Dotyczy zasad postępowania odnośnie sposobu opodatkowania przychodów ze stosunku pracy wypłaconych (...)

Dotyczy zasad postępowania odnośnie sposobu opodatkowania przychodów ze stosunku pracy wypłaconych przez komornika sądowego na podstawie wyroków sądowych, które zostaly dokonane w 2004 i w 2005 roku ?

Ze stanu faktycznego przedstawionego w pismach płatnika wynika, iż ... Sp. z o. o. zalega z wypłatą wynagrodzeń wobec byłych pracowników za 2003 i 2004 rok. Płatnik wskazuje, iż na w/w wynagrodzenia zostały sporządzone miesięczne listy płac, i od wynagrodzeń tych naliczono zaliczki na podatek dochodowy. Natomiast z uwagi na fakt, że wynagrodzenia te nie zostały wypłacone, podatek nie został odprowadzony na konto urzędu skarbowego. Z powodu zalegania z wypłatą tych wynagrodzeń pracownicy wystąpili do sądu o wydanie wyroków nakazujących wypłatę, a następnie z prawomocnymi wyrokami zwrócili się do komornika o egzekucję. Rozpoczęcie wypłat z tego tytułu ma nastąpić w grudniu 2004 r. W swoim pismie płatnik zaznacza, iż odbyła się licytacja ruchomości spółki, z których zaspokajane będą roszczenia byłych pracowników z tytułu niewypłaconych wynagrodzeń za pracę, zaś w najbliższym czasie licytowane będą nieruchomości, z których także realizowane będą wypłaty zaległych wynagrodzeń. Wypłaty te będzie realizował Komornik Sądowy ... na podstawie prawomocnych wyroków. Płatnik zaznacza, iż wynagrodzenia zasądzone u części pracowników są kwotami brutto /tj. kwotami nie pomniejszonymi o zaliczkę na podatek dochodowy/, natomiast u części pracowników kwotami netto /tj. kwotami pomniejszonymio zaliczki na podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne/.
Platnik wskazuje również, iż w związku ze stanowiskiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w ... jedynym uprawnionym do rozliczania i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za pracownika, jeżeli uzyskuje on przychód ze stosunku pracy stanowiący podstawę wymiaru składek, bez względu na podmiot za pośrednictwem, którego jest on wypłacany jest pracodawca.
W związku z powyższym platnik stawia następujące pytania:

  1. kto i w jaki sposób powinien dokonać naliczenia i odprowadzenia podatku dochodowego od osób fizycznych /pracownik, czy pracodawca/ w sytuacji wyegzekwowania przez komornika kwoty wynagrodzenia w wysokości brutto i netto ?
  2. czy wysokość składki na ubezpieczenie społeczne, która powinna być zapłacona przez pracownika, a którą zapłaci spółka jako pracodawca, podczas gdy pracownik odmówi jej zwrotu dla spółki, zwiększy przychody osobiste tego pracownika i należy ją opodatkować podatkiem dochodowym od osób fizycznych ?
  3. czy odsetki wypłacone pracownikowi z tytułu nieterminowo wypłaconych wynagrodzeń za pracę podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych ?


ad. 1) Zdaniem płatnikaprzy wypłacie przez komornika wynagrodzenia brutto obowiązek naliczenia i odprowadzenia podatku spoczywa na pracowniku, tj. pracownik po otrzymaniu wynagrodzenia w kwocie zawierającej podatek dochodowy winien ten podatek odprowadzić do urzędu skarbowego, natomiast spółka jako płatnik po zakończeniu roku sporządza PIT-11,w którym wykazuje dochód podlegający opodatkowaniu, zaś nie wykazuje zaliczki na podatek ponieważ jej faktycznie nie pobrała. Natomiast przy wypłacie przez komornika wynagrodzenia netto obowiązek odprowadzenia podatku na konto urzędu skarbowego spoczywa na pracodawcy/po otrzymaniu informacji od komornika o terminie i wysokości wypłaty/, który następnie powinien wykazać kwotę wynagrodzenia w PIT-11.
ad. 2) Według płatnika składki na ubezpieczenie społeczne zapłacone przez państwa z własnych środków za pracownika, należy uznać za świadczenie na rzecz pracownika zwiększające jego przychód ze stosunku pracy, a więc podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
ad. 3) W przekonaniu płatnika zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeniai świadczeń, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy, tj. ze stosunku pracy, w związku z czym przychody pracownika z tytułu otrzymania odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzenia należy uznać za przychód wolny od podatku dochodowego od osób fizycznych.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych(Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2004 roku, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy, przychodami są m.in. pieniądze otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym.

