Czy uzyskane przez wnioskodawcę w związku z realizacją przyznanych instrumentów przysporzenie majątkowe (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 17 stycznia 2013 r. (data wpływu do tut. Biura 23 stycznia 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie m.in. skutków podatkowych realizacji przyznanych w ramach planu akcyjnego instrumentów pochodnych, polegającej na przyznaniu akcji w części dotyczącej:

• określenia wysokości dochodu z realizacji opcji ? jest nieprawidłowe,
• określenia wysokości dochodu z realizacji RSU - jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 23 stycznia 2013 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie m.in. skutków podatkowych realizacji przyznanych w ramach planu akcyjnego instrumentów pochodnych, polegającej na przyznaniu akcji.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest uczestnikiem planu akcyjnego organizowanego i finansowanego przez spółkę z siedzibą poza granicami Unii Europejskiej. Na jego podstawie w 2009 r. zostały wnioskodawcy przyznane opcje na akcje i zastrzeżone certyfikaty akcji Restricted Share Units (dalej: RSU). Następnie przyznano wnioskodawcy opcje na akcje i RSU w 2010 r., 2011 r. i 2012 r.

Zarówno opcje na akcje, jak i RSU stanowią instrumenty oparte na papierach wartościowych (akcjach) i wskaźniku finansowym - ilości akcji bazowych (1 opcja/RSU = 1 akcja bazowa). Zarówno przyznane wnioskodawcy opcje na akcje, jak i RSU nie są przedmiotem obrotu, a w związku z tym ich wartość jest niemierzalna (trudno mierzalna).

Opcje stanowią instrument finansowy przyznający prawo do zakupu w przyszłości akcji spółki po z góry ustalonej cenie (tzw. cena wykonania). Cena wykonania jest określona w umowie, którą wnioskodawca zawarł ze spółką w momencie przystąpienia do planu akcyjnego. Realizacja opcji polega na zakupie akcji spółki po ustalonej wcześniej cenie wykonania. W przypadku gdy cena rynkowa akcji w dniu możliwej realizacji praw wynikających z instrumentu jest niższa niż cena wykonania, którą wnioskodawca zobowiązany byłby zapłacić, opcja nie podlega realizacji.

RSU natomiast stanowią instrument finansowy przyznający wnioskodawcy prawo do nieodpłatnego otrzymania akcji spółki w przyszłości. Realizacja RSU polega zatem na nieodpłatnym otrzymaniu akcji. W przypadku realizacji RSU nie jest wymagana zapłata.

Realizacja obu instrumentów, tj. zarówno opcji jak i RSU, może nastąpić nie wcześniej niż po upływie tzw. okresu restrykcji określonego w umowie, którą wnioskodawca zawarł ze spółką. Przed dokonaniem realizacji instrumentów wnioskodawca nie posiada żadnych praw akcjonariusza, w tym w szczególności prawa do dywidendy.

Realizacja obu instrumentów, tj. zarówno opcji jak i RSU, może odbywać się przez dokonanie dostawy akcji, albo rozliczenie gotówkowe, przy czym wnioskodawca nadmienia, iż niniejszy wniosek dotyczy wyłącznie skutków realizacji instrumentów przez dostawę akcji, a w odrębnym wniosku wnioskodawca zawarł pytanie w sprawie skutków podatkowych realizacji instrumentów pochodnych przez rozliczenie gotówkowe.

W momencie realizacji opcji/RSU wnioskodawca nabywa akcje spółki (realizacja poprzez dostawę instrumentu bazowego) wg ich wartości wynikającej z aktualnego notowania giełdowego z dnia realizacji.

W zależności od tego, czy realizacji podlega opcja, czy RSU, otrzymana kwota będzie równa:

• wartości rynkowej akcji pomniejszonej o cenę nabycia akcji (cenę wykonania) określoną w momencie przystąpienia do planu akcyjnego - w przypadku realizacji opcji;
• wartości rynkowej akcji - w przypadku realizacji RSU.
  
