Czy w opisanym stanie faktycznym Wnioskodawca ma prawo, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, do obniżenia (...)

UZASADNIENIE

W dniu 26 marca 2012 r. został złożony ww. wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia telefonów komórkowych oraz usług telekomunikacyjnych niewykorzystywanych w działalności gospodarczej Wnioskodawcy.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Głównym przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest budowa i naprawa, jak również utrzymywanie w należytym stanie nawierzchni drogowych dróg i mostów. Wnioskodawca ponadto świadczy usługi transportowe. Wymienione powyżej czynności są opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

W roku 2010 i w latach poprzednich Wnioskodawca zakupił u jednego z przedstawicieli operatorów telefonii komórkowej w Polsce telefony komórkowe oraz związane z nimi abonamenty na usługi telekomunikacyjne, zawierając w tym zakresie stosowne umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych na czas określony (24 miesięcy). Zgodnie z warunkami ww. transakcji telefony zostały zakupione po cenach promocyjnych, niższych niż ceny rynkowe, z tym jednak zastrzeżeniem, że rozwiązanie przez Wnioskodawcę umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych przed upływem okresu czasu, na jaki została zawarta, łączyłoby się z obowiązkiem zapłaty przez Wnioskodawcę określonych sum pieniężnych.

Liczba zakupionych telefonów i związanych z nimi abonamentów znacznie (kilkukrotnie) przekracza liczbę zatrudnionych u Wnioskodawcy pracowników. Zgodnie z obowiązującą u Wnioskodawcy polityką, pracownik może otrzymać do używania na cele służbowe nie więcej niż jeden telefon komórkowy oraz związany z nim (jeden) abonament (za wyjątkiem dwóch członków Zarządu).

Zakup ww. telefonów wraz z abonamentami został dokonany przez pracownika Wnioskodawcy (dalej określanego jako ?Pracownik?), do którego kompetencji należał zakup tego rodzaju towarów i usług, zgodnie z jego obowiązkami pracowniczymi.

Ze względu na dokonanie zakupu ww. telefonów oraz abonamentów w ilościach znacznie przekraczających potrzeby Wnioskodawcy wynikające z poziomu zatrudnienia, kwestią tą zainteresował się jeden z członków zarządu Wnioskodawcy oraz rada nadzorcza, która zgodnie z art. 382 § 1 Kodeksu spółek handlowych sprawuje stały nadzór nad działalnością Wnioskodawcy we wszystkich dziedzinach jego działalności. W ramach czynności wyjaśniających przeprowadzonych u Wnioskodawcy w roku 2011 podjęto próbę ustalenia, jaki był cel zakupu ww. telefonów wraz z abonamentami w ilościach znacznie przekraczających potrzeby Wnioskodawcy wynikające z poziomu zatrudnienia, jak również gdzie znajdują się zakupione telefony komórkowe oraz karty SIM.

Wyjaśnienia złożył m.in. Pracownik. Wnioskodawca uznał jednakże te wyjaśnienia za niewiarygodne w świetle całokształtu okoliczności towarzyszących sprawie. Okoliczności te stanowiły podstawę do złożenia w 2011 roku w prokuraturze zawiadomienia o popełnieniu przez Pracownika przestępstwa związanego ze sprowadzeniem na Wnioskodawcę szkody poprzez zaciągnięcie nieuzasadnionego zobowiązania pieniężnego w wysokości płaconych abonamentów.

W toku ww. czynności wyjaśniających nie ustalono, aby przedmiotowe telefony kiedykolwiek znajdowały się w siedzibie Wnioskodawcy. Nie udało się również zlokalizować niektórych kart SIM. Natomiast ustalono, że część z ww. abonamentów telefonicznych była używana na cele prywatne przez osoby z osobistego otoczenia Pracownika. Pozostała część abonamentów nie była faktycznie wykorzystywana, o czym świadczą billingi, z których wynika, że w ramach tych abonamentów nie wykonywano połączeń telefonicznych ani nie realizowanego transferu danych. Niekorzystanie z tych abonamentów nie zwalniało jednak Wnioskodawcy od ponoszenia co miesiąc, na podstawie otrzymywanych faktur VAT, kosztów abonamentów w okresie obowiązywania poszczególnych umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych.

Ustalono również, że faktury VAT dokumentujące zakup ww. telefonów nie znajdują się w dokumentacji księgowo-podatkowej Wnioskodawcy. Dopiero w odstępie kilku dni od złożenia w prokuraturze zawiadomienia o popełnieniu przez Pracownika przestępstwa do Wnioskodawcy wpłynęły niektóre duplikaty ww. faktur. Ujawniono również, że w odstępie kilku dni od złożenia w prokuraturze ww. zawiadomienia wystawiono z polecenia jednego z członków zarządu (teścia Pracownika) Wnioskodawcy dwie faktury VAT, które miały dokumentować sprzedaż większości ww. telefonów na rzecz osoby trzeciej (podmiotu zajmującego się handlem telefonami komórkowymi).

Ostatecznie, w wyniku przeprowadzenia czynności wyjaśniających Wnioskodawca uznał, że nie jest możliwe wskazanie racjonalnego, ekonomicznie uzasadnionego celu nabycia ww. telefonów oraz abonamentów i nie można wykluczyć tego, że nabycie ww. telefonów wraz z abonamentami nie było związane z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą, lecz służyło prywatnym celom Pracownika.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w opisanym stanie faktycznym Wnioskodawca ma prawo, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktur VAT otrzymanych z tytułu nabycia przedmiotowych telefonów komórkowych oraz z tytułu nabycia przedmiotowych usług telekomunikacyjnych (abonamentów)?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Powyższy przepis statuuje zasadę neutralności podatku VAT. W wyroku NSA z dnia 9 czerwca 2010 r. (sygn. akt I FSK 973/09) wyjaśniono, że ?realizacja podstawowej dla podatku od wartości dodanej zasady neutralności polega na umożliwieniu podatnikowi obniżenia podatku należnego o kwoty podatku zapłaconego przy nabyciu towarów i usług, związanych z jego działalnością gospodarczą?. Do realizacji prawa do odliczenia konieczne jest przeznaczenie nabytych towarów i usług na cele działalności gospodarczej, opodatkowanej podatkiem VAT (por. wyroki ETS z 11 lipca 1991 r. C-97/90, z 15 stycznia 1998 r. C-37/95, z 8 czerwca 2000 r. C-400/98, z 29 lutego 1996 r. C-110/94).

Związek poniesionych wydatków z wykonywaniem czynności opodatkowanych, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, zachodzi zatem pod warunkiem, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów i usług wynika, iż zakup tych towarów i usług został dokonany w celu wykorzystania ich w prowadzonej działalności gospodarczej (opodatkowanej podatkiem VAT).

Związek z działalnością gospodarczą ma charakter funkcjonalny, oparty na doświadczeniu życiowym i wiedzy o związkach przyczyno-skutkowych. W wyroku WSA w Warszawie z dnia 12 stycznia 2011 r. (sygn. akt III SA/Wa 1091/10) wskazano, że ?dla uznania prawa podatnika do odliczenia podatku naliczonego wystarczające jest że wydatek, z którym jest związany podatek naliczony w momencie jego poniesienia przez podatnika przy zastosowaniu racjonalnych kryteriów ocennych, może zostać uznany wydatek poniesiony w celu prowadzenia sprzedaży podlegającej opodatkowaniu.? Z kolei w wyroku WSA w Białymstoku z dnia 18 października 2010 r. (sygn. akt I SA/Bk 332/10) stwierdzono, że ?podatnik może (?) dokonać odliczenia podatku naliczonego w sytuacji, gdy zakup towarów lub usług, z nabyciem których naliczono podatek służy wykonywaniu przez niego działalności opodatkowanej. Powiązanie to musi mieć charakter realny i niewątpliwy (...)"

Przy ocenie związku z działalnością gospodarczą powinien być brany zatem pod uwagę całokształt towarzyszących okoliczności faktycznych. Podatnik powinien być w stanie wykazać, że nabywane usługi rzeczywiście, nie zaś tylko hipotetycznie (formalnie) służą (mogą posłużyć) wykonywanej działalności gospodarczej.

Według Wnioskodawcy, skoro nie jest możliwe wskazanie racjonalnego, ekonomicznie uzasadnionego celu nabycia ww. telefonów oraz abonamentów i nie można wykluczyć, że cel ten nie był związany z prowadzoną działalnością gospodarczą, lecz nabycie ww. telefonów oraz abonamentów służyło prywatnym celom Pracownika, to należy uznać, że stosownie do art. 86 ust 1 ustawy o VAT Wnioskodawca nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktur VAT otrzymanych z tytułu nabycia przedmiotowych telefonów komórkowych oraz z tytułu nabycia przedmiotowych usług telekomunikacyjnych (abonamentów).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie będą w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie precyzują, jaki związek musi istnieć pomiędzy zakupami a sprzedażą, żeby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia. Związek ten może być bezpośredni lub pośredni.

Związek bezpośredni występuje wtedy, gdy nabywane towary służą dalszej odsprzedaży lub też w bezpośredni sposób wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez Wnioskodawcę.

O związku pośrednim mówimy wtedy, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania Spółki, a więc w sposób pośredni wiążą się z działalnością gospodarczą i z osiąganymi przychodami.

Aby wskazać, czy określone zakupy mają związek pośredni musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy między dokonanymi zakupami towarów i usługami a powstaniem obrotu. Pośredni związek dokonanych zakupów i usług z działalnością gospodarczą występuje wówczas, gdy zakup usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotów poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie Spółki jako całości, natomiast przyczynia się do generowania obrotów.

Zatem warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego. Dokumentem uprawniającym do odliczenia jest faktura, otrzymana przez podatnika z tytułu nabycia przez niego towarów bądź usług.

Z przedstawionego we wniosku zaistniałego stanu faktycznego wynika, że Pracownik Wnioskodawcy, do którego kompetencji należał zakup telefonów komórkowych wraz związanych z nimi abonamentami, dokonał takiego zakupu, jednakże ilości zakupionych telefonów przekraczały potrzeby Wnioskodawcy wynikające z poziomu zatrudnienia. W ramach czynności wyjaśniających podjęto próbę ustalenia, jaki był cel zakupu ww. telefonów wraz z abonamentami w ilościach znacznie przekraczających potrzeby Wnioskodawcy wynikające z poziomu zatrudnienia, jak również gdzie znajdują się zakupione telefony komórkowe oraz karty SIM. Wyjaśnienia złożył m.in. Pracownik. Wnioskodawca uznał jednakże te wyjaśnienia za niewiarygodne w świetle całokształtu okoliczności towarzyszących sprawie. Okoliczności te stanowiły podstawę do złożenia w 2011 roku w prokuraturze zawiadomienia o popełnieniu przez Pracownika przestępstwa związanego ze sprowadzeniem na Wnioskodawcę szkody poprzez zaciągnięcie nieuzasadnionego zobowiązania pieniężnego w wysokości płaconych abonamentów. W toku ww. czynności wyjaśniających nie ustalono, aby przedmiotowe telefony kiedykolwiek znajdowały się w siedzibie Wnioskodawcy. Nie udało się również zlokalizować niektórych kart SIM. Natomiast ustalono, że część z ww. abonamentów telefonicznych była używana na cele prywatne przez osoby z osobistego otoczenia Pracownika. Pozostała część abonamentów nie była faktycznie wykorzystywana, o czym świadczą billingi, z których wynika, że w ramach tych abonamentów nie wykonywano połączeń telefonicznych ani nie realizowanego transferu danych. Niekorzystanie z tych abonamentów nie zwalniało jednak Wnioskodawcy od ponoszenia co miesiąc, na podstawie otrzymywanych faktur VAT, kosztów abonamentów w okresie obowiązywania poszczególnych umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Ustalono również, że faktury VAT dokumentujące zakup ww. telefonów nie znajdują się w dokumentacji księgowo-podatkowej Wnioskodawcy. Dopiero w odstępie kilku dni od złożenia w prokuraturze zawiadomienia o popełnieniu przez Pracownika przestępstwa do Wnioskodawcy wpłynęły niektóre duplikaty ww. faktur. Ujawniono również, że w odstępie kilku dni od złożenia w prokuraturze ww. zawiadomienia wystawiono z polecenia jednego z członków zarządu (teścia Pracownika) Wnioskodawcy dwie faktury VAT, które miały dokumentować sprzedaż większości ww. telefonów na rzecz osoby trzeciej (podmiotu zajmującego się handlem telefonami komórkowymi). Ostatecznie, w wyniku przeprowadzenia czynności wyjaśniających Wnioskodawca uznał, że nie jest możliwe wskazanie racjonalnego, ekonomicznie uzasadnionego celu nabycia ww. telefonów oraz abonamentów i nie można wykluczyć tego, że nabycie ww. telefonów wraz z abonamentami nie było związane z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą i osiąganymi przychodami, lecz służyło prywatnym celom Pracownika.

Mając na względzie powyższe, stwierdzić należy, iż z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że przedmiotowe telefony wraz z abonamentami nigdy nie miały służyć i nie służyły działalności gospodarczej Wnioskodawcy, ale służyły prywatnym celom Pracownika, dokonującego tego zakupu. Zakup dodatkowych telefonów komórkowych wraz z abonamentami nie został dokonany w celu wykorzystania ich w ramach działalności opodatkowanej Wnioskodawcy, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Zatem sam fakt, że podatnik poniósł koszt nabycia, nie daje uprawnienia do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, jeżeli nabytą usługę czy towar wykorzystuje inny podmiot. Skoro przedmiotowy zakup nie był wykorzystywany przez Podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych, nie przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z tą transakcją.

Reasumując należy stwierdzić, że Wnioskodawca nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktur VAT otrzymanych z tytułu nabycia przedmiotowych (a niewykorzystywanych w działalności przez Wnioskodawcę tylko służących do prywatnych celów Pracownika) telefonów komórkowych oraz usług telekomunikacyjnych (abonamentów).

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Jednocześnie wskazać należy, że kompleksowa ocena wszystkich zaistniałych okoliczności jest możliwa wyłącznie w trakcie postępowania dowodowego. Tut. Organ nie jest jednakże uprawniony do dokonania takich ustaleń w ramach postępowania w przedmiocie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Z tego względu, niniejsza interpretacja ogranicza się do wykładni przepisu art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i wskazania elementów faktycznych, które są istotne dla zachowania prawa do obniżenia kwoty podatku naliczonego w oparciu o okoliczności przedstawione przez Wnioskodawcę.

Ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych została zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia przedstawionego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.