Czy 100% dyskonto stosowane przy ustaleniu ceny nabycia przez wnioskodawcę akcji stanowi przychód podatkowy (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pana stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 08 września 2010r. (data wpływu do tut. Biura 14 września 2010r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego otrzymania akcji w związku z uczestnictwem w programie motywacyjnym - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 września 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego otrzymania akcji w związku z uczestnictwem w programie motywacyjnym.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest pracownikiem spółki, stanowiącej podmiot z grupy kapitałowej X S.A. Wnioskodawca jest uprawniony do uczestnictwa w programie akcjonariatu pracowniczego (dalej Program), którego celem jest subskrypcja akcji emitowanych w ramach podwyższenia kapitału zakładowego X S.A. z siedzibą we Francji, przeznaczona dla pracowników grupy X S.A., uprawnionych do objęcia tych akcji na podstawie stosownych uchwał walnego zgromadzenia akcjonariuszy X S.A. o podwyższeniu kapitału zakładowego.

W wyniku przystąpienia do planu w 2010r. wnioskodawca otrzyma uprawnienie do nabycia w dwóch transzach w latach 2015 oraz 2016 nieodpłatnych akcji X S.A., pochodzących z nowej emisji i przeznaczonych dla uczestników programu decyzją walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Możliwość realizacji przyznanego wnioskodawcy w 2010r. uprawnienia poprzez nieodpłatne nabycie akcji X S.A. zależna będzie od spełnienia szeregu warunków, w tym w szczególności (i) warunku ciągłości zatrudnienia wnioskodawcy w grupie X do wyznaczonego dnia realizacji uprawnienia oraz (ii) warunku realizacji przez grupę X określonych celów biznesowych w zakresie finansowym oraz relacji z klientami. W przypadku spełnienia wszystkich warunków uczestnictwa w 2015r. i 2016r. wnioskodawca będzie uprawniony do nabycia akcji X S.A. bez wynagrodzenia, tj. ze 100% zniżką w odniesieniu do wartości rynkowej tych akcji w dniu realizacji uprawnienia wnioskodawcy.

Z momentem realizacji uprawnienia do nabycia akcji X S.A. wnioskodawca będzie miał możliwość zbycia tych akcji bez dodatkowych ograniczeń w swobodzie dysponowania nimi. W dacie formułowania niniejszego wniosku nie zostało przesądzone czy pracodawca wnioskodawcy zostanie obciążony przez X S.A. kosztami uczestnictwa wnioskodawcy w Programie, czy też nie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy 100% dyskonto stosowane przy ustaleniu ceny nabycia przez wnioskodawcę akcji X S.A. stanowi przychód podatkowy wnioskodawcy podlegający opodatkowaniu w momencie subskrypcji (nabycia) akcji X S.A....

Zdaniem wnioskodawcy, wartość akcji X S.A. nie zostanie opodatkowana w momencie ich nabycia przez wnioskodawcę ze 100% dyskontem odpowiednio w 2015r. oraz 2016r. zgodnie z art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ale będzie podlegała opodatkowaniu w momencie odpłatnego zbycia tych akcji.

Zgodnie z art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ?dochód stanowiący nadwyżkę pomiędzy wartością rynkową akcji objętych przez osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia, a wydatkami poniesionymi na ich objęcie, nie podlega opodatkowaniu w momencie objęcia tych akcji'. W opisanym zdarzeniu wnioskodawca obejmuje akcje nowej emisji X S.A. na podstawie uchwały statutowego organu tej spółki, jakim jest walne zgromadzenie akcjonariuszy X S.A. W uchwale tej wskazane jest grono osób uprawnionych do objęcia akcji - uczestników Programu - do których zalicza się również wnioskodawca. Ponieważ wnioskodawca nie poniesie w momencie objęcia akcji X S.A. żadnych wydatków finansowych, cała rynkowa wartość akcji X S.A. ustalona na dzień ich objęcia przez wnioskodawcę stanowić będzie nadwyżkę rynkowej wartości akcji ponad wydatki na ich nabycie w rozumieniu art. 24 ust 11. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W rezultacie, stan faktyczny, w którym znajduje się wnioskodawca w związku z uczestnictwem w Programie, odpowiada hipotezie przepisu art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych co oznacza, że objecie przez wnioskodawcę akcji X S.A. wolne jest od podatku.