Rodzaje źródeł przychodów zawarte zostały w art. 10 ust. 1 ustawy. W punkcie 1 tego artykułu jako źródło przychodów wymieniono m.in. stosunek pracy.

W myśl art. 12 ust. 1 ustawy za przychody ze stosunku pracy, uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W myśl art. 8 ustawy ? Ordynacja podatkowa płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 31 nałożyła na płatników, będących zakładami pracy, obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy. Zgodnie z tym przepisem osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, zwane dalej ?zakładami pracy?, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów m.in. przychody ze stosunku pracy.

Z powyższego wynika, iż tylko w przypadku gdy zakład pracy dokonuje faktycznej wypłaty wynagrodzenia jest on płatnikiem, na którym ciążą obowiązki wynikające z powołanych przepisów Ordynacji podatkowej i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem przypadek wypłaty zaległych wynagrodzeń przez komornika, po uprzednim ich wyegzekwowaniu od pracodawcy /bez względu na okoliczność, czy są to kwoty wynagrodzeń brutto, czy netto/, pozostaje poza dyspozycją w/w przepisów, i tym samym pracodawca nie jest obowiązany w takiej sytuacji do poboru zaliczki na podatek dochodowy, bowiem pracownik nie uzyskał przedmiotowych należności od pracodawcy.

W przedmiotowej sprawie czynności wypłat zasądzonych na rzecz pracowników należnych im wynagrodzeń dokonuje komornik sądowy. Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż przepisy ustawyo podatku dochodowym od osób fizycznych nie nakładają również na komornika obowiązku obowiązku obliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy od wypłacanych na rzecz wierzycieli należności z tytułu wyegzekwowanych zaległych wynagrodzeń za pracę. Tym samym komornik nie jest płatnikiem tego podatku w rozumieniu cytowanego art. 8 Ordynacji podatkowej.

Natomiast jak stanowi art. 39 ust. 1 ustawy w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnicy, o których mowa m.in. w art. 31, w przypadku gdy nie dokonują rocznego obliczenia podatku, są obowiązani przekazać podatnikowi i urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika ? imienne informacje PIT-11.
Powyższy przepis nakłada zatem na płatnika obowiązek sporządzenia informacji PIT-11i przekazania jej podatnikowi i urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika. W informacji tej płatnik powinien również wykazać kwoty wyegzekwowanych przez komornika zaległych wynagrodzeń, bowiem źródłem tych świadczeń jest stosunek pracy.

Podatnik otrzymujący zaległe wynagrodzenie za pośrednictwem komornika, zobowiązany jest -- stosownie do postanowień art. 45 ust. 1 ustawy - do rozliczenia się z właściwym miejscowo urzędem skarbowym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.W związku z tym, w zeznaniu rocznym podatnik ma obowiązek wykazania przychodu osiągniętego z przedmiotowego tytułu /na podstawie otrzymanej od pracodawcy informacji PIT-11/ łączniez przychodami uzyskanymi z innych źródeł i obliczenia od sumy łącznych dochodów należnego podatku, zgodnie z obowiązującą skalą podatkową określoną w art. 27 ustawy, zaś zgodnie z ust. 4 art. 45 ustawy we wskazanym wyżej terminie na podatniku ciąży obowiązek wpłacenia różnicy między podatkiem należnym od dochodu wynikającego z zeznania, a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników.

Mając na uwadze opisany wyżej sposób postępowania odnośnie zasad opodatkowania przychodów ze stosunku pracy /zaległych wynagrodzeń/ wypłaconych przez komornika sądowego, z którego wynika, iż obowiązek opodatkowania przedmiotowego przychodu spoczywa na podatniku, uznać należy, iż opodatkowaniu powinno podlegać wynagrodzenie faktycznie przez pracownika uzyskane /nie ma przy tym znaczenia, czy jest to kwota brutto czy netto/.