  

Zarówno w odniesieniu do opcji, jak i do RSU maksymalny okres realizacji wynosi 10 lat od dnia przyznania opcji/RSU. Po upływie tego okresu prawo do realizacji opcji/RSU wygasa i nie przysługują wnioskodawcy żadne roszczenia z tego tytułu. Przyznanych instrumentów co do zasady wnioskodawca nie może zbywać, przenosić, sprzedawać.

Do tej pory dokonano realizacji tylko części RSU przyznanych w 2009 i 2010 r.

Realizacja przebiegała w następujących terminach:

• 05 grudnia 2011 r. - realizacja części RSU z 2009 r. poprzez dostawę 148 akcji spółki (w jej wyniku wnioskodawca nabył 148 akcji),
• 03 grudnia 2012 r. - realizacja części RSU z 2009 r. poprzez dostawę 148 akcji spółki (w jej wyniku wnioskodawca nabył kolejnych 148 akcji),
• 06 grudnia 2012 r. - realizacja części RSU z 2010 r. poprzez dostawę 199 akcji spółki (w jej wyniku wnioskodawca nabył kolejnych 199 akcji).
  
  

Żadnej z akcji nabytych w powyższy sposób do tej pory wnioskodawca nie sprzedał. Sprzedaż nabytych akcji może nastąpić w przyszłości.

Opis stanu faktycznego odnosi się do trzech realizacji RSU wymienionych powyżej w 2011 r. i 2012 r. Opisany stan faktyczny jest identyczny w obu latach, kiedy nastąpiła realizacja opcji.

Ze spółką będącą organizatorem planu nie wiąże wnioskodawcy stosunek pracy ani inna tego typu relacja. Koszty uczestnictwa wnioskodawcy w tymże planie ponosi w całości organizator planu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy uzyskane przez wnioskodawcę w związku z realizacją przyznanych instrumentów przysporzenie majątkowe wynikające z udziału w planie powinno być zakwalifikowane jako przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowany zarówno w momencie realizacji instrumentu (dochodem do opodatkowania będzie wartość rynkowa przyznanych akcji pomniejszona, w przypadku realizacji opcji o zapłaconą przez wnioskodawcę cenę wykonania), jak i późniejszej sprzedaży akcji?
2. Czy w przypadku późniejszej sprzedaży akcji (dokonanej w odstępie czasowym od realizacji instrumentu) do kosztów uzyskania przychodów ze sprzedaży tychże akcji wnioskodawca będzie mógł zaliczyć wydatki poniesione na ich nabycie oraz przychód z realizacji instrumentu określony i opodatkowany na pierwszym etapie transakcji, tj. w momencie realizacji instrumentu (tak, aby nie doszło do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu)?
   
   

W celu doprecyzowania pytań wnioskodawca wskazuje, że dotyczą one obu instrumentów, tj. opcji na akcje i RSU. Wszędzie gdzie użyto sformułowania ?instrument? oznacza to instrument finansowy w postaci opcji na akcje lub RSU.

Zdaniem wnioskodawcy, przysporzenie majątkowe uzyskane w związku z realizacją przyznanych mu w ramach planu instrumentów powinno być zakwalifikowane jako przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowany w momencie realizacji tych instrumentów. Dochód do opodatkowania będzie stanowiła kwota równa:

1. wartości rynkowej otrzymanych w tej transakcji akcji - w przypadku realizacji RSU;
2. wartości rynkowej otrzymanych w tej transakcji akcji pomniejszonej o zapłaconą przez wnioskodawcę cenę wykonania - w przypadku realizacji opcji.
   