Akcje są papierami wartościowymi inkorporującymi zarówno prawa jak i obowiązki wobec spółki będącej emitentem akcji. W momencie otrzymania akcji na preferencyjnych warunkach (w tym nieodpłatnie) przysporzenie, jakie z tego tytułu uzyskuje wnioskodawca, niezależnie od źródła i przyczyny uzyskania tego przysporzenia, jest jedynie potencjalne. Cechą akcji jest to, iż generują one przychód dopiero w przyszłości w postaci dywidendy lub też w przypadku odpłatnego ich zbycia - w postaci różnicy pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztami poniesionymi na ich nabycie. W myśl art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uważa się za koszt uzyskania przychodów - wydatków na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną (...); wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji) (...). Należy zwrócić uwagę, iż przepis ten dotyczy zarówno objęcia jak i nabycia akcji. W obu tych przypadkach wydatki poczynione na objęcie lub nabycie akcji (również, tak jak w niniejszej sprawie, na warunkach preferencyjnych, czyli poniżej cen rynkowych) mogą być uznane za koszt uzyskania przychodów dopiero przy ustalaniu dochodu w momencie odpłatnego zbycia tych akcji. Stąd, również w przypadku nabywania akcji na preferencyjnych warunkach, podlegający opodatkowaniu rzeczywisty dochód pojawia się dopiero w momencie zbywania akcji.

Sprzedaż akcji nabytych lub objętych po cenie niższej od ceny rynkowej oznacza niższy koszt uzyskania przychodów, a więc w konsekwencji zwiększenie podstawy opodatkowania i wyższy podatek dochodowy. Tak więc korzyść, którą uzyskuje wnioskodawca w postaci objęcia na preferencyjnych zasadach akcji zostanie uwzględniona przy opodatkowaniu w momencie realizacji dochodu, czyli przy sprzedaży objętych akcji.

Treść art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odwołuje się do terminów takich jak ?walne zgromadzenie', ?objęcie akcji', ?akcje', których znaczenie ustalone jest w Kodeksie spółek handlowych oraz w innych aktach prawnych. Nie oznacza to jednak, że przepis ten należy stosować wyłącznie do tych sytuacji, gdy objęcie akcji następuje w wyniku uchwały walnego zgromadzenia polskiej spółki kapitałowej z uwagi na fakt, że tylko do takich walnych zgromadzeń odnoszą się przepisy Kodeksu spółek handlowych. Gdyby w kontekście art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych intencją ustawodawcy było ograniczenie zakresu pojęcia ?walne zgromadzenie' wyłącznie do walnych zgromadzeń, o których mowa w Kodeksie spółek handlowych (tj. walnych zgromadzeń spółek z siedzibą w Polsce), stosowna definicja walnego zgromadzenia znalazłaby się w słowniczku ustawowym umieszczonym w art. 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W tych bowiem przypadkach, gdy ustawodawca zamierzał zastosowanie określonych norm ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ograniczyć do instytucji prawnych zdefiniowanych w krajowych przepisach pozapodatkowych dokonał wyraźnego odwołania do tych przepisów i zawartych w nich definicji w słowniczku zawartym w art. 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (np. w odniesieniu do papierów wartościowych). Jednocześnie, posługując się pojęciem walnego zgromadzenia w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w szczególności w art. 5a tejże, nie wskazano, że chodzi tu o walne zgromadzenia w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych. Wykładnia językowa przepisu art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może prowadzić do rezultatów niezgodnych z systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z kolei systematyka ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych winna służyć pomocą przy odtworzeniu treści art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku, gdy sama wykładnia językowa nie prowadzi do jednoznacznego rezultatu. Stąd pojęć ?walne zgromadzenie', ?objęcie akcji' czy ?akcje', którymi posługuje się art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie można zawężać do znaczeń nadanych im wyłącznie przez inne przepisy krajowe, w tym Kodeks spółek handlowych.

