychodu określona jest stosownie do treści art. 30b ust. 2 pkt 3 ww. ustawy poprzez wartość świadczenia - wynagrodzenia - inkorporowanego w danym instrumencie. Natomiast wynagrodzenie inkorporowane w instrumencie nie oznacza nic innego jak kwotę gotówkowego rozliczenia. Kosztem uzyskania przychodu zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są wydatki poniesione na nabycie instrumentów pochodnych, w omawianym przypadku jest to koszt zerowy.

W świetle takiej klasyfikacji przychodu, na podstawie art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyliczony dochód powinien zostać przez wnioskodawcę wykazany w odrębnym zeznaniu podatkowym (PIT-38) sporządzanym do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym dochód został osiągnięty. W tym samym terminie wnioskodawca ma obowiązek wpłacić podatek od przychodów kapitałowych do urzędu skarbowego. Zgodnie z art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochód z tytułu realizacji instrumentu podlega opodatkowaniu 19% stawką.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W świetle powyższego, podatkiem dochodowym nie są objęte wyłącznie dochody wymienione art. 21, 52, 52a i 52c ww. ustawy oraz dochody, od których zaniechano poboru podatku. Zatem wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych oraz od których nie zaniechano poboru podatku podlegają opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy jednym ze źródeł przychodów są m.in. kapitały pieniężne.

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających. Przychód określony powyżej powstaje w momencie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, o czym stanowi art. 17 ust. 1b ustawy.

Przez pochodne instrumenty finansowe zgodnie z definicją zawartą w art. 5a pkt 13 ww. ustawy, rozumie się instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 z późn. zm.).

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy ? instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:

tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
instrumenty rynku pieniężnego,
opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,
niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
kontrakty na różnicę,
opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.

Z kolei, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 149, poz. 1674) instrument pochodny - instrument finansowy, to taki, którego:

wartość jest zależna od zmiany wartości instrumentu bazowego, to jest określonej stopy procentowej, ceny papieru wartościowego lub towaru, kursu wymiany walut, indeksu cen lub stóp, oceny wiarygodności kredytowej lub indeksu kredytowego albo innej podobnej wielkości, i
nabycie nie powoduje poniesienia żadnych wydatków początkowych albo wartość netto tych wydatków jest niska w porównaniu do wartości innych rodzajów kontraktów, których cena podobnie zależy od zmiany warunków rynkowych, i
rozliczenie nastąpi w przyszłości.

Wnioskodawca wskazuje, iż przyznane mu opcje oraz R. stanowią pochodne instrumenty finansowe w rozumieniu przepisu art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Cechą pochodnych instrumentów finansowych jest fakt, iż ich wartość uzależniona jest od wartości instrumentów bazowych, czyli np. wartości akcji, obligacji, wartości indeksu giełdowego itp.

Przepisy ustawy o obrocie instrumentami finansowymi nie zawierają definicji legalnej opcji. Przewidują jedynie, iż m.in. opcje kupna/sprzedaży instrumentów finansowych, opcje na stopy procentowe, opcje walutowe, opcje na takie opcje, stanowią instrumenty finansowe nie będące papierami wartościowymi (zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi).

W doktrynie i judykaturze przyjmuje się, że opcja jest pochodnym instrumentem finansowym, dającym posiadaczowi prawo do zawarcia transakcji określonym instrumentem bazowym (a wiec do kupna lub sprzedaży akcji, walut, indeksów giełdowych itd.) w przyszłym terminie, po z góry określonej cenie.

Źródłem powstania opcji jest kontrakt opcyjny, będący umową, w której jedna strona zobowiązuje się, na żądanie drugiej strony, do kupna lub sprzedaży w określonym momencie w przyszłości oznaczonej liczby akcji po z góry ustalonej cenie albo do dokonania rozliczenia pieniężnego, gdzie nie ma miejsca faktyczna dostawa instrumentu bazowego a jedynie realizacja kwoty pieniężnej odpowiadającej wartości tego instrumentu.

Innymi słowy, realizacja praw wynikających z opcji może nastąpić poprzez wybór jednego z dwóch następujących wariantów:

nabycie akcji (lub innego instrumentu bazowego) wystawcy opcji po cenie określonej w momencie przyznania opcji,
otrzymanie od wystawcy opcji kwoty rozliczenia odpowiadającej wartości instrumentu bazowego.

Natomiast zgodnie z tym co wskazał wnioskodawca R. również stanowią pochodny instrument finansowy, którego realizacja daje wnioskodawcy prawo do nieodpłatnego otrzymania akcji spółki w przyszłości bądź gotówki. W przypadku realizacji R. nie jest wymagana zapłata.

Z wniosku wynika, iż realizacja obu instrumentów, tj. zarówno opcji jak i R., może nastąpić nie wcześniej niż po upływie tzw. okresu restrykcji określonego w umowie, którą wnioskodawca zawarł ze spółką. Przed dokonaniem realizacji instrumentów wnioskodawca nie posiada żadnych praw akcjonariusza, w tym w szczególności prawa do dywidendy.

Niniejszy wniosek dotyczy wyłącznie skutków realizacji instrumentów przez rozliczenie gotówkowe.

Realizacja instrumentów przez rozliczenie gotówkowe polega na tym, że w momencie realizacji opcji/ R. wnioskodawca nie nabywa akcji spółki, tylko otrzymuje kwotę pieniężną opartą o rynkową wycenę akcji bazowych z dnia realizacji. W wyniku rozliczenia gotówkowego wnioskodawca otrzyma kwotę wynikającą z wartości rynkowej akcji spółki ustalonej w obrocie giełdowym na dzień realizacji instrumentu.

W zależności od tego, czy realizacji podlega opcja, czy R., otrzymana kwota będzie równa:

wartości rynkowej akcji pomniejszonej o cenę nabycia akcji (cenę wykonania) określoną w momencie przystąpienia do planu akcyjnego - w przypadku realizacji opcji;
wartości rynkowej akcji - w przypadku realizacji R..

Wątpliwość wnioskodawcy budzi fakt, czy uzyskane przez wnioskodawcę w związku realizacją przyznanych instrumentów przysporzenie majątkowe wynikające z udziału w planie powinno być zakwalifikowane jako przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowany jedynie w momencie realizacji instrumentu i dochodem do opodatkowania będzie kwota dokonanego rozliczenia gotówkowego pomniejszona, w przypadku realizacji opcji, o zapłaconą przez wnioskodawcę cenę wykonania.

Zauważyć zatem należy, że w przedmiotowej sprawie przyznane wnioskodawcy instrumenty nie są przedmiotem obrotu a zatem nie można określić ich wartości rynkowej, realizacji praw z nich wynikających wnioskodawca może dokonać jedynie po upływie określonych w umowie okresów restrykcji. Z tytułu samego posiadania opcji i R. uczestnikowi programu nie przysługuje prawo do dywidendy, ani podobne prawa, które przysługują akcjonariuszom, a prawo do akcji będzie przysługiwać dopiero po dokonaniu realizacji otrzymanych instrumentów. Przyznanych instrumentów co do zasady wnioskodawca nie może zbywać, przenosić, sprzedawać.

Mając na uwadze ww. okoliczności oraz powołany wyżej stan prawny stwierdzić zatem należy, iż samo przyznanie wnioskodawcy instrumentów w postaci opcji i R., nie powoduje powstania po stronie wnioskodawcy przysporzenia majątkowego, a tym samym przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Następnie wnioskodawca, jako uczestnik planu może zrealizować otrzymane instrumenty. W przedstawionym zdarzeniu przyszłym realizacja praw z opcji i R. przyznanych wnioskodawcy w ramach planu opcyjnego następuje poprzez rozliczenie pieniężne polegające na tym, że wnioskodawcy wypłacana jest kwota pieniężna oparta o wartość rynkową akcji bazowych w dniu realizacji z tym, że w przypadku realizacji opcji, jest ona pomniejszona o tzw. cenę wykonania nie wyższą niż cena rynkowa akcji w dniu realizacji praw wynikających z instrumentu.

Oznacza to, że w dacie realizacji praw z opcji wnioskodawca otrzyma kwotę rozliczenia równą różnicy pomiędzy ceną wykonania (cena ustalona w momencie wystawienia opcji), a ceną rynkową akcji z dnia wykonania opcji (aktualna wartość akcji minus wartość historyczna opcji z dnia wykonania opcji).

Natomiast w momencie relacji praw z R. wnioskodawca otrzyma kwotę rozliczenia równą wartości rynkowej akcji z dnia realizacji pochodnego instrumentu finansowego.

Zatem realizacja praw z otrzymanych pochodnych instrumentów finansowych w postaci opcji i R. nastąpi poprzez rozliczenie pieniężne, gdzie nie miała miejsca faktyczna dostawa instrumentu bazowego (akcji), a jedynie realizacja kwoty pieniężnej odpowiadającej w przypadku opcji różnicy pomiędzy aktualną wartością akcji a wartością historyczną opcji z dnia jej wykonania, natomiast w przypadku R. aktualnej wartości akcji.

Zatem w przypadku zrealizowania przez wnioskodawcę opcji i R. poprzez rozliczenie pieniężne, czyli praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, powstanie przychód który należy zakwalifikować do źródła przychodów, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli do kapitałów pieniężnych. Zgodnie bowiem z tym przepisem za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, do których jak wskazał wnioskodawca należą otrzymane instrumenty w postaci opcji i R..

W myśl art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Natomiast stosownie do treści art. 30b ust. 2 pkt 3 ww. ustawy, dochodem z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38a nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia - o ile wydatki te, stosownie do art. 22g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Przy czym zgodnie z tym co wskazał wnioskodawca ww. koszty w przedmiotowej sprawie nie wystąpią.

W myśl art. 30b ust. 5 ww. ustawy dochodów, o których mowa w ust. 1, nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 oraz art. 30c.

Stosownie do art. 30b ust. 6 ustawy rozliczenie ww. dochodów następuje na zasadzie samoopodatkowania, tj. po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, składanym do końca kwietnia roku następnego po roku podatkowym (PIT-38), wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym m.in. z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, a także dochody z realizacji praw z nich wynikających, i obliczyć należny podatek dochodowy.

Zgodnie z treścią art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy, w terminie określonym w ust. 1 podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznania, według ustalonych wzorów, o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ww. ustawy.

Powyższe oznacza, że do rozliczenia przychodu z tytułu realizacji opcji oraz R., w tym złożenia zeznania i zapłaty podatku zobowiązany będzie osobiście wnioskodawca.

Reasumując, uzyskane przez wnioskodawcę w związku z realizacją przyznanych pochodnych instrumentów finansowych - opcji i R. przysporzenie majątkowe stanowić będzie przychód z kapitałów pieniężnych opodatkowany jedynie w momencie realizacji pochodnych instrumentów (opcji i R.), a nie w momencie ich przyznania. Dochodem do opodatkowania będzie kwota dokonanego rozliczenia gotówkowego pomniejszona, w przypadku realizacji opcji o cenę wykonania opcji. W opisanym zdarzeniu wnioskodawca nie będzie mógł pomniejszyć kwoty przychodu o koszty uzyskania przychodu, gdyż z wniosku nie wynika, aby poniósł wydatki na nabycie instrumentów pochodnych, przeciwnie, wskazał, iż nabył je nieodpłatnie. Oznacza to, że kwota dochodu równała się będzie kwocie przychodu osiągniętego z realizacji praw pochodnych.

Stanowisko wnioskodawcy uznaje się za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez wnioskodawcę interpretacji Ministra Finansów, tut. Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego. W odniesieniu natomiast do powołanego orzeczenia sądowego należy zauważyć, iż również zostało wydane w indywidualnej sprawie, poza tym dotyczy innego zdarzenia niż opisane przez wnioskodawcę w złożonym wniosku ORD-IN.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.