   

Następnie, w przypadku sprzedaży przez wnioskodawcę akcji nabytych w wyniku realizacji instrumentów, dojdzie do osiągnięcia dochodu (lub straty) z kapitałów pieniężnych równego wartości ceny sprzedaży pomniejszonej o:

1. koszty odpłatnego zbycia oraz
2. wydatki poniesione na nabycie akcji będących przedmiotem sprzedaży w tym, w szczególności zapłaconą przez wnioskodawcę cenę wykonania oraz
3. przychód z realizacji instrumentu określony i opodatkowany w pierwszym etapie transakcji (tak, aby nie doszło do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu).
   
   

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, szczegółowo uregulowane w art. 17 tej ustawy. W myśl przepisu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychód z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych.

Pochodne instrumenty finansowe zostały natomiast zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 5a pkt 13. Zgodnie z jego treścią pochodnymi instrumentami finansowymi są instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Stosownie do tego przepisu pochodnymi instrumentami finansowymi są (niebędące papierami wartościowymi):

1. tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
2. instrumenty rynku pieniężnego,
3. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
4. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
5. opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,
6. niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
7. instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
8. kontrakty na różnicę,
9. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.
   
   

Z kolei, zgodnie z § 3 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 149, poz. 1674 z późn. zm.; dalej: Rozporządzenie), instrument pochodny - instrument finansowy, to taki, którego:

1. wartość jest zależna od zmiany wartości instrumentu bazowego, to jest określonej stopy procentowej, ceny papieru wartościowego lub towaru, kursu wymiany walut, indeksu cen lub stóp, oceny wiarygodności kredytowej lub indeksu kredytowego albo innej podobnej wielkości, i
2. nabycie nie powoduje poniesienia żadnych wydatków początkowych albo wartość netto tych wydatków jest niska w porównaniu do wartości innych rodzajów kontraktów, których cena podobnie zależy od zmiany warunków rynkowych, i
3. rozliczenie nastąpi w przyszłości.
   
   

Do instrumentów pochodnych zalicza się w szczególności transakcje terminowe, takie jak kontrakty forward lub futures, opcje oraz kontrakty swap.

Mając na uwadze wyżej przedstawiony stan prawny należy stwierdzić, iż zarówno przyznane wnioskodawcy opcje, jak i RSU stanowią pochodne instrumenty finansowe w rozumieniu przepisu art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, przychody z tytułu realizacji praw wynikających z opcji na akcje i RSU spełniają przesłanki art. 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji stanowią przychód z kapitałów pieniężnych.

Powyższe znajduje potwierdzenie z uwagi na następujące okoliczności:

• kwota wynikająca z rozliczenia RSU/opcji jest kalkulowana w oparciu o instrument bazowy, tj. ilość/wartość akcji i wskaźnik finansowy,
• RSU/opcje są przyznawane nieodpłatnie a ich wartość końcowa zależy bezpośrednio od warunków rynkowych, których wpływ jest bezpośrednio uwzględniony w zmiennych będących podstawą do ustalenia tej wartości,
• realizacja praw wynikających z RSU/opcji (rozliczenie) następuje w przyszłości i stanowi dostawę akcji.
  
  

Wnioskodawca wskazuje, iż uwzględniając oczywiście charakter interpretacji tj. fakt wydawania ich w konkretnych stanach faktycznych, należy wskazać, że podobne stanowisko - kwalifikacja przychodów uzyskanych w drodze realizacji praw wynikających z instrumentów pochodnych jako przychodów z kapitałów pieniężnych - zostało zaprezentowane również w interpretacjach prawa podatkowego.

Na poparcie swego stanowiska wnioskodawca przytacza interpretacje indywidualne wydane przez:

• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25 lipca 2011 r. Znak: IPPB2/415-483/11-4/MS,
• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 31 sierpnia 2010 r. Znak: IPPB2/415-530/10-2/MK,
• Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 12 października 2010 r. Znak: ILPB2/415-854/10-2/JK,
• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 23 września 2011 r. Znak: IPPB2/415-515/11-6/MG,
• Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 26 października 2010 r. Znak: ILPB2/415-901/10-2/JK.
  
