czynności najmu lokali na cele inne niż mieszkaniowe, wykonywane przez Wnioskodawcę jako Stronę umowy (...)

UZASADNIENIE

W dniu 17 listopada 2008r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wynajmu lokali na cele inne niż mieszkaniowe.

Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 16 grudnia 2008r. (data wpływu 18 grudnia 2008r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 4 grudnia 2008r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny (zdarzenie przyszłe):

Wnioskodawca posiada obecnie we współwłasności małżeńskiej trzy zabudowane nieruchomości. Jedną z nich zamieszkuje wraz z rodziną, przeznaczeniem pozostałych jest wynajem.

W roku 2007 żona Wnioskodawcy wynajęła (za zgodą Wnioskodawcy) jedną z nieruchomości przedsiębiorstwu dla celu prowadzenia w tej nieruchomości działalności gospodarczej. Ponieważ małżonka Wnioskodawcy nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług wystawia najemcy rachunki potwierdzające zapłatę czynszu. Do 20 stycznia roku podatkowego Wnioskodawca wraz z małżonką poinformowali naczelnika urzędu skarbowego, że uzyskane przychody z tytułu najmu opodatkowane zostaną podatkiem dochodowym przez jednego małżonka ? żonę Wnioskodawcy. Ponieważ stroną podpisującą umowę najmu była żona Wnioskodawcy, dlatego tylko ona wystawia rachunki.

Obecnie zaistniała możliwość wynajęcia lokali będących częścią drugiej nieruchomości. Z uwagi na fakt, iż lokale te znajdują się w miejscu, gdzie Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, Wnioskodawca uzgodnił z żoną, że będzie on stroną umowy ze strony najmującego, a ponieważ Wnioskodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług z powodu prowadzonej działalności gospodarczej, będzie wystawiać faktury VAT na podstawie umowy najmu i będzie doliczać kwoty podatku do kwot wynikających z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej dla celów rozliczenia podatku od towarów i usług.

Nie będą one stanowić przychodu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, gdyż lokale wynajmowane nie stanowią majątku przedsiębiorstwa, którego Wnioskodawca jest właścicielem, a udokumentowanie transakcji najmu będzie za pomocą faktur wystawionych przez Wnioskodawcę.

Udokumentowanie czynszu następuje przez wystawienie rachunków lub faktur tylko przez jednego z małżonków - tego, który podpisał umowę najmu.

Najem lokali mieszczących się w budynku, w którym Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, jest dokonywany na cele inne niż mieszkaniowe. Przychody z tego tytułu nie są związane z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy, gdyż są uzyskiwane z lokali stanowiących majątek prywatny, nigdy nie przekazany dla celów przedsiębiorstwa prowadzonego przez Wnioskodawcę. Lokale te są wynajmowane przez biuro projektowe dla celu prowadzenia działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał symbol Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług dla usług wynajmowania lub dzierżawy nieruchomości o charakterze niemieszkalnym, stanowiących majątek własny PKWiU 70.20.12.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przychody uzyskiwane przez Wnioskodawcę (za zgodą małżonki) z tytułu najmu lokali prawidłowo są udokumentowane tylko fakturami wystawionymi przez Wnioskodawcę i opodatkowane podatkiem od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku opodatkowania podatkiem od towarów i usług najmu nieruchomości stroną jest osoba podpisująca umowę najmu, czerpiąca pożytki z tej umowy. Mimo, że właścicielami nieruchomości są oboje małżonkowie, to wybrany z nich jest stroną w danej umowie działając we własnym imieniu i tylko on jest w stosunku prawnym z drugą stroną umowy. Konsekwencją tego jest fakt, że tylko działający we własnym imieniu małżonek jest odpowiedzialny za podatek od towarów i usług wynikający z danej umowy. Ponieważ w przypadku jednej z umów stroną jest małżonek - podatnik podatku od towarów i usług, dlatego przychody z tego tytułu opodatkowane są tym podatkiem.

W przypadku drugiej z umów stroną jest małżonek niebędący podatnikiem podatku od towarów i usług - korzystający ze zwolnienia na zasadach zgodnych z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług, dlatego do momentu przekroczenia przychodu wymienionego w tym artykule ustawy transakcja ta nie będzie objęta podatkiem od towarów i usług.

Podobne stanowisko przedstawia Urząd Skarbowy Kraków - Stare Miasto w interpretacji z dnia 31 stycznia 2005r. nr PP-1/4431/5/101026/124/05 nr Lex Polonica 381020.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm., ostatnia zmiana Dz. U. z 2008r. Nr 209, poz. 1320), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Podstawowa stawka podatku ? na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o VAT - wynosi 22% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT lub obniżenie stawki podatkowej, możliwe jest tylko wówczas, gdy przewiduje to ustawa o VAT lub przepisy wykonawcze do ustawy.

Na mocy art. 43 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W pozycji 4 tego załącznika zostały wymienione usługi w zakresie wynajmowania lub dzierżawienia nieruchomości o charakterze mieszkalnym na własny rachunek, z wyłączeniem wynajmu lokali w budynkach mieszkalnych na cele inne niż mieszkaniowe (PKWiU ex 70.20.11).

W myśl art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Tak więc najem jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną; odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu.

Zatem, biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że najem jako usługa wymieniona w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywany jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych (zawierane umowy najmu mają zazwyczaj długotrwały charakter, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe), bez względu na to, czy najem będzie prowadzony w ramach działalności gospodarczej, czy jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji najem lokalu na cele użytkowe stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ww. ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Z przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) wynika, że Wnioskodawca posiada obecnie we współwłasności małżeńskiej trzy zabudowane nieruchomości. Jedną z nich zamieszkuje wraz z rodziną, przeznaczeniem pozostałych jest wynajem. W związku z zaistniałą możliwością wynajęcia lokali będących częścią drugiej nieruchomości, znajdujących się w budynku, w którym Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, Wnioskodawca uzgodnił z żoną, że będzie on stroną umowy ze strony najmującego. Najem przedmiotowych lokali jest dokonywany na cele inne niż mieszkaniowe, są one wynajmowane przez biuro projektowe dla celu prowadzenia działalności gospodarczej. Wynajmowane lokale nie stanowią majątku przedsiębiorstwa, którego Wnioskodawca jest właścicielem.

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług z powodu prowadzonej działalności gospodarczej. Wnioskodawca wskazał, iż udokumentowanie transakcji najmu nastąpi za pomocą faktur VAT wystawionych przez Wnioskodawcę (tj. tego małżonka, który podpisał umowę najmu).

Jak wynika z treści przepisu art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz. U. z 2007r. Nr 155, poz. 1095 ze zm.) przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Natomiast zgodnie z cytowanym już art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Należy stwierdzić, iż ustawa o podatku od towarów i usług nie wymienia małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną. Należy zauważyć, że żaden z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom VAT. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa.

W konsekwencji, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu. Natomiast jeżeli małżonkowie dokonali czynności wspólnie, to każdy z nich z osobna jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Ustosunkowując się więc do zapytania Wnioskodawcy, czy przychody uzyskiwane przez Wnioskodawcę (za zgodą małżonki) z tytułu najmu lokali prawidłowo są udokumentowane fakturami wystawionymi tylko przez Wnioskodawcę oraz opodatkowane podatkiem od towarów i usług, należy zauważyć, że w przedstawionym stanie faktycznym (zdarzeniu przyszłym) wskazano, iż to Wnioskodawca będzie Stroną umowy najmu lokali znajdujących się w budynku (objętym wspólnością majątkową) jako wynajmujący.

Jeżeli zatem przedmiotem najmu jest rzecz (część nieruchomości) stanowiąca majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług w okolicznościach wskazanych w art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług będzie ten małżonek, który dokonuje wynajmu we własnym imieniu (który jest stroną czynności prawnej).

Tak więc w zaistniałej sytuacji, skoro umowa najmu lokali zostanie zawarta przez jednego z małżonków (Wnioskodawcę), podatnikiem VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT z tytułu zawartej umowy najmu będzie ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu, tj. Wnioskodawca.

Należy zatem stwierdzić, że jeżeli Wnioskodawca jest już zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, to wszystkie wykonywane przez niego czynności mieszczące się w zakresie przedmiotowym opodatkowania tym podatkiem, będą podlegały opodatkowaniu. Brak jest bowiem podstaw prawnych do uznania, iż opodatkowanie podatkiem od towarów i usług następuje w sposób wybiórczy, tzn. niektóre czynności objęte zakresem przedmiotowym realizowane przez podatnika podatku od towarów i usług są opodatkowane, a niektóre nie.

Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż bez znaczenia dla opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności najmu lokali pozostaje fakt, iż wynajmowane lokale nie stanowią majątku przedsiębiorstwa, którego Wnioskodawca jest właścicielem, gdyż ? jak już wcześniej zaznaczono - czynności najmu przedmiotowych lokali, wykonywane przez Wnioskodawcę będącego podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, stanowią odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Z treści wniosku wynika, iż Wnioskodawca sklasyfikował ww. czynności wynajmu lokali jako usługi wynajmowania lub dzierżawy nieruchomości o charakterze niemieszkalnym, stanowiących majątek własny ? symbol PKWiU 70.20.12. Wobec powyższego Wnioskodawca dla świadczonych przez siebie usług wynajmu nie może korzystać ze zwolnienia przedmiotowego wynikającego z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT ustawy w związku z poz. 11 załącznika nr 4 do ustawy, gdyż przepis ten w przedstawionej sytuacji nie znajduje zastosowania.

Zatem usługi najmu lokali na cele inne niż mieszkaniowe, świadczone przez Wnioskodawcę, podlegają opodatkowaniu według stawki podstawowej zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, tj. 22%.

Odnosząc się do sposobu dokumentowania czynności najmu lokali dokonywanych przez Wnioskodawcę należy powołać przepis art. 106 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

W myśl ust. 4 powołanego wyżej przepisu podatnicy, o których mowa w ust. 1-3, nie mają obowiązku wystawiania faktur, o których mowa w ust. 1 i 2, osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury.

Stosownie do § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 ze zm.), obowiązującego do dnia 30 listopada 2008r., zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami ?FAKTURA VAT?.

Powyższe uregulowanie zostało utrzymane w przepisie § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337), obowiązującym od dnia 1 grudnia 2008r., zgodnie z którym zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami ?FAKTURA VAT?.

Zatem jeśli Wnioskodawca jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym zobowiązany jest do dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu poprzez wystawianie faktur VAT, za wyjątkiem sytuacji, o których mowa w ww. art. 106 ust. 4 ustawy o VAT.

Z treści wniosku wynika, iż najemca (biuro projektowe) prowadzi działalność gospodarczą, tak więc w przedmiotowej sytuacji powołany wyżej przepis art. 106 ust. 4 ww. ustawy nie znajduje zastosowania.

Reasumując, czynności najmu lokali na cele inne niż mieszkaniowe, wykonywane przez Wnioskodawcę jako Stronę umowy najmu, będącego podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, stanowią odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Wnioskodawca świadczone przez siebie usługi najmu winien dokumentować fakturami VAT spełniającymi wymogi, o których mowa w § 9 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005r. obowiązującego do dnia 30 listopada 2008r., odpowiednio § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008r. obowiązującego od dnia 1 grudnia 2008r.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego ? stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto należy podkreślić, iż zgodnie z treścią art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Należy zatem stwierdzić, iż wydana interpretacja indywidualna została wydana w oparciu o stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) przedstawiony przez Wnioskodawcę i stanowi rozstrzygnięcie wyłącznie dla Wnioskodawcy.

Zaznacza się, iż dla małżonki Wnioskodawcy, która wniosła do tut. organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z dnia 16 grudnia 2008r. (data wpływu 18 grudnia 2008r.), zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.

Referencje

IBPP1/443-1840/08/AZb, interpretacja indywidualna