Czy w przedstawionym stanie faktycznym znajdzie zastosowanie art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawyo podatku dochodowym (...)

Stanowisko podatnika

W ocenie podatniczki, w opisanym stanie faktycznym znajduje zastosowanie powołany wyżej przepisart. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podatniczka zaznacza, iż ze względu na fakt, że nie ma szczegółowych przepisów dotyczących wykładni co należy rozumieć przez miejsce stałego zamieszkania, zdaniem podatniczki nie ulega wątpliwości, że przysługuje jej prawo do odliczenia kosztu uzyskania przychodu w wysokości 127,82 zł miesięcznie, gdyż miejscem jej stałego zamieszkania jest Białystok, gdzie jest ona na stałe zameldowana i skąd stale, razw tygodniu, dojeżdża do Warszawy. Jednocześnie ponieważ ustawa nie przewiduje obowiązku dokumentowania przejazdów na trasie miejsce zamieszkania - zakład pracy, nie ulega wątpliwości, iż podatniczka nie musi przejazdów na trasie Warszawa-Białystok dokumentować rachunkami.

Ocena prawna stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów prawa

W myśl art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2005 roku, zwanej dalej ustawą, koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, w przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę - wynoszą 127 zł 82 gr miesięcznie,a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1.533 zł 84 gr.
Zgodnie z ust. 13 art. 22 przepisów ust. 2 nie stosuje się w przypadku, gdy pracownik otrzymuje zwrot kosztów dojazdu do zakładu pracy, z wyjątkiem, gdy zwrócone koszty zostały zaliczone do przychodów podlegających opodatkowaniu.

Przepisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia miejsce zamieszkania, dlatego też należy w tej sytuacji odwołać się do stosownych regulacji zawartych w ustawie z dnia 16 kwietnia 1964 r. -- kodeks cywilny (Dz. U. Z 1964 r., Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). I tak w świetle art. 25 kodeksu cywilnego miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywaz zamiarem stałego pobytu.

Na tej podstawie wyróżnia się dwa elementy łącznie konstytuujące pojęcie miejsca zamieszkania:
- obiektywny, jakim jest faktyczne przebywanie w określonym miejscu,
- subiektywny, polegający na zamiarze stałego pobytu.
W praktyce to od samego podatnika zależy więc, jakie będzie jego miejsce zamieszkania, bowiem tylko podatnik wie, czy w miejscowości, w której przebywa, ma zamiar przebywać w sposób stały. Uwzględniając jednak ustalenia doktryny oraz orzecznictwo zauważyć należy, iż o danej miejscowości będzie można powiedzieć, że jest miejscem zamieszkania danego podatnika, jeżeli miejscowość tę podatnik uczynił ośrodkiem swej życiowej działalności. O tym zaś czy dana miejscowość jest ośrodkiem życiowej działalności podatnika, decydują różne powiązania podatnika z tą miejscowością , oraz taki sposób przebywania w danej miejscowości, który dla typowego obserwatora stanowi podstawę do ustalenia, że miejsce to jest właśnie takim ośrodkiem. Można więc przyjąć, że miejscowością, w której człowiek przebywa z zamiarem stałego pobytu jest miejscowość, która tym różni się od wszystkich innych miejscowości, ze aktualnie stanowi centrum życiowej działalności danego człowieka. Dlatego też sama deklaracja człowieka w przedmiocie jego zamiaru stałego pobytu nie ma doniosłości prawnej, o ile nie znajduje wyrazu w jego faktycznych zachowaniach wskazującychna to, gdzie ustanowił ośrodek swojej działalności życiowej, co tym samym oznacza, że zwrot 'zamiar stałego pobytu' należy postrzegać w sensie zobiektywizowanym.

Warto także dodać, iż o miejscu zamieszkania nie decydują żadne warunki czasowe /sprowadzające się np. do konieczności zamieszkania w danym miejscowości przez określony czas/.

Zauważyć w tym miejscu należy, iż kodeks cywilny nie przewiduje rozróżnienia miejsca zamieszkania na stałe i czasowe /tak jak czyni to art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych/. Wydaje się natomiast, że art. 25 kodeksu cywilnego - odwołując się do zamiaru stałego pobytu - wyraźnie nawiązuje do stałego miejsca zamieszkania danej osoby. Z tego też wnioskować należy, iż czasowym miejscem zamieszkania osoby fizycznej będzie miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem czasowego pobytu, bez zamiaru zmiany miejsca swojego stałego pobytu.