  

Przyznanie wnioskodawcy instrumentów w ramach planu nie generuje przychodu, gdyż nie stanowi jakiegokolwiek przysporzenia w jego majątku, a jedynie daje możliwość uzyskania korzyści w przyszłości. Dopiero realizacja instrumentu spowoduje osiągnięcie przychodu do opodatkowania.

W przypadku natomiast, gdy w wyniku realizacji instrumentu wnioskodawca otrzyma akcje i dokona ich sprzedaży w terminie późniejszym, w wyniku tej transakcji wygenerowany zostanie przychód ze sprzedaży papierów wartościowych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl przepisu art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy, za przychód z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych. Tak więc, w przypadku posiadania przez wnioskodawcę instrumentów pochodnych przyznanych w ramach planu, obowiązek podatkowy powstanie dopiera w momencie realizacji tych praw tj. dostawy akcji. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w sposób jednoznaczny wiążą powstanie przychodu z realizacją tych praw, zatem na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 10 tej ustawy, nie można uznać, iż istnieje inne zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego. Co więcej, cechą instrumentu finansowego jest to, że potencjalny przychód może być wygenerowany dopiero w przyszłości. Wobec tego, realizacja prawa wynikającego z przyznanych wnioskodawcy RSU/opcji jest zdarzeniem niepewnym, gdyż jest uzależniona od szeregu przesłanek, które mają zajść w przyszłości.

Jak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 23 sierpnia 2011 r. sygn. akt I SA/GL 572/11 ?uwzględnienie stanowiska organu, iż do osiągnięcia korzyści po stronie nabywcy akcji dochodzi już w momencie ich nieodpłatnego przekazania (z ograniczonymi jednak prawami), pomimo że wnioskodawca nie miał nawet gwarancji, iż zostanie ich pełnoprawnym właścicielem, powodowałoby, że opodatkowany mógłby zostać przychód, którego faktycznie podatnik w ogóle nie uzyskał. Nie doszłoby zatem wówczas do spełnienia ogólnych przesłanek z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tak też: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 kwietnia 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 568/09)?.

Wysokość tego przychodu określona jest stosownie do treści art. 30b ust. 2 pkt 3 ww. ustawy poprzez wartość świadczenia - wynagrodzenia - inkorporowanego w danym instrumencie. Natomiast wynagrodzenie inkorporowane w instrumencie nie oznacza nic innego jak koszt ekonomiczny dostarczonych akcji, czyli ich wartość rynkową w przypadku realizacji RSU oraz wartość rynkową pomniejszoną o cenę wykonania w przypadku realizacji opcji. Kosztem uzyskania przychodu zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są wydatki poniesione na nabycie instrumentów pochodnych, w omawianym przypadku jest to koszt zerowy, gdyż wnioskodawca nie poniósł żadnych wydatków na nabycie instrumentów pochodnych (opcji, RSU).

W świetle takiej klasyfikacji przychodu, na podstawie art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyliczony dochód powinien zostać przez wnioskodawcę wykazany w odrębnym zeznaniu podatkowym (PIT-38) sporządzanym do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym dochód został osiągnięty. W tym samym terminie wnioskodawca ma obowiązek wpłacić podatek od przychodów kapitałowych do urzędu skarbowego. Zgodnie z art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochód z tytułu realizacji instrumentu podlega opodatkowaniu 19% stawką.

Sprzedaż akcji - moment opodatkowania, stawka i wartość do opodatkowania.

W wyniku rozliczenia instrumentu pochodnego poprzez dokonanie dostawy akcji i późniejszej dokonanej przez wnioskodawcę sprzedaży papierów wartościowych, wygenerowany zostanie przychód ze sprzedaży papierów wartościowych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowany zgodnie z art. 30b ust. 1 ustawy 19% stawką podatkową.

Zgodnie z art. 30b ust. 2 ww. ustawy dochodem ze sprzedaży akcji jest natomiast różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W dyspozycji tego przepisu zawarte zostały przede wszystkim wydatki poniesione na nabycie akcji.

