Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przymusowego lub automatycznego (...)

Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przymusowego lub automatycznego umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością bez wynagrodzenia oraz w zakresie możliwości zastosowania przepisów dotyczących tzw. cen transferowych w sytuacji przymusowego lub automatycznego umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością bez wynagrodzenia.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 15 września 2014 r. (data wpływu 18 września 2014 r.), uzupełnionym w dniu 19 grudnia 2014 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przymusowego lub automatycznego umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością bez wynagrodzenia ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przymusowego lub automatycznego umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością bez wynagrodzenia oraz w zakresie możliwości zastosowania przepisów dotyczących tzw. cen transferowych w sytuacji przymusowego lub automatycznego umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością bez wynagrodzenia.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 11 grudnia 2014 r. znak ILPB1/415-1065/14-2/AMN na podstawie art. 169 § 1 i § 2 tej ustawy wezwano Wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 15 grudnia 2014 r.

Wniosek uzupełniono o dopłatę w dniu 19 grudnia 2014 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Polsce oraz podlegającą w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Wnioskodawca jest wspólnikiem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą i zarządem w Polsce, która podlega w Polsce opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (nieograniczony obowiązek podatkowy, w dalszej części wniosku zwana: ?Spółką z o.o.?).

Spółka z o.o. ulegnie przekształceniu w trybie stosownych przepisów Kodeksu spółek handlowych. Zostanie przekształcona w spółkę komandytową z siedzibą w Polsce (?Spółka Komandytowa?). Wnioskodawca będzie brał udział w przekształceniu i zostanie wspólnikiem (komandytariuszem) spółki przekształconej.

Spółka Komandytowa będzie właścicielem udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji z siedzibą i zarządem w Polsce, która podlega w Polsce opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (nieograniczony obowiązek podatkowy, w dalszej części wniosku zwana: ?Spółką z o.o. 2?). Będzie właścicielem nie więcej niż 5% udziałów w Spółce z o.o. 2 w przeliczeniu na prawa głosu. Udziały te zostaną nabyte przez Spółkę Komandytową w zamian za aport nieruchomości (obejmujących biurowce) należących do Spółki Komandytowej, w wykonaniu planów wspólników wydzielenia aktywów nieruchomościowych (biurowce) należących do Spółki Komandytowej do odrębnej spółki.

Wnioskodawca, będący komandytariuszem w Spółce Komandytowej, będzie jednocześnie udziałowcem w Spółce z o.o. 2, właścicielem więcej niż 5% udziałów w kapitale tej spółki (w przeliczeniu na prawa głosu).

W związku z zapisami umowy Spółki z o.o. 2 w przyszłości może dojść do umorzenia udziałów posiadanych w Spółce z o.o. 2 przez Udziałowca (Spółkę Komandytową). Umorzenie udziałów nastąpi w drodze umorzenia przymusowego lub tzw. umorzenia automatycznego.

Umorzenie udziałów zostanie przeprowadzone w trybie art. 199 § 3 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.; dalej: KSH), tj. bez zapłaty wynagrodzenia. W takiej sytuacji Udziałowiec (Spółka Komandytowa), zgodnie z wymogiem określonym w art. 199 § 3 KSH, wyrazi zgodę na umorzenie należących do niego udziałów bez wynagrodzenia. Połączenie umorzenia przymusowego z umorzeniem nieodpłatnym jest dopuszczalne w świetle prawa handlowego. Podobnie jest w przypadku umorzenia automatