Opodatkowanie czynności dokonanej z tytułu uregulowania umowy pożyczki w formie przeniesienia własności (...)

UZASADNIENIE

W dniu 15 maja 2012r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w kwestii opodatkowania czynności dokonanej z tytułu uregulowania umowy pożyczki w formie przeniesienia własności nieruchomości na rzecz pożyczkodawcy.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W latach 1997-2012 Wnioskodawca będący spółką z ograniczoną odpowiedzialnością zawarł z osobą fizyczną ? wspólnikiem tej spółki ? kilka umów pożyczki gotówkowej. W powyższych umowach pożyczki strony ustaliły, że jej zwrot wraz z ustalonymi odsetkami nastąpi gotówką w ustalonych terminach na rachunek bankowy pożyczkodawcy.

Obecnie dłużnik ? pożyczkobiorca (Wnioskodawca) zobowiązuje się, a pożyczkodawca wyraża zgodę, na dokonanie w trybie art. 506 K.c. nowacji (odnowienia) zobowiązania pożyczkobiorcy poprzez zastąpienie umownego zwrotu pożyczki w formie gotówkowej na przeniesienie na rzecz pożyczkodawcy nieruchomości stanowiącej własność pożyczkobiorcy o wartości odpowiadającej wysokości niespłaconej części pożyczek wraz z odsetkami, co skutkowałoby umorzeniem zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w związku z opisanym przyszłym stanem faktycznym dokonanie powyższej nowacji zobowiązania w formie notarialnego przeniesienia na rzecz pożyczkodawcy własności nieruchomości pożyczkobiorcy w miejsce wypłacenia gotówki podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, dokonanie czynności nowacji zobowiązań nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT).

Ustawa o podatku VAT zawiera zamknięty katalog czynności podlegających temu opodatkowaniu, wśród których nie wymieniono wprost nowacji zobowiązań, w związku z czym od tej czynności prawnej odnowienia podatek VAT nie jest obowiązkowy.

Odnowienie jest umową zbliżoną do instytucji datio in solutum (świadczenie w miejsce wypełnienia), o której mowa w przepisie art. 453 K.c. Obie te instytucje polegają bowiem na wygaszaniu dotychczasowego zobowiązania (różny jest jedynie moment, w którym to zobowiązanie wygasa). Również i w przypadku datio in solutum istnieje jednolita praktyka organów podatkowych, które traktują tą instytucję jako niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i dochodowym od osób prawnych co skłania do przekonania, że podatek VAT także nie jest wymagany.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
   
   

Czynności te podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa (art. 5 ust. 2 ustawy).

Według art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?).

Natomiast jak wynika z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (?).

Odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności. Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik przedmiotowy ? opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy ? czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Natomiast należy zauważyć, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu ?jak właściciel? zawiera się możliwość uznania za dostawę owego faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług ?dostawa? oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego).

Odpłatność czynności (dostawy towarów czy też świadczenia usług) oznacza wykonanie tej czynności za wynagrodzeniem. Aby uznać daną czynność za odpłatną konieczny jest bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem. Dostawcę towarów lub usługodawcę musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia za dokonanie tych czynności. Wynagrodzenie musi być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca zawarł z osobą fizyczną ? wspólnikiem tej spółki ? kilka umów pożyczki gotówkowej. W umowach pożyczki strony ustaliły, że jej zwrot wraz z ustalonymi odsetkami nastąpi gotówką w ustalonych terminach na rachunek bankowy pożyczkodawcy.

Obecnie dłużnik ? pożyczkobiorca (Wnioskodawca) zobowiązuje się, a pożyczkodawca wyraża zgodę, na dokonanie w trybie art. 506 K.c. nowacji (odnowienia) zobowiązania pożyczkobiorcy poprzez zastąpienie umownego zwrotu pożyczki w formie gotówkowej na przeniesienie na rzecz pożyczkodawcy nieruchomości stanowiącej własność pożyczkobiorcy o wartości odpowiadającej wysokości niespłaconej części pożyczek wraz z odsetkami, co skutkowałoby umorzeniem zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, iż pomiędzy stronami zaistnieje więź o charakterze zobowiązaniowym ? bowiem na mocy umowy zawartej w trybie art. 506 K.c. pożyczkodawca wyrazi zgodę na odnowienie zobowiązania, poprzez zastąpienie umownego zwrotu pożyczki w formie gotówkowej, na przeniesienie na jego rzecz nieruchomości stanowiącej własność pożyczkobiorcy, o wartości odpowiadającej wysokości niespłaconej części pożyczek wraz z odsetkami.

Stwierdzić tym samym należy, iż istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów w zakresie przeniesienia prawa do rozporządzania towarami a wynagrodzeniem stanowiącym konkretną wartość wyrażalną w pieniądzu, którą stanowią udzielone pożyczki. Podkreślić przy tym należy, iż zapłaty (wynagrodzenia) nie można utożsamiać jedynie ze świadczeniem pieniężnym. Także świadczenie o charakterze rzeczowym jest wynagrodzeniem. Przykładowo więc zamiana towarów, zamiana towaru na usługę i odwrotnie, wydanie towarów (świadczenie usług) w zamian za wierzytelności itp. będzie uznane odpowiednio za odpłatną dostawę towarów czy też odpłatne świadczenie usług. Mamy bowiem do czynienia z konkretną korzyścią, która należna jest za dokonywane świadczenie.

Zgodnie z art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jednakże gdy przedmiot świadczenia ma wady, dłużnik obowiązany jest do rękojmi według przepisów o rękojmi przy sprzedaży.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż wydanie nieruchomości w zamian za umorzone należności wynikających z udzielonych pożyczek, tak jak to ma miejsce w niniejszej sprawie, będzie odpowiadało hipotezie art. 7 ustawy o VAT. Za taką oceną przemawia fakt, że mamy tutaj do czynienia z dostawą towarów rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, jako przeniesienie prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel i dodatkowo ma ona charakter odpłatny. Pojęcie ?rozporządzenia towarami jak właściciel?, jak już wyżej sygnalizowano, należy rozumieć szeroko. Spośród czynności ?przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel? można na pewno wymienić sprzedaż i zamianę oraz każdą inną transakcję, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu.

W świetle cytowanych wyżej przepisów, w sytuacji przedstawionej we wniosku, ma miejsce dostawa towaru (przekazanie na podstawie aktu notarialnego nieruchomości), w zamian za niespłaconą w terminie pożyczkę, a zatem czynność, do której wprost odnosi się art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, w tym przypadku wydanie nieruchomości, pełni funkcję dostawy faktycznie odpłatnej. Zatem czynność ta będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT według stawki właściwej dla przedmiotu dostawy .

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t.j. Dz. U z 2012r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.