Termin ?walne zgromadzenie' występuje także w systemach prawnych innych jurysdykcji, w szczególności europejskich, którym znaczenie nadawane jest zgodnie z przepisami właściwymi dla tych jurysdykcji. W szczególności, pojęcie walnego zgromadzenia wprowadza prawodawstwo unijne dotyczące funkcjonowania spółek (przykładowo np. rozporządzenie Rady (WE) nr 2157 z dnia 08 października 2001r. w sprawie statutu spółki europejskiej (SE) Dz.U. UE L z dnia 10 listopada 2001r. 01294.1. ze zm.). Regulacja ta to przykład posługiwania się przez legislację unijną pojęciami wskazanymi w art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Skoro zatem ustawodawstwo unijne powołuje się na pojęcie ?walnego zgromadzenia' a z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednoznacznie wynika, że pojęcia, którym posłużono się w art. 24 ust. 11, nie należy odnosić wyłącznie do znaczenia nadanego mu przez przepisy Kodeksu spółek handlowych, stąd w każdym przypadku nabycia akcji poniżej ich wartości rynkowej na podstawie uchwały walnego zgromadzenia wskazującej podmioty uprawnione do ich objęcia zastosowanie znajdzie art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W efekcie, przepis art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znajduje zastosowanie zarówno do objęcia akcji w polskich spółkach kapitałowych, jak i w spółkach kapitałowych z siedzibą poza granicami Polski.

W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 15 września 2009r. (sygn. III SA/Wa 570/09) precyzyjnie wskazano, że ?Sam fakt, iż przy jego redagowaniu posłużono się występującym na gruncie uregulowań KSH sformułowaniem 'uchwała walnego zgromadzenia', nie jest w żadnym razie wystarczającym argumentem pozwalającym przyjąć, iż w przepisie tym chodzi wyłącznie o spółki prawa polskiego, a zatem, iż emitentem obejmowanych akcji musi być taka właśnie spółka. 'Uchwała walnego zgromadzenia' nie jest na tyle oryginalnym, specyficznym i charakterystycznym tylko dla polskiego porządku prawnego pojęciem z zakresu prawa spółek handlowych, aby mogło ono stanowić jakiekolwiek miarodajne kryterium służące rozgraniczeniu zakresu stosowania powyższego przepisu. Przyjmując taki sposób rozumowania, równie dobrze można by wskazywać jako analogiczny argument, posłużenie się w powyższym przepisie, także występującym w przepisach KSH pojęciem 'akcja'.

Z kolei, w wyroku WSA w Warszawie z 23 lutego 2010r. (sygn. III SA/Wa 1463/09) wskazano, że ?W celu zapobieżenia ewentualnemu powtórzeniu błędu jaki wystąpił w zaskarżonej interpretacji z ostrożności wskazać trzeba, że organ podatkowy dokonał błędnej interpretacji art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie znajduje oparcia ani w treści tego przepisu, ani w żadnej innej normie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pogląd, że osoba fizyczna, na której ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy, nie może korzystać ze wskazanego w tym przepisie odroczenia opodatkowania, z uwagi na siedzibę spółki (emitenta akcji). Nie do przyjęcia jest argument, że o ograniczeniu zastosowania ww. przepisu wyłącznie do podatników, którzy uzyskują tego rodzaju dochód od 'spółek polskich' świadczy posługiwanie się przez ustawodawcę pojęciami występującymi na gruncie Kodeksu spółek handlowych. Organ nie zauważył, że takimi samymi pojęciami posługuje się prawodawstwo unijne dotyczące funkcjonowania spółek (przykładowo np. rozporządzenie Rady (WE) nr 2157 z dnia 08 października 2001r. w sprawie statutu spółki europejskiej (SE) Dz.U. UE L z dnia 10 listopada 2001r. 01.294.1 ze zm.) a Kodeks spółek handlowych był wielokrotnie nowelizowany m.in. w celu dostosowania do prawa unijnego'.

