ustanowienie prawa odrębnej własności na rzecz kolejnego nabywcy

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Międzyzakładowej Spółdzielni Mieszkaniowej przedstawione we wniosku z dnia 28 lipca 2008 r. (data wpływu 7 sierpnia 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustanowienia prawa odrębnej własności dla spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego zasiedlonego po raz pierwszy przed rokiem 1997 - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 sierpnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie ustanowienia prawa odrębnej własności dla spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego zasiedlonego po raz pierwszy przed rokiem 1997.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca na podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Spółdzielniach mieszkaniowych w brzmieniu obowiązującym od dnia 31 lipca 2007 r. na podstawie art. 11 ust. 2 w przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego z zastrzeżeniem art. 15, ogłasza nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z postanowieniami statutu, przetarg na ustanowienie odrębnej własności lokalu. Warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu na członka jest wpłata wartości rynkowej lokalu.

Wobec powyższego lokal ulega przekształceniu w odrębną własność z mocy prawa. Sytuacje takie mają miejsce w przypadku:

• eksmisji dotychczasowego członka z lokalu mieszkalnego na podstawie prawomocnego orzeczenia Sądu,
• zgonu dotychczasowego posiadacza tytułu prawnego i braku osób uprawnionych do dalszego zajmowania lokalu (art. 14 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych).

Lokale mieszkalne o których mowa zostały wybudowane oraz po raz pierwszy zasiedlone i zamieszkane przed rokiem 1997 i obciążone są niespłaconym kredytem zaciągniętym przez Spółdzielnię w 1990 r. i spłacanym na zasadach ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych.

Pierwsze zasiedlenie i ustanowienie tytułu prawnego do lokalu nastąpiło przed 1 maja 2004 r., a przekształcenie prawa do lokalu w odrębna własność następuje z mocy prawa po 1 stycznia 2008 r. mając więc na uwadze kontynuację prawną w stosunku do danego lokalu poprzez ustanowienie kolejnego tytułu prawnego i wtórnego zasiedlenia Spółdzielnia uważa, iż na mocy art. 153 ust. 2 przedmiotowe zdarzenie prawne wyłączone jest spod działania ustawy o podatku od towarów i usług. W art. 153. ust. 2 ustawodawca nie rozgranicza bowiem czynności związanych z wniesieniem części wkładu przed 1 maja 2004 i po tej dacie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy do ustanowienia prawa odrębnej własności dla spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego zasiedlonego po raz pierwszy przed rokiem 1997 wolnego w sensie prawnym w związku z art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych ma zastosowanie art. 153 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, a jeśli nie to jak ustalić podstawę opodatkowania mając na uwadze fakt, spłaty kredytu mieszkaniowego w oparciu o art. 10 lub art. 11 ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych...

Zdaniem Wnioskodawcy ustanowienie prawa odrębnej własności dla spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego zasiedlonego po raz pierwszy przed 1997 r. wolnego w sensie prawnym na mocy art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, dla którego z mocy prawa Spółdzielnia musi ustanowić prawo odrębnej własności po 1 stycznia 2008 r. nie podlega ustawie zgodnie z art. 153 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 cyt. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego.

W myśl art. 11 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz 1116 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym od dnia 31 lipca 2007 r. spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wygasa z chwilą ustania członkostwa oraz w innych wypadkach określonych w niniejszym rozdziale.

Spółdzielnia może podjąć uchwałę o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego z następujących przyczyn:

1. jeżeli członek pomimo pisemnego upomnienia nadal używa lokal niezgodnie z jego przeznaczeniem lub zaniedbuje obowiązki, dopuszczając do powstania szkód, lub niszczy urządzenia przeznaczone do wspólnego korzystania przez mieszkańców albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali, lub
2. jeżeli członek jest w zwłoce z uiszczeniem opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1, za 6 miesięcy.

W wypadku gdy spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego przysługuje małżonkom, spółdzielnia może podjąć uchwałę, o której mowa w ust. 1, wobec jednego albo obojga małżonków.

Do uchwały o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego stosuje się odpowiednio przepisy ustawy - Prawo spółdzielcze o uchwale o wykluczeniu członka ze spółdzielni.

Z chwilą gdy wygaśnięcie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na podstawie uchwały, o której mowa w ust. 11 i 12, stanie się skuteczne, ustaje członkostwo w spółdzielni. W przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia, z zastrzeżeniem art. 15, ogłasza nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z postanowieniami statutu, przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, zawiadamiając o przetargu w sposób określony w statucie oraz przez publikację ogłoszenia w prasie lokalnej. Pierwszeństwo w nabyciu lokalu mają członkowie, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i zgłoszą gotowość zawarcia umowy o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu.