Podkreślić również należy, iż /powoływane przez podatniczkę/ miejsce zameldowania nie jest tożsamez miejscem zamieszkania. Pobyt stały i czasowy definiują przepisy prawa administracyjnego/ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jednolityw Dz. U. z 2001 r., Nr 87, poz. 960 z późn. zm.)/. I tak zgodnie z art. 6 ust. 1 powołanej wyżej ustawy pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresemz zamiarem stałego przebywania. Natomiast w świetle art. 7 ust. 1 tej ustawy pobytem czasowym jest przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości, lecz pod innym adresem. Jednocześnie art. 8 ust. 1 omawianej ustawy wskazuje, iż osoba zameldowana na pobyt czasowy i przebywająca w tej samej miejscowości nieprzerwanie dłużej niż 2 miesiące jest obowiązana zameldować się na pobyt stały, chyba że zachodzą okoliczności wskazujące na to, iż pobyt ten nie utracił charakteru pobytu czasowego. Za okoliczności uzasadniające zameldowanie na pobyt czasowy trwający ponad2 miesiące uważa się w szczególności wykonywanie pracy poza miejscem pobytu stałego.

Powołane definicje pobytu stałego i czasowego wiążą się więc z techniczno-materialną czynnością zameldowania pod konkretnym adresem i wywołuje skutki prawne na gruncie prawa administracyjnego, podczas gdy z punktu widzenia funkcji prawa podatkowego zasadniczego znaczenia nabiera szersze od zameldowania pojęcie miejsca zamieszkania /powoływane zresztąw przepisach podatkowych, m.in. w analizowanym art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych/. Zameldowanie się, i to zarówno na pobyt stały jak i czasowy, stanowi więc dopełnienie obowiązku o charakterze ewidencyjno-administracyjnym i samo przez się nie przesądza jeszcze o rzeczywistym miejscu zamieszkania /stałego bądź czasowego/ danej osoby, aczkolwiek razem z innymi okolicznościami może być brane pod uwagę przy określaniu jej miejsca zamieszkania.

Zaznaczyć należy, że poza wyżej wymienionymi warunkami /określonymi w punktach 1-3 niniejszej interpretacji/, których wystąpienie umożliwia zastosowanie kosztów uzyskania przychodów w podwyższonej wysokości, nie zostały określone żadne inne warunki, których zaistnienie skutkować by mogło ograniczeniem prawa do ich stosowania. Oznacza to, że bez znaczenia dla stosowania tych kosztów pozostaje:
- odległość między miejscowością zamieszkania a miejscowością, w której znajduje się zakład pracy,
- środek transportu, którym podatnik dojeżdża do zakładu pracy /może to być zarówno pociąg, autobus czy też samochód (własny lub pożyczony)/,
- okoliczność posiadania dokumentów potwierdzających odbycie przejazdów na trasie: miejsce zamieszkania - zakład pracy.

Zwarzywszy na fakt, że w stanie faktycznym będącym przedmiotem zapytania podatnniczka wskazuje, iż miejscem zamieszkania podatniczki jest Białystok, podczas gdy jej zakład pracy znajduje sięw Warszawie, przysługują jej do osiąganych w 2005 roku przychodów ze stosunku pracy koszty uzyskania przychodu w podwyższonej wysokości, pod warunkiem, że spełnione będą warunki umożliwiające ich stosowanie określone w niniejszej interpretacji /punkty 2 i 3/,i koszty te mogą być stosowane - jak wyżej wskazano - w stosunku miesięcznym /jeżeli podatniczka złoży płatnikowi oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust. 5 ustawy/ bądź rocznym;
- z zastrzeżeniem, że zadeklarowane przez podatniczkę miejsce zamieszkania odpowiada rozumieniu tego pojęcia, które zostało przedstawione w niniejszej interpretacji.

Końcowo informuje się, i organ podatkowy - w ramach posiadanych uprawnień - może w sytuacji gdy ma jakiekolwiek wątpliwości co do rzetelności złożonego przez podatnika zeznania podatkowego przeprowadzić stosowne postępowanie wyjaśniające, a jeżeli w jego wyniku okaże się np., że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w zeznaniu podatkowym może również wszcząć postępowanie podatkowe dopuszczając jako dowód wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem (art. 180 Ordynacji podatkowej).Jak wynika z analizowanego w niniejszej interpretacji art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, organ podatkowy w celu ustalenia zasadności zastosowania przez podatnika w rocznym zeznaniu podatkowym kosztów uzyskania przychodóww podwyższonej wysokości, nie będzie żądał dokumentów potwierdzających przejazdy na trasie miejsce zamieszkania - zakład pracy, może natomiast dokonywać wszelkich ustaleń w materii określenia faktycznego miejsca zamieszkania podatnika /stałego bądź czasowego/.