Zdaniem wnioskodawcy, należy zwrócić uwagę, że także inne przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych posługują się pojęciami, których znaczenie definiowane jest regulacjami prawa polskiego, co nie oznacza jednak, że przepisów tych nie stosuje się do tożsamych instytucji zagranicznych. W szczególności, w art. 24 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mowa jest o dochodach z udziału w zyskach osób prawnych. Ustawodawca nie stosuje tutaj zabiegu nakazującego odpowiednie porównywanie pojęcia ?osoby prawnej' w rozumieniu Kodeksu cywilnego i ?osób prawnych' w rozumieniu przepisów państw obcych. Gdyby do wykładni art. 24 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych a także innych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stosować reguły znaczeniowe zdefiniowane wyłącznie przepisami krajowymi art. 24 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych umożliwiałby opodatkowania wyłącznie dochodów osiąganych z tytułu udziału w zyskach polskich osób prawnych, zdefiniowanych w art. 33 Kodeksu cywilnego.

Tymczasem, przepis art. 24 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znajduje zastosowanie zarówno do udziału w zyskach polskich jak i zagranicznych osób prawnych. Analogicznie, w art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych uznaje się odsetki od pożyczek. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ani w słowniczku, ani w innych przepisach nie definiują pojęcia odsetek i nie odsyłają do odpowiedniego porównania pojęcia odsetki do równoważnych pojęć innych ustawodawstw. Jednocześnie, opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają zarówno odsetki uzyskane w Polsce jak i odsetki (lub równoważne im przychody) osiągnięte z pożyczek zagranicznych (w tym rządzonych obcym prawem).

Przyjęta przez wnioskodawcę wykładnia art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zgodna z art. 32 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, wprowadzającym zasadę równości wobec prawa. Przyjęcie, że art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stosuje się wyłącznie do akcji emitowanych przez podmioty krajowe prowadziłoby do upośledzenia pozycji tych podatników, którzy nabywają z dyskontem akcje podmiotów zagranicznych w porównaniu z nabywcami akcji spółek polskich. W wyroku z 8 sierpnia 2008r. (sygn. III SA/Wa 654/08) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał, że ?Nakaz równego traktowania podmiotów prawa w obrębie określonej kategorii dotyczy nie tylko prawodawcy, w więc ustanawiającego przepisy prawa, ale także każdego kto dokonuje wykładni przepisów prawa. Interpretacja przepisu naruszająca konstytucyjną zasadę równości musi zostać uznana za niedopuszczalną szczególnie w sytuacji, gdy przepis, przy jego literalnym czytaniu zasady tej nie narusza'.

Z kolei, zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 1 lutego 2008r. (sygn. I OSK 608/07), ?Z konstytucyjnej zasady równości wynika, że wszyscy adresaci norm prawnych, charakteryzujący się daną cechą wspólną powinni być traktowani według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących, przy czym zasada ta nie wyklucza różnego traktowania podmiotów różnicujących się między sobą. Jednak wszelkie zróżnicowanie traktowania musi być oparte na uznanych kryteriach, których zasadność doboru podlega każdorazowej ocenie, między innymi z punktu widzenia zasady sprawiedliwości społecznej'.

Wnioskodawca wskazuje, że wyłączenie stosowania art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do obejmowania akcji w spółkach zagranicznych powodowałoby dyskryminację podmiotów zagranicznych poprzez naruszenie zasady swobody przepływu kapitału, o której mowa w art. 63 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dawny art. 56 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską). Wykładnia taka prowadziłaby bowiem do tworzenia faktycznych barier podatkowych w inwestowaniu przez polskich podatników w akcje podmiotów zagranicznych w porównaniu z akcjami emitentów polskich.

Z powyższych względów w wyroku WSA w Warszawie z 30 marca 2009r. (sygn. VIII SA/Wa 536/08) wskazano, że ?Przychód związany z nabyciem akcji lub udziałów w spółkach mających siedzibę w innym państwie członkowskim powstaje bowiem co do zasady dopiero w dniu zbycia tych akcji lub udziałów w podmiotach zagranicznych, a nie w momencie ich objęcia'.

Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 października 2006r. (sygn. I FSK 93/06) ?W demokratycznym państwie prawnym (art 2 Konstytucji RP) podatnik nie może ponosić konsekwencji ewidentnych błędów i zaniedbań prawodawcy w tym zwłaszcza takich, które powodują lukę w prawie naruszającą podstawowe zasady porządku konstytucyjnego. Lukę taką w wyjątkowych przypadkach wypełnić można w drodze analogii. Brak przepisu wyłączającego analogię z procesu interpretacji i stosowania materialnego prawa podatkowego sprawia bowiem, że na zasadzie wyjątku posłużyć można się tą metodą dla usunięcia ewidentnych naruszeń porządku konstytucyjnego'. Jeżeli zatem przepis art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest dość precyzyjny, aby określić możliwość jego zastosowania także do obejmowania akcji w spółkach zagranicznych, wykładnia tego przepisu nie powinna prowadzić do negatywnych konsekwencji dla wnioskodawcy.

Skoro ustawodawca nakazuje opodatkowanie dyskonta przyznanego podmiotom obejmującym akcje, ustalonego jako nadwyżka wartości rynkowej subskrybowanych akcji ponad wydatki poniesione na ich objęcie w dacie zbycia subskrybowanych akcji, to dochód taki powinien być kwalifikowany jako dochód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do dochodów z kapitałów pieniężnych odnosi się równocześnie art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest dopuszczalne kwalifikowanie przychodu z nabycia akcji w oderwaniu od źródła jakim są kapitały pieniężne, w szczególności poprzez odwołanie się do pojęcia innych dochodów w rozumieniu art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przyjmując odmienne założenie należałoby w konsekwencji uznać, że nawet w przypadku objęcia z dyskontem akcji w spółce z siedzibą w Polsce należałoby przy zbyciu tych akcji stosować dwa odrębne reżimy opodatkowania do otrzymanych kwot pieniężnych. Mianowicie, zasadniczo dochód ze zbycia akcji byłby opodatkowany jako przychód z kapitałów pieniężnych, jednakże w części odpowiadającej wartości dyskonta uzyskanego przy subskrypcji akcji należałoby ten dochód traktować jako dochód z innych tytułów. Oznaczałoby to konieczność opodatkowania tej części przychodu ze zbycia akcji, która odpowiadałaby kwocie dyskonta z zastosowaniem progresywnej skali podatkowej (a nie z zastosowaniem liniowej stawki podatkowej o której mowa w art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tego rodzaju konkluzja nie znajduje jednak potwierdzenia ani w obowiązujących przepisach podatkowych, ani nie odzwierciedla intencji ustawodawcy wprowadzającego art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zamiarem ustawodawcy nie było bowiem w tym przypadku stosowanie mieszanych zasad opodatkowania dochodów ze zbycia akcji objętych z dyskontem (tj. równoczesne stosowanie stawki liniowej do dochodów kapitałowych oraz stawki progresywnej do kwoty dyskonta) a wyłącznie przesuniecie momentu opodatkowania akcji dyskontowych do momentu ich zbycia. Należy bowiem zwrócić uwagę, że art. 24 ust. 11 wprowadzono do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od 1 stycznia 2001r. na mocy art. 1 pkt 21 lit. g) ustawy z dnia 9 listopada 2000r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 104, poz. 1104). Przepis ten zastąpił regulacje zawarte w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 24 marca 2000r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. Nr 26, poz. 311). Wprowadzeniu art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych towarzyszyło uzasadnienie (str. 7 ad. 8 pkt 4, dostępne na stronach internetowych Sejmu), iż poprzez wprowadzenie tego przepisu wyeliminowany zostanie efekt podwójnego opodatkowania tych samych dochodów (tj. raz w momencie objęcia akcji i kolejny w momencie ich zbycia).

Jak wskazuje w wyroku z 15 kwietnia 2010r. Wojewódzki Sądu Administracyjny w Warszawie (sygn. III SA/Wa 567/09): ?poczynając od uzyskania przez pracowników spółki opcji lub przyrzeczenia otrzymania na preferencyjnych warunkach akcji, poprzez realizację tego przyrzeczenia objawiającą się w faktycznym objęciu akcji, a na zbyciu tych akcji przez pracowników kończąc - podlegający opodatkowaniu dochód pojawia się jedynie na ostatnim etapie, a jego źródłem jest przychód z kapitałów pieniężnych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Także ewentualna partycypacja pracodawcy wnioskodawcy w finansowaniu kosztów objęcia akcji w ramach Programu przez wnioskodawcę pozostaje bez wpływu na ustalenie momentu opodatkowania przychodu wnioskodawcy. W świetle wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 15 września 2009r. (sygn. III SA/Wa 570/09) ?Jak wynika ze stanu faktycznego podanego przez Spółkę (pracodawcę - dopisek autora) w jej wniosku, nie ma ona wpływu na określanie zasad obowiązujących w ramach każdego z planów (zasady te ustala A. - GB), na podstawie których, m.in. jej pracownikom udostępniane są na preferencyjnych zasadach akcje spółki brytyjskiej. Spółka nie uczestniczy również w realizacji tych planów i nie ma wpływu na rozdział akcji, ponieważ wszystkie te czynności realizuje A (GB) i ona też ostatecznie przydziela swoje akcje pracownikom Spółki. Od samego początku realizacji poszczególnych planów, a więc od przyznania opcji bądź udzielenia przyrzeczenia, aż do ich realizacji poprzez przydział akcji na preferencyjnych warunkach, więź prawna, jaka powstaje z racji realizacji tych przedsięwzięć istnieje jedynie pomiędzy poszczególnymi objętymi danym planem pracownikami Spółki a A. (GB), nie zaś pomiędzy tymi pracownikami a Spółką. Pracownicy z racji realizacji tych planów nie mogą zatem formalnie rzecz biorąc występować wobec Spółki z jakimikolwiek roszczeniami prawnymi. W takiej sytuacji, zdaniem Sądu, pomimo iż beneficjentami planów są także pracownicy Spółki (jak należy przyjąć są nimi również pracownicy szeregu innych spółek zależnych z grupy A), a ona sama ponosi ekonomiczny ciężar przydzielanych jej pracownikom w sposób preferencyjny akcji, gdyż w ramach korporacyjnych uzgodnień refunduje te koszty na rzecz A. (GB), nie ma wystarczających przesłanek, aby przyjąć, iż mamy do czynienia z przychodami ze stosunku pracy, a Spółka jako pracodawca jest zobowiązana, m.in. do wykonywania obowiązków wynikających z funkcji płatnika, zgodnie z art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych'.

Na poparcie stanowiska, iż wartość akcji emitowanych przez podmioty zagraniczne nie podlega opodatkowaniu w dacie ich objęcia wnioskodawca przywołuje pisma organów podatkowych opublikowane na stronie internetowej Ministerstwa Finansów:

• postanowienie Urzędu Skarbowego Warszawa-Mokotów z dnia 22 sierpnia 2007r. (sygn. 1433/NL/LF/I/415/4111-95/07/JS),
• postanowienie Pierwszego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście z dnia 4 kwietnia 2006r. (sygn. 1435/F03/415-30/06/KSW),
• pismo z dnia 01 kwietnia 2006r. wydane przez Pierwszy Urząd Skarbowy w Łodzi (nr 1-415- 19/03/06),
• pismo z dnia 01 marca 2006r. wydane przez Trzeci Urząd Skarbowy w Gdańsku (nr DF/415- 217/06/FW),
• pismo z dnia 28 sierpnia 2006r. wydane przez Urząd Skarbowy Warszawa-Wola (nr US40- DF2/415-51 /Vll/2006),
• pismo z dnia 26 października 2006r. wydane przez Urząd Skarbowy Warszawa-Bielany (nr 14132/IIPDG2/4110/415/310/164/06/MW).
  
  

Kwestię tę rozstrzygały również sądy administracyjne. Oprócz orzeczeń przytoczonych wcześniej wnioskodawca powołuje również wyrok z dnia 30 września 2009r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie (sygn. akt I SA/Ol 558/09). Uchylając interpretację podatkową w sprawie analogicznej do objętej niniejszym wnioskiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wskazał, że w przypadkach obejmowania przez rezydentów polskich akcji w spółkach z siedzibą poza granicami Polski znajduje zastosowanie art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym nadwyżka wartości rynkowej akcji objętych przez osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia ponad wydatki poniesione na ich objęcie nie podlega opodatkowaniu w momencie objęcia akcji.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zatem wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

