Czy Wnioskodawca w ramach umowy Cash pooling świadczy usługi podlegające opodatkowaniu ww. podatkiem?

18.4.2013

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 stycznia 2013r. (data wpływu 21 stycznia 2013r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czy Wnioskodawca w ramach umowy Cash pooling świadczy usługi podlegające opodatkowaniu ww. podatkiem ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 stycznia 2013r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czy Wnioskodawca w ramach umowy Cash pooling świadczy usługi podlegające opodatkowaniu ww. podatkiem.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca zamierza zawrzeć umowę z wybranym bankiem krajowym (dalej: Bank) na świadczenie usług polegających na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową (cash pooling) w ramach grupy kapitałowej E. (dalej: Umowa), Stronami Umowy będą również spółki wchodzące wraz ze Spółką w skład grupy kapitałowej E. (dalej łącznie jako: Posiadacze Rachunków). Będą to polscy rezydenci podatkowi.

W ramach Umowy jeden z Posiadaczy Rachunku, będący Posiadaczem Rachunku Głównego zostanie wybrany tzw. Agentem. Agent reprezentował będzie Posiadaczy Rachunków we wszelkich sprawach dotyczących Umowy. Na mocy Umowy, Bank dla każdego z Posiadaczy Rachunków otworzy i prowadził będzie rachunek bankowy (dalej: Rachunek), w tym również dla Posiadacza Rachunku Głównego (dalej: Rachunek Główny). Dodatkowo, dla celów zarządzania płynnością finansową Bank udzieli każdemu z Posiadaczy Rachunków, w tym Posiadaczowi Rachunku Głównego kredytu w Rachunku/Rachunku Głównym. Udzielony kredyt (dalej: Kredyt) będzie kredytem odnawialnym. W przypadku, gdy na koniec dnia roboczego, w którym Kredyt zostanie zaciągnięty, Kredyt ten nie zostanie spłacony, Posiadacz Rachunku zobowiązany będzie do zapłaty odsetek na rzecz Banku.

Ponadto, w ramach Umowy, Bank otworzy i prowadził będzie na rzecz Posiadacza Rachunku Głównego działającego jako Agent, odrębny rachunek bankowy tj. Główny Rachunek Płynności. Na mocy Umowy Agent uprawniony będzie do zaciągnięcia kredytu w Głównym Rachunku Płynności.

Spółka oraz pozostali Posiadacze Rachunków, w tym Posiadacz Rachunku Głównego udzielą Bankowi poręczenia do określonej kwoty za zadłużenia powstałe na skutek wykorzystania Kredytu na każdym z Rachunków z osobna, jak i na wszystkich Rachunkach razem.

W ramach wykonania Umowy, na koniec każdego dnia roboczego Bank ustalał będzie salda na Rachunkach (w tym na Rachunku Głównym). W przypadku, gdy na Rachunku/Rachunku Głównym wystąpi saldo ujemne, czyli Posiadacz Rachunku bądź Posiadacz Rachunku Głównego nie spłaci Kredytu na koniec dnia roboczego, wierzytelność Banku z tego tytułu staje się natychmiast wymagalna. W takiej sytuacji Bank na podstawie upoważnienia udzielonego mu nieodwołalnie przez każdego Posiadacza Rachunku lub Agenta obciąży Rachunek Posiadacza Rachunku bądź Główny Rachunek Płynności Agenta kwotą wierzytelności, która nie została spłacona Bankowi przez Posiadacza Rachunku. Z chwilą obciążenia Rachunku lub - w zależności od okoliczności - Głównego Rachunku Płynności, Posiadacz Rachunku bądź też Agent automatycznie nabędzie wierzytelność Banku wobec Posiadacza Rachunku z tytułu niespłaconego Kredytu do wysokości dokonanej zapłaty (dalej: Roszczenie). Kwota Roszczenia będzie powiększana o odsetki, których wyliczenie będzie obowiązkiem Banku.

Bank będzie otrzymywał wynagrodzenie z tytułu świadczenia usługi cash poolingu, czyli dokonywania wszelkich czynności/operacji związanych z wykonaniem Umowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki: z uwagi na fakt, iż w ramach Umowy kompleksowa usługa zarządzania płynnością finansową (cash pooling) będzie świadczona przez Bank, brak podstaw do uznania, iż udział Spółki (będącej Posiadaczem Rachunku, a nie Bankiem) w strukturze cash poolingu na podstawie Umowy stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 5 Ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004r. (Dz. U. Nr 177, poz. 1054 ze zm.)?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej: podatek VAT) podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług.

Stosownie do art. 8 ustawy VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy VAT.

Przedmiotem niniejszego wniosku jest usługa cash poolingu, w której Spółka będzie uczestniczyła na podstawie Umowy. Wskazać przy tym należy, iż Spółka jako Posiadacz Rachunku, zgodnie z Umową uzyska od Banku szereg czynności składających się łącznie na jedną usługę w postaci kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową. Wszystkie działania Banku podejmowane będą w celu realizacji podstawowej funkcji Umowy, jaką jest zarządzanie płynnością finansową spółek z grupy E..

Mając na względzie powyższe, zdaniem Spółki, pojedyncze czynności podejmowane przez Spółkę w ramach Umowy (w tym udzielenie poręczeń) będą miały na celu jedynie umożliwienie wykonywania kompleksowej usługi przez Bank (zarządzanie płynnością finansową) i same w sobie nie będą stanowić odrębnych usług. Oznacza to, iż czynności podejmowane przez Spółkę nie będą stanowić świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ustawy VAT i tym samym, Spółka nie będzie w tym zakresie podatnikiem podatku VAT, czyli zastosowania nie znajdzie art. 15 ustawy VAT. W tym miejscu Spółka pragnie podnieść, iż cash pooling, będąc usługą finansową oferowaną przez banki, nie doczekał się w Polsce kompleksowego uregulowania prawnego. Istnieje co prawda przepis art. 93a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 1376 ze zm.) (dalej: Prawo Bankowe), który odnosi się do oferowanych przez banki podatkowym grupom kapitałowym umów o skonsolidowane oprocentowanie.

Przepis ten ma jednak bardzo ograniczony zakres zastosowania, gdyż dotyczy wyłącznie:

tzw wirtualnego (?notional?) cash poolingu, w którym nie dochodzi do rzeczywistych przepływów środków pomiędzy rachunkami uczestników a rachunkiem Pool Leadera,
podatkowych grup kapitałowych.

Taki stan rzeczy powoduje. iż w przypadku tzw. rzeczywistego ?Cash concentration? cash poolingu (a więc takiego, który jest przedmiotem niniejszego wniosku) należy posiłkować się przepisami ogólnymi prawa cywilnego, bankowego i dewizowego, a więc w szczególności przepisami o rachunkach bankowych, przelewach, poręczeniach, subrogacji i tajemnicy bankowej.

Brak uregulowania instytucji cash poolingu w prawie polskim powoduje konieczność kształtowania jej w oparciu o treść art. 3531 Kodeksu Cywilnego z dnia 23 kwietnia 1964r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Przepis ten statuuje zasadę swobody umów zwaną zasadą swobody kontraktowania. Zgodnie z tą zasadą strony mogą ukształtować treść umowy, a także wybrać kontrahenta według swego uznania, byleby treść stosunku prawnego lub jego cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, zakazom zawartym w ustawie lub zasadom współżycia społecznego.

Jak wskazane zostało powyżej, usługa cash poolingu będąca przedmiotem niniejszego wniosku nie doczekała się kompleksowego uregulowania prawnego. Niemniej Spółka pragnie podnieść, iż była ona wielokrotnie przedmiotem opinii wydawanych przez organy statystyczne. W opiniach tych konsekwentnie podnoszone było, iż w przypadku czynności wykonywanych w ramach cash poolingu usługa świadczona jest przez ten podmiot, który organizuje operacje przepływów środków pieniężnych, zaś pozostałe podmioty uczestniczące w dokonywanych operacjach finansowych za pośrednictwem podmiotu organizującego przepływy, są jedynie odbiorcami usługi.

Powyższe znajduje potwierdzenie m. in. w interpretacji indywidualnej z dnia 7 września 2009r. (sygn. IPPP1/443-676/09-2/AW) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, w której stwierdzono, co następuje: ?Czynności wykonywane przez Spółkę na podstawie umowy, umożliwiające Bankowi dokonanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach struktury cash poolingu nie stanowią odrębnego świadczenia przez Spółkę usług w rozumieniu art. 8 ustawy, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez Bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową.

Uwzględniając przedstawiony opis stany faktycznego oraz powołane powyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że w odniesieniu do usługi cash poolingu podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ust. 1 pkt ustawy nie będzie Spółka?.

Mając na względzie powyższe, zdaniem Spółki uznać należy, iż w kontekście świadczenia na jej rzecz usługi zarządzania płynnością finansową przez Bank na podstawie Umowy, czynność związana z udostępnianiem środków pieniężnych przez Spółkę nie będzie stanowić odrębnego świadczenia usługi na rzecz Banku, ani pozostałych spółek z grupy E. uczestniczących w strukturze. Czynność ta będzie podejmowana jedynie ze względu na fakt, iż będzie to niezbędne do umożliwienia Bankowi świadczenia kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową. Oznacza to, iż Spółka z tytułu dokonywania tej czynności nie będzie kwalifikowana jako podatnik VAT świadczący usługę. Prawidłowość stanowiska wskazanego powyżej przez Spółkę potwierdzają liczne interpretacje wydawane przez Dyrektorów Izb Skarbowych, działających z upoważnienia Ministra Finansów.

Przykładowo, interpretacja indywidualna z dnia 18 sierpnia 2010r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPP2/443-341/10-5/AK) czy też interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izy Skarbowej w Katowicach z dnia 4 maja 2009r. (sygn. IBPP2/443-136/09/RSz).

Mając na uwadze powyższe Spółka wnosi jak na wstępie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (?).

Stosownie do art. 5a ustawy, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ww. ustawy (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2013r.). działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Umowa ?cash poolingu? jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowana przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. pool leadera. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca, zamierza zawrzeć umowę z wybranym bankiem krajowym (na świadczenie usług polegających na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową (cash pooling) w ramach grupy kapitałowej E.. Stronami Umowy będą również spółki wchodzące wraz ze Spółką w skład grupy kapitałowej E.. Będą to polscy rezydenci podatkowi.

W ramach Umowy jeden z Posiadaczy Rachunku, będący Posiadaczem Rachunku Głównego zostanie wybrany tzw. Agentem. Agent reprezentował będzie Posiadaczy Rachunków we wszelkich sprawach dotyczących Umowy. Na mocy Umowy, Bank dla każdego z Posiadaczy Rachunków otworzy i prowadził będzie rachunek bankowy, w tym również dla Posiadacza Rachunku Głównego (dalej: Rachunek Główny). Dodatkowo, dla celów zarządzania płynnością finansową Bank udzieli każdemu z Posiadaczy Rachunków, w tym Posiadaczowi Rachunku Głównego kredytu w Rachunku/Rachunku Głównym. Udzielony kredyt (dalej: Kredyt) będzie kredytem odnawialnym. W przypadku, gdy na koniec dnia roboczego, w którym Kredyt zostanie zaciągnięty, Kredyt ten nie zostanie spłacony, Posiadacz Rachunku zobowiązany będzie do zapłaty odsetek na rzecz Banku.

W ramach wykonania Umowy, na koniec każdego dnia roboczego Bank ustalał będzie salda na Rachunkach (w tym na Rachunku Głównym). W przypadku, gdy na Rachunku/Rachunku Głównym wystąpi saldo ujemne, czyli Posiadacz Rachunku bądź Posiadacz Rachunku Głównego nie spłaci Kredytu na koniec dnia roboczego, wierzytelność Banku z tego tytułu staje się natychmiast wymagalna. W takiej sytuacji Bank na podstawie upoważnienia udzielonego mu nieodwołalnie przez każdego Posiadacza Rachunku lub Agenta obciąży Rachunek Posiadacza Rachunku bądź Główny Rachunek Płynności Agenta kwotą wierzytelności, która nie została spłacona Bankowi przez Posiadacza Rachunku. Z chwilą obciążenia Rachunku lub ? w zależności od okoliczności - Głównego Rachunku Płynności, Posiadacz Rachunku bądź też Agent automatycznie nabędzie wierzytelność Banku wobec Posiadacza Rachunku z tytułu niespłaconego Kredytu do wysokości dokonanej zapłaty (dalej: Roszczenie). Kwota Roszczenia będzie powiększana o odsetki, których wyliczenie będzie obowiązkiem Banku.

Bank będzie otrzymywał wynagrodzenie z tytułu świadczenia usługi cash poolingu, czyli dokonywania wszelkich czynności/operacji związanych z wykonaniem Umowy.

Odnosząc się do kwestii opodatkowania czynności wykonywanych w ramach umowy cash poolingu gdzie Wnioskodawca występuje w ramach struktury jako ?uczestnik? należy stwierdzić, iż przedstawiony mechanizm zarządzania płynnością finansową jest administrowany i zarządzany przez Bank. Nie wymaga on żadnego dodatkowego zaangażowania Spółki (Wnioskodawcy). Jak wskazał Wnioskodawca w ramach przedstawionej struktury cash poolingu, wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi zarządzania środkami pieniężnymi Spółki są wykonywane przez Bank w zamian za wynagrodzenie, natomiast Spółka w tym przypadku pozostaje beneficjentem świadczenia dokonywanego przez Bank.

Biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej przez Wnioskodawcę umowy cash poolingu należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie czynności wykonywane przez Spółkę na podstawie stosownej umowy, umożliwiające Bankowi dokonywanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach struktury cash poolingu, nie stanowią odrębnego świadczenia przez Spółkę usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową.

Zatem mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż w sytuacji przedstawionej w przedmiotowym wniosku, Wnioskodawca z tytułu uczestnictwa w strukturze cash poolingu nie będzie świadczył usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.