Koszt uzyskania przychodu z takiej transakcji należy określić w oparciu o art. 22 ust. 1d ww. ustawy, który stanowi, iż w przypadku odpłatnego zbycia nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie nabytych praw, w związku z którymi, stosownie do art. 11 ust. 2-2b, określony został przychód, kosztem uzyskania przychodów z ich odpłatnego zbycia, z uwzględnieniem aktualizacji zgodnie z odrębnymi przepisami, jest:

1. wartość przychodu określonego w art. 11 ust. 2 i 2a, albo
2. wartość przychodu określonego w art. 11 ust. 2b, powiększona o wydatki na nabycie częściowo odpłatnych rzeczy lub praw albo innych świadczeń (...).
   
   

W związku z tym, z uwagi na fakt, iż prawa nabyte w wyniku realizacji transakcji zostały przez wnioskodawcę nabyte nieodpłatnie/częściowo odpłatnie, dla określenia przychodu należy odpowiednio posiłkować się art. 11 ust. 2a i 2b i, zgodnie z dyspozycją art. 22 ust. 1d, w ten sposób ustalona wartość (tj. ustalone na moment realizacji instrumentu pochodnego: cena rynkowa akcji lub cena rynkowa akcji pomniejszona o odpłatność) będzie stanowiła koszt uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia akcji.

Dodatkowo warto podkreślić, iż przy ustalaniu jakie elementy można uznać za koszt uzyskania przychodów ze zbycia akcji, kluczowe zdaniem wnioskodawcy jest przeanalizowanie całokształtu transakcji, które dokonały się, w tym realizacji instrumentu pochodnego w wyniku której doszło do dostawy akcji. Pominięcie faktu opodatkowania dochodu w postaci wartości rynkowej otrzymywanych akcji (a w przypadku opcji - wartości rynkowej pomniejszonej o cenę wykonania) przy ustalaniu kosztu uzyskania przychodu ze zbycia akcji prowadziłoby w sposób nieuprawniony do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu. Odmienne stanowisko powodowałoby brak prawnego i technicznego instrumentu do wyłączenia z podstawy opodatkowania przy ustalaniu dochodu ze zbycia akcji przychodu już raz opodatkowanego w momencie uzyskania praw akcjonariusza i stanowiłoby naruszenie konstytucyjnej zasady ochrony zaufania obywatela do stosowanego prawa oraz zasadę ochrony własności i zasadę legalizmu (art. 2 oraz art. 64 ust. 3 w zw. z art. 84 Konstytucji RP). A contrario zaś uwzględnienie w kosztach uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia akcji ?wydatku ekonomicznego? w postaci dochodu opodatkowanego już na pierwszym etapie całościowej transakcji w pełni uwzględnia i zabezpiecza interes podatkobiorcy tzn. nie powoduje sytuacji, gdy jakakolwiek część dochodu pozostałaby nieopodatkowana.

Podsumowując zdaniem wnioskodawcy, dochodem ze sprzedaży akcji otrzymanych w wyniku dostawy związanej z realizacją instrumentu pochodnego będzie różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia a kosztami uzyskania przychodu (tj. wartością rynkową przyznanych akcji na dzień realizacji instrumentu, pomniejszoną w przypadku opcji o zapłaconą przez wnioskodawcę cenę wykonania, powiększoną o wydatki na nabycie akcji (jeśli wystąpiły)). W świetle takiej klasyfikacji przychodu, na podstawie art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyliczony zgodnie z powyższym rozumieniem dochód (ew. strata) powinien zostać przez wnioskodawcę wykazany w odrębnym zeznaniu podatkowym (PIT-38) sporządzanym do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym dochód został osiągnięty. W tym samym terminie wnioskodawca ma obowiązek wpłacić podatek od przychodów kapitałowych do urzędu skarbowego (w przypadku wystąpienia dochodu - podatek jest skalkulowany w oparciu o 19 % stawkę).