Odrębne przepisy /tj. ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych( Dz. U. z 1998 r., Nr 137, poz. 887 z późn. zm. ) oraz ustawa z dnia 23.01.2003 r.o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia ( Dz. U. z 2003 r., Nr 45, poz. 391 z późn. zm. )/ obciążają przychód ze stosunku pracy składkami na ubezpieczenie społecznei zdrowotne. Najogólniej rzecz biorąc z powołanych przepisów wynika, że składka na ubezpieczenie chorobowe i zdrowotne finansowana jest w całości przez pracownika, natomiast składkę na ubezpieczenie emerytalne i rentowe finansują w równych częściach pracowniki pracodawca.
W związku z faktem, iż w zawartej w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych definicji przychodów ze stosunku pracy, mieszczą się również świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, w sytuacji gdy pracodawca dokonując rozliczenia w/w składek od wynagrodzeń wypłaconych pracownikowi przez komornika sądowego, pokryje jez własnych środków i pracownik nie zwróci dla pracodawcy kwoty składek, które powinien sfinansować sam - wartość przedmiotowych składek, będzie stanowiła dochód tego pracownika podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym, który płatnik będzie zobowiązany wykazaćw informacji PIT-11, a pracownik opodatkować w rocznym zeznaniu podatkowym.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy wolne od podatku dochodowegoodsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, tj. m.in. ze stosunku pracy.

Powołane wyżej zwolnienie z opodatkowania znajdzie zastosowanie w sprawie będącej przedmiotem zapytania. Tym samym w informacji PIT-11 nie wykazują Państwo kwoty przysługujących pracownikom odsetek z w/w tytułu.

Podkreślić należy, iż przedstawione powyżej zasady postępowania odnośnie sposobu opodatkowania przychodów ze stosunku pracy wypłaconych przez komornika sądowego na podstawie wyroków sądowych, mają zastosowanie do tych wypłat, które zostały dokonane do dnia 31.12.2004 r.

Natomiast z dniem 01.01.2005 r. ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nakłada na komorników sądowych w analizowanej materii nowe obowiązki. I tak, zgodnie z art. 42e w/w ustawy w brzmieniu obowiązującym od dnia 01.01.2005 r. w przypadku, gdy za płatnika,o którym mowa w art. 31, wypłaty świadczeń określonych w art. 12 dokonuje m.in. komornik sądowy, jest on obowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy obliczonej według stawki 19%. Jak stanowi ust. 2 art. 42e przy obliczaniu zaliczki uwzględnia się:

  1. koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 pkt 1,
  2. składki na ubezpieczenie społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), potrąconew danym miesiącu, zgodnie z odrębnymi przepisami.

Stosownie do ust. 3 art. 42e zaliczkę obliczoną w sposób określony w ust. 1 i 2 zmniejsza sięo kwotę:

  1. o której mowa w art. 32 ust. 3,
  2. składki na ubezpieczenie zdrowotne, pobranej w danym miesiącu zgodnie z odrębnymi przepisami, z zastrzeżeniem art. 27b ust. 1 pkt 2 i ust. 2.

Zgodnie z ust. 4 art. 42e przepisy art. 38 ust. 1 i art. 39 ust. 1 i 2 ustawy stosuje się odpowiednio,co oznacza, iż:

  • komornik sądowy przekazuje kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, przesyłając równocześnie deklarację PIT-4;
  • w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym komornik sądowy obowiązany jest przekazać podatnikowi i urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika informacje PIT-11, jeżeli zaś obowiązek poboru zaliczki ustal w ciągu roku, komornika obowiązuje termin do dnia15 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrana została ostatnia zaliczka.

Zatem obowiązek poboru zaliczki na podatek dochodowy od przychodów ze stosunku pracy wypłaconych po dacie 01.01.2005 r. przez komornika sądowego na podstawie wyroków sądowych spoczywa na komorniku sądowym, na zasadach wyżej opisanych.

Końcowo informuje się, iż organ podatkowy władny do udzielenia informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego, która przedstawia się jak wyżej, nie ma wpływu na niekorzystną sytuację pracowników, którzy uzyskali wyroki sądowe w kwocie wynagrodzeń netto, dlatego też ewentualne zadośćuczynienie tej sytuacji powinno odbywać się w płaszczyźnie pracodawca--pracownik.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika