Opodatkowanie odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu.

UZASADNIENIE

W dniu 31 sierpnia 2007 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismami z dnia 9 października 2007 r. (data wpływu) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania odszkodowania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości gruntowej położonej w K. Na nieruchomości posadowiony jest budynek dwukondygnacyjny z podpiwniczeniem, także będący własnością Wnioskodawcy. W budynku znajdują się pomieszczenia piwniczne o powierzchni około 100 m2 . W drugiej połowie miesiąca czerwca 2007 r. ujawniony został w sposób niebudzący wątpliwości fakt, że wymienione pomieszczenia piwniczne od 1 stycznia 2000 r. do 30 czerwca 2007 r. użytkowane były w części na cele socjalno-mieszkaniowe, a w części na cele magazynowe przez Spółkę z o.o. z siedzibą w K. O fakcie użytkowania tych pomieszczeń przez ww. Spółkę, Wnioskodawca nie posiadał jakiejkolwiek wiedzy, do momentu ustalenia tego faktu w czerwcu 2007 r. Rozpoczęcie użytkowania pomieszczeń przez Spółkę, nie poprzedziły jakiekolwiek uzgodnienia z Wnioskodawcą, a w związku z tym użytkownik nie otrzymał żadnego przyrzeczenia o możliwości użytkowania pomieszczeń kiedykolwiek, nie miał więc żadnych podstaw do przyjęcia domniemania zgody właściciela nieruchomości na użytkowanie. Przed 1 stycznia 2000 r. Wnioskodawcę i Spółkę nie łączyła żadna umowa dotycząca przedmiotowych pomieszczeń, której zakończenie mogłoby sugerować możliwość kontynuowania umowy najmu. Użytkowanie przedmiotowych pomieszczeń miało całkowicie samowolny charakter i było wyłącznie efektem jednostronnego faktycznego działania Spółki. Za użytkowanie Spółka nie płaciła żadnych należności. Po ustaleniu faktu samowolnego korzystania z pomieszczeń bez umowy, Politechnika opierając się na przepisach kodeksu cywilnego dotyczących ochrony własności, zamierza dochodzić stosownego odszkodowania za bezumowne korzystanie z jej własności. Jeżeli droga negocjacji zakończy się niepowodzeniem, zostanie wniesiony pozew do sądu z roszczeniem o odszkodowanie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odszkodowanie, którego Wnioskodawca zamierza skutecznie dochodzić, należy traktować jako wynagrodzenie za usługę podlegającą podatkowi od towarów i usług zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy o VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy dochodzone odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Przedmiotowe odszkodowanie nie dotyczy bowiem żadnej czynności, która w myśl ustawy o VAT można zakwalifikować jako dostawę towarów (art. 7). Natomiast w myśl art. 8 ustawy o VAT usługą jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej lub prawnej, które nie jest dostawą towarów. Musi to być więc świadczenie, które z natury rzeczy powinno zawierać w sobie element podmiotowy. W niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z taka sytuacją. Dochodzona należność ma charakter odszkodowawczy, a samo powstanie szkody nie jest czynnością ani zdarzeniem podlegającym opodatkowaniu. Mogłoby być tak gdyby strona poszkodowana świadomie dopuszczała do powstania szkody, co w sprawie niniejszej na pewno nie zachodzi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisami art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej mniemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z cyt. wyżej przepisów wynika, ze przy określeniu czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotnie jest określenie czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone.

Analiza ww. przepisów ustawy o podatku od towarów i usług prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą i otrzymana zapłatą.

Kolejnym czynnikiem decydującym o tym czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest określenie czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami i jednocześnie wynagrodzenie to może być wyrażone w pieniądzu.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Natomiast w sprawie będącej przedmiotem wniosku występuje sytuacja gdy pomiędzy stronami ? ani wyraźnie, ani dorozumianie ? nie została zawarta jakakolwiek umowa, ani też nie została przedłużona dotychczasowa umowa lub dotychczasowa umowa wygasła. W przedmiotowej sprawie występuje brak porozumienia wyrażającego wolę zawarcia umowy i w rezultacie brak świadczenia czynności w jej ramach. Z tego powodu Wnioskodawca mógł ponieść określone straty lub nie uzyskać określonych korzyści. Wnioskodawca żąda więc odszkodowania, które nie jest żadną z czynności wymienionych w art. 5 ustawy o podatku od towarów usług, określających przedmiot opodatkowania.

Zatem w przedmiotowej sprawie występuje bezumowna czynność, co do której pomiędzy jej stronami nie została zawarta żadna umowa (porozumienie) wyrażająca wolę jej świadczenia. Czynność ta nie jest oparta na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia. Powyższe oznacza, iż do danej czynności doszło wbrew woli Wnioskodawcy.

W przypadku bezumownego korzystania z cudzej własności właścicielowi przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za bezprawne korzystanie z jego nieruchomości. Zapłata określonej kwoty pieniężnej wiąże się z prawem żądania naprawienia wynikłej szkody z tytułu bezprawnego korzystania z nieruchomości. Żądanie wynagrodzenia (roszczenie pieniężne) w swojej istocie nie stanowi należności za wykonanie usług, lecz odszkodowanie.

Zatem przedmiotowego odszkodowania nie można traktować jako należności z tytułu świadczenia usługi, jest bowiem rekompensatą za niemożność pobierania pożytków.

Tym samym bezumowna czynność, na którą nie została wyrażona zgoda (ani wyraźna, ani dorozumiana), nie stanowi transakcji opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, a żądanie z tego tytułu zapłaty nie stanowi należności za jej wykonanie.

W związku z powyższym przedmiotowe odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Dodatkowo informuje się, iż ocena prawna stanowiska Wnioskodawcy w części dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych będzie przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.