Na tle przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia stwierdzam, co następuje:

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wyłącznie w zakresie pytania pierwszego zawartego we wniosku w części dotyczącej konieczności opodatkowania sprzedaży akcji nabytych w wyniku realizacji instrumentów pochodnych. Ocena stanowiska w zakresie pytania pierwszego w części dotyczącej konieczności opodatkowania sprzedaży akcji nabytych w wyniku realizacji instrumentów pochodnych oraz pytania drugiego została zawarta w odrębnej interpretacji.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W świetle powyższego, podatkiem dochodowym nie są objęte wyłącznie dochody wymienione art. 21, 52, 52a i 52c ww. ustawy oraz dochody, od których zaniechano poboru podatku. Zatem wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych oraz od których zaniechano poboru podatku podlegają opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy jednym ze źródeł przychodów są m.in. kapitały pieniężne.

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających. Przychód określony powyżej powstaje w momencie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, o czym stanowi art. 17 ust. 1b ustawy.

Przez pochodne instrumenty finansowe zgodnie z definicją zawartą w art. 5a pkt 13 ww. ustawy, rozumie się instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384).

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy ? instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:

1. tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
2. instrumenty rynku pieniężnego,
3. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
4. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
5. opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,
6. niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
7. instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
8. kontrakty na różnicę,
9. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.
   
   

Z kolei, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 149, poz. 1674) instrument pochodny - instrument finansowy, to taki, którego:

1. wartość jest zależna od zmiany wartości instrumentu bazowego, to jest określonej stopy procentowej, ceny papieru wartościowego lub towaru, kursu wymiany walut, indeksu cen lub stóp, oceny wiarygodności kredytowej lub indeksu kredytowego albo innej podobnej wielkości i
2. nabycie nie powoduje poniesienia żadnych wydatków początkowych albo wartość netto tych wydatków jest niska w porównaniu do wartości innych rodzajów kontraktów, których cena podobnie zależy od zmiany warunków rynkowych, i
3. rozliczenie nastąpi w przyszłości.
   
   

Wnioskodawca wskazuje, iż przyznane mu opcje oraz RSU stanowią pochodne instrumenty finansowe w rozumieniu przepisu art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Cechą pochodnych instrumentów finansowych jest fakt, iż ich wartość uzależniona jest od wartości instrumentów bazowych, czyli np. wartości akcji, obligacji, wartości indeksu giełdowego itp.

Przepisy ustawy o obrocie instrumentami finansowymi nie zawierają definicji legalnej opcji. Przewidują jedynie, iż m.in. opcje kupna/sprzedaży instrumentów finansowych, opcje na stopy procentowe, opcje walutowe, opcje na takie opcje, stanowią instrumenty finansowe nie będące papierami wartościowymi (zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi).

W doktrynie i judykaturze przyjmuje się, że opcja jest pochodnym instrumentem finansowym, dającym posiadaczowi prawo do zawarcia transakcji określonym instrumentem bazowym (a wiec do kupna lub sprzedaży akcji, walut, indeksów giełdowych itd.) w przyszłym terminie, po z góry określonej cenie.

Źródłem powstania opcji jest kontrakt opcyjny, będący umową, w której jedna strona zobowiązuje się, na żądanie drugiej strony, do kupna lub sprzedaży w określonym momencie w przyszłości oznaczonej liczby akcji po z góry ustalonej cenie albo do dokonania rozliczenia pieniężnego, gdzie nie ma miejsca faktyczna dostawa instrumentu bazowego a jedynie realizacja kwoty pieniężnej odpowiadającej wartości tego instrumentu.

Innymi słowy, realizacja praw wynikających z opcji może nastąpić poprzez wybór jednego z dwóch następujących wariantów:

1. nabycie akcji (lub innego instrumentu bazowego) wystawcy opcji po cenie określonej w momencie przyznania opcji,
2. otrzymanie od wystawcy opcji kwoty rozliczenia odpowiadającej wartości instrumentu bazowego.
   
   

Natomiast zgodnie z tym, co wskazał wnioskodawca RSU również stanowią pochodny instrument finansowy, którego realizacja daje wnioskodawcy prawo do nieodpłatnego otrzymania akcji spółki firmy w przyszłości bądź gotówki. W przypadku realizacji RSU nie jest wymagana zapłata.

Z wniosku wynika, iż realizacja obu instrumentów, tj. zarówno opcji jak i RSU, może nastąpić nie wcześniej niż po upływie tzw. okresu restrykcji określonego w umowie, którą wnioskodawca zawarł ze spółką. Przed dokonaniem realizacji instrumentów wnioskodawca nie posiada żadnych praw akcjonariusza, w tym w szczególności prawa do dywidendy.

Niniejszy wniosek dotyczy wyłącznie skutków realizacji instrumentów przez dokonanie dostawy akcji.

Realizacja instrumentów przez dokonanie dostawy akcji polega na tym, że w momencie realizacji opcji/RSU wnioskodawca nabywa akcje spółki.

Wątpliwość wnioskodawcy budzi fakt, czy uzyskane przez wnioskodawcę w związku realizacją przyznanych instrumentów przysporzenie majątkowe wynikające z udziału w planie powinno być zakwalifikowane jako przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowany jedynie w momencie realizacji instrumentu i dochodem do opodatkowania będzie stosownie do treści art. 30b ust. 2 pkt 3 ww. ustawy wartość świadczenia (wynagrodzenia) inkorporowanego w danym instrumencie, czyli wartość rynkowa akcji w przypadku realizacji RSU oraz wartość rynkową akcji pomniejszona o cenę wykonania w przypadku realizacji opcji.

Zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie przyznane wnioskodawcy instrumenty nie są przedmiotem obrotu a zatem nie można określić ich wartości rynkowej, realizacji praw z nich wynikających wnioskodawca może dokonać jedynie po upływie określonych w umowie okresów restrykcji. Z tytułu samego posiadania opcji i RSU uczestnikowi programu nie przysługuje prawo do dywidendy, ani podobne prawa, które przysługują akcjonariuszom, a pełne prawo do akcji będzie przysługiwać dopiero po dokonaniu realizacji otrzymanych instrumentów. Przyznanych instrumentów co do zasady wnioskodawca nie może zbywać, przenosić, sprzedawać.

Mając na uwadze ww. okoliczności oraz powołany wyżej stan prawny stwierdzić zatem należy, iż samo przyznanie wnioskodawcy instrumentów w postaci opcji i RSU, nie spowodowało powstania po stronie wnioskodawcy przysporzenia majątkowego, a tym samym przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Następnie wnioskodawca, jako uczestnik planu zrealizował w części prawa z RSU poprzez dostawę akcji. Wnioskodawca planuje w przyszłości zrealizowanie także opcji jak i dalszą realizację RSU przez dokonanie dostawy akcji.

Oznacza to, że realizacja praw wynikających z opcji oraz RSU poprzez nabycie akcji spółki z siedzibą poza Unią Europejską skutkuje powstaniem źródła przychodu z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, do których należą opcje oraz RSU zgodnie z tym co wskazał wnioskodawca. Przychód taki na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy zakwalifikować do przychodów z kapitałów pieniężnych. Zgodnie bowiem z tym przepisem za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m.in. przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych.

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca otrzyma (otrzymał) pochodne instrumenty finansowe - opcje dające prawo zakupu akcji po określonej cenie, w przypadku realizacji opcji oraz otrzyma (otrzymał) RSU dające prawo nieodpłatnego otrzymania akcji w przypadku realizacji RSU. Tym samym przychód z tytułu realizacji opcji i RSU należy utożsamiać z przychodem z kapitałów pieniężnych, o jakim mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy.

W myśl art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Natomiast stosownie do treści art. 30b ust. 2 pkt 3 ww. ustawy, dochodem z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38a nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia - o ile wydatki te, stosownie do art. 22g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38a ww. ustawy wydatków związanych z nabyciem pochodnych

Przy czym zgodnie z tym, co wskazał wnioskodawca zarówno RSU jak i opcje są przyznawane nieodpłatnie. Tym samym wnioskodawca nie ponosi kosztów nabycia ww. pochodnych instrumentów finansowych, co oznacza, że w przedmiotowej sprawie nie wystąpią koszty uzyskania przychodu.

Dochodem do opodatkowania w związku z realizacją zarówno RSU jak i opcji będzie zatem wartość nabytych akcji spółki. Cena wykonania, którą wnioskodawca będzie zobowiązany zapłacić w momencie realizacji opcji wbrew jego twierdzeniu nie może pomniejszać przychodu z tytułu realizacji pochodnych instrumentów finansowych (opcji). Cena ta stanowi bowiem ustaloną wcześniej ? w momencie przystąpienia do planu akcyjnego ? cenę, po której wnioskodawca zakupił akcje spółki. Jest to zatem cena nabycia akcji, a nie cena nabycia opcji, co świadczy o tym, że nie może pomniejszyć przychodu z tytułu realizacji opcji. Cena wykonania winna być zatem uwzględniona przy ustalaniu przychodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji, co nie stanowi jednak zakresu niniejszej interpretacji. Nie można natomiast raz poniesionego wydatku podwójnie zaliczać do kosztów uzyskania przychodu ? raz przy określaniu dochodu z tytułu realizacji prawa wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, drugi raz zaś przy określaniu dochodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji nabytych w wyniku realizacji opcji, jak chciałby wnioskodawca.

W myśl art. 30b ust. 5 ww. ustawy dochodów, o których mowa w ust. 1, nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 oraz art. 30c.

Stosownie do art. 30b ust. 6 ustawy rozliczenie ww. dochodów następuje na zasadzie samoopodatkowania, tj. po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, składanym do końca kwietnia roku następnego po roku podatkowym (PIT-38), wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym m.in. z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, a także dochody z realizacji praw z nich wynikających, i obliczyć należny podatek dochodowy.

Zgodnie z treścią art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy, w terminie określonym w ust. 1 podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznania, według ustalonych wzorów, o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ww. ustawy.

Powyższe oznacza, że do rozliczenia przychodu z tytułu realizacji opcji oraz RSU, w tym złożenia zeznania i zapłaty podatku zobowiązany będzie osobiście wnioskodawca.

Reasumując, wartość rynkowa uzyskanych przez wnioskodawcę w związku z realizacją przyznanych pochodnych instrumentów opcji i RSU akcji spółki stanowi przychód z kapitałów pieniężnych opodatkowany w momencie realizacji pochodnych instrumentów (opcji i RSU). Dochodem do opodatkowania będzie wartość rynkowa akcji spółki zarówno w przypadku realizacji RSU jak i realizacji opcji. Należy bowiem podkreślić, że zarówno opcje jak i RSU wnioskodawca nabył nieodpłatnie.

Mając powyższe na uwadze stanowisko wnioskodawcy w zakresie pytania pierwszego zawartego we wniosku w części dotyczącej określenia wysokości dochodu z tytułu realizacji RSU uznaje się za prawidłowe, natomiast w części dotyczącej określenia dochodu z tytułu realizacji opcji należało uznać za nieprawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez wnioskodawcę interpretacji Ministra Finansów, tut. Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego. W odniesieniu natomiast do powołanego orzeczenia sądowego należy zauważyć, iż również zostało wydane w indywidualnej sprawie, poza tym dotyczy innego zdarzenia niż opisane przez wnioskodawcę w złożonym wniosku ORD-IN.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.