W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, pierwszeństwo ma najdłużej oczekujący. Warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu na takiego członka jest wpłata wartości rynkowej lokalu. W wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię zgodnie z postanowieniami statutu. Z wartości rynkowej lokalu potrąca się przypadającą na dany lokal część zobowiązań spółdzielni związanych z budową, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, w tym w szczególności niewniesiony wkład mieszkaniowy. Jeżeli spółdzielnia skorzystała z pomocy uzyskanej ze środków publicznych lub z innych środków, potrąca się również nominalną kwotę umorzenia kredytu lub dotacji, w części przypadającej na ten lokal oraz kwoty zaległych opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1, a także koszty określenia wartości rynkowej lokalu. Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych przy zawieraniu umowy oraz koszty sądowe w postępowaniu wieczystoksięgowym obciążają członka spółdzielni, na rzecz którego spółdzielnia dokonuje przeniesienia własności lokalu.

Warunkiem wypłaty, jest opróżnienie lokalu. Umowa spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, zawarta z innym członkiem przed wygaśnięciem prawa do tego lokalu, jest nieważna.

Zatem ustanowienie przez Wnioskodawcę na rzecz nabywcy wyłonionego w drodze przetargu odrębnej własności lokalu mieszkalnego ? na warunkach określonych w art. 11 ww. ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, stanowi odpłatną dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT.

Ponieważ przedmiotowy lokal mieszkalny został zasiedlony po raz pierwszy przed 1997 r., zatem zastosowanie znajdą przepisy art. 43 ust. 1 pkt 10 i art. 2 pkt 14 ustawy o VAT.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 10 cyt. ustawy zwalnia się od podatku dostawę obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyjątkiem obiektów i ich części, które mają być zasiedlone lub zamieszkane po raz pierwszy; zwolnienie nie dotyczy części budynków przeznaczonych na cele inne niż mieszkaniowe.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 14 cyt. ustawy przez pierwsze zasiedlenie rozumie się wydanie pierwszemu nabywcy lub pierwszemu użytkownikowi obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu.

Kwestię podstawy opodatkowania regulują przepisy art. 29 ustawy o VAT.

W myśl art. 29 ust. 1 ww. ustawy podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Zauważyć jednakże należy, iż zgodnie z art. 29 ust. 6 i 7 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku czynności, o których mowa w art. 19 ust. 13 pkt 10 ustawy (w tym również w przypadku zawarcia umowy o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego w trybie określonym przepisami art. 11 ustaw o spółdzielniach mieszkaniowych), jako kwotę należną, o której mowa w ust. 1, przyjmuje się wartość należnego wkładu budowlanego albo wkładu mieszkaniowego, pomniejszoną o kwotę należnego podatku. Do wniesienia wkładu w formie innej niż pieniężna przepis ust. 10 stosuje się odpowiednio. W przypadku gdy część wkładu budowlanego lub mieszkaniowego została sfinansowana z zaciągniętego przez spółdzielnię mieszkaniową kredytu na sfinansowanie kosztów budowy, podstawę opodatkowania powiększa się o kwotę kredytu, w części przypadającej na dany lokal. Do podstawy opodatkowania, o której mowa w ust. 6, wlicza się również inne opłaty wnoszone przez członków spółdzielni, które nie są wkładami budowlanymi lub mieszkaniowymi, wynikające z uczestniczenia członków spółdzielni w zobowiązaniach spółdzielni związanych z budową lub wynikające z ostatecznego rozliczenia kosztów budowy - zgodnie z postanowieniami statutu.

Z opisanego przez Wnioskodawcę we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż pierwsze zasiedlenie przedmiotowego lokalu mieszkalnego nastąpiło przed 1997 r.

W świetle powyższego ustanowienie prawa odrębnej własności do ww. lokalu w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, a podstawę opodatkowania ustala się zgodnie z cyt. art. 29 ust. 6 i 7 ustawy o podatku od towarów i usług.

Dodatkowo zauważyć należy, iż w sprawie będącej przedmiotem wniosku nie będą miały zastosowania przepisy art. 153 ust. 2 oraz art. 29 ust. 8 ustawy o VAT. Powołane przepisy dotyczą bowiem sytuacji gdy zawierana jest umowa o przekształcenie przysługującego członkowi Spółdzielni lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienie w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu ? np. przekształcenie prawa lokatorskiego przysługującego członkowi spółdzielni w trybie art. 12 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Natomiast ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego w trybie art. 11 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych dotyczy sytuacji gdy wygasło spółdzielcze lokatorskie prawo do tego lokalu.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa zakładu Ubezpieczeń społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.