Stosowne do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednocześnie stosownie do art. 11 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 2, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Na podstawie art. 11 ust. 2a omawianej ustawy, wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

1. jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców,
2. jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu,
3. jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku,
4. w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
   
   

Dla celów podatkowych nieodpłatne świadczenie obejmuje działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób, których skutkiem jest nieodpłatne - to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu - przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ust. 1 cytowanej ustawy zawiera katalog źródeł przychodów, wśród których w pkt 1 tego artykułu wymienione są przychody ze stosunku pracy, natomiast w pkt 9 przychody z innych źródeł. Kwalifikacja źródła uzyskania przychodu uzależniona jest od podmiotu, który ponosi koszty określonego świadczenia.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot ?w szczególności? oznacza, że wymienione w art. 12 ust. 1 ww. ustawy kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia, a więc każda forma przysporzenia majątkowego (tzn. zarówno pieniężna jak i niepieniężna) mająca swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy, a zatem, wszystko co pracownik otrzymuje od swojego pracodawcy ? o ile nie stanowi wymienionego w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodu zwolnionego od podatku lub dochodu, od którego został zaniechany pobór podatku na podstawie przepisów Ordynacja podatkowa ? podlega opodatkowaniu ze źródła przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jeżeli natomiast przysporzenie majątkowe pochodzi od podmiotu, z którym nie łączy beneficjenta stosunek pracy należy je zaliczyć do przychodów z innych źródeł.

Zgodnie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w tym przepisie sformułowanie ?w szczególności? oznacza, że jest to tylko wyliczenie przykładowe i przychodami z innych źródeł są jeszcze inne przychody nie wymienione wprost w tym przepisie.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że wnioskodawca jest uprawniony do uczestnictwa w programie akcjonariatu pracowniczego. W przypadku spełnienia wszystkich warunków uczestnictwa w programie wnioskodawca w 2015r. i w 2016r. będzie uprawniony do nabycia ze 100% zniżką akcji francuskiej spółki pochodzących z nowej emisji na podstawie stosownych uchwał walnego zgromadzenia akcjonariuszy.

Z momentem realizacji uprawnienia do nabycia akcji wnioskodawca będzie miał możliwość zbycia tych akcji bez dodatkowych ograniczeń w swobodzie dysponowania nimi.

Tym samym po stronie wnioskodawcy w momencie otrzymania akcji niewątpliwie będzie miało miejsce przysporzenie majątkowe. Aby bowiem czerpać korzyści z akcji wnioskodawca musiałaby nabyć akcje za określoną cenę, a w związku z nieodpłatnym nabyciem tych akcji nie poniesie żadnych wydatków.

Uwzględniając zatem powyższe okoliczności faktyczne i prawne, nabycie nieodpłatnie akcji pracowniczych przez wnioskodawcę, wywoła skutek podatkowy w postaci uzyskania przychodu.

Wnioskodawca przedstawiając własne stanowisko stwierdził, iż w momencie nabycia akcji ze 100% dyskontem odpowiednio w 2015r. oraz w 2016r. wartość nabytych akcji nie będzie podlegała opodatkowaniu z uwagi na art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 24 ust. 11 ww. ustawy, dochód stanowiący nadwyżkę pomiędzy wartością rynkową akcji objętych przez osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia, a wydatkami poniesionymi na ich objęcie, nie podlega opodatkowaniu w momencie objęcia tych akcji; zasadę określoną w zdaniu pierwszym stosuje się odpowiednio do dochodu stanowiącego nadwyżkę pomiędzy wartością rynkową akcji a wydatkami poniesionymi na ich nabycie od spółki posiadającej osobowość prawną, która objęła te akcje wyłącznie w celu przeniesienia tytułu ich własności na osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia spółki będącej emitentem akcji.

Sens tego przepisu jest taki, iż przy spełnieniu określonych warunków nadwyżka w postaci różnicy pomiędzy wartością rynkową a wydatkami na objęcie akcji nie podlega opodatkowaniu w momencie objęcia akcji (moment opodatkowania tej nadwyżki następuje dopiero przy zbyciu akcji, o czym z kolei traktuje przepis ust. 12 tego artykułu).

Przepis art. 24 ust. 11 ww. ustawy znajduje jednak zastosowanie tylko do objęcia akcji emitowanych przez polskie spółki kapitałowe. Z treści przepisu wynika bowiem, że jego regulacje dotyczą dochodu osób uprawnionych na podstawie uchwały walnego zgromadzenia spółki. Przepis odwołuje się więc do pojęcia walnego zgromadzenia wspólników, czyli pojęcia występującego w polskim Kodeksie spółek handlowych. Trudno zatem porównywać pojęcie występujące w polskim systemie prawnym z pojęciami występującymi w systemach prawnych innych państw (w tym przypadku Francji).

Podsumowując, wartość otrzymanych przez wnioskodawcę akcji w 2015r. oraz w 2016r. będzie stanowiła przychód. Przychód ten będzie kwalifikowany albo jako przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ww. ustawy, albo jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy, w zależności od tego kim będzie podmiot obciążony kosztami uczestnictwa wnioskodawcy w programie.

W przypadku osiągnięcia przychodu ze stosunku pracy na spółce będącej pracodawcą wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek obliczenia, pobrania i odprowadzenia na rachunek właściwego urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy.

Przychody z innych źródeł podatnik opodatkowuje sam na tzw. zasadach ogólnych, według skali zawartej w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i wykazuje je w zeznaniu rocznym, za rok podatkowy, w którym zostały uzyskane.

Należy również wyjaśnić, iż w sytuacji, gdy koszt uczestnictwa wnioskodawcy w programie poniesie spółka z siedzibą we Francji, należy zastosować odpowiednie zapisy umowy o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu ? w tym przypadku Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Francuskiej w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku, podpisana 20 czerwca 1975r. w Warszawie (Dz. U. z 1977r. Nr 1, poz. 5).

Stosownie do art. 21 ust. 1 tej Umowy dochody, do których nie mają zastosowania pozostałe przepisy umowy (a do przychodu, o którym mowa w niniejszej sprawie pozostałe przepisy umowy nie mają zastosowania) podlegają opodatkowaniu tylko w miejscu zamieszkania.

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskany przychód (nieodpłatne świadczenie) odpowiadać będzie wartości rynkowej akcji i powstanie w momencie otrzymania akcji.

Tym samym Organ podatkowy nie podzielił w całej rozciągłości stanowiska wnioskodawcy.

Nadmienić ponadto należy, iż w przypadku późniejszej sprzedaży przez wnioskodawcę akcji nabytych ze 100% dyskontem, kosztem uzyskania przychodu będzie kwota uprzednio zaliczona albo do przychodów z innych źródeł i opodatkowana, albo do przychodów ze stosunku pracy, od której pracodawca pobrał zaliczkę na podatek dochodowy. Tym samym nie znajduje uzasadnienia argument o podwójnym opodatkowaniu tego samego przychodu.

Odnosząc się do powołanych przez wnioskodawcę pism, organ podkreśla, iż jakkolwiek orzeczenia podatkowe kształtują pewną linię wykładni obowiązującego prawa, jednak dotyczą wyłącznie konkretnych spraw, w danym stanie prawnym. W odniesieniu do powołanych przez wnioskodawcę pism organów podatkowych należy stwierdzić, że orzeczenia te zapadły w indywidualnych sprawach w świetle art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Pisma zamieszczone na stronie Ministerstwa Finansów w żadnym wypadku nie stanowią i nie mogą być traktowane jako ?wytyczne interpretacyjne?. Minister Finansów nie wydaje bowiem żadnych wytycznych interpretacyjnych w indywidualnych sprawach. W indywidualnych sprawach Minister Finansów zgodnie z art. 14b Ordynacji, działając przez upoważnionych Dyrektorów Izb Skarbowych wydaje interpretacje indywidualne. Stanowisko zaprezentowane w niniejszej interpretacji jest natomiast zgodne ze stanowiskami prezentowanymi przez wszystkich działających w imieniu Ministra Finansów Dyrektorów Izb Skarbowych upoważnionych do wydawania interpretacji indywidualnych.

Również w odniesieniu do powołanych przez wnioskodawczynię wyroków sądowych wyjaśnia się, że orzeczenia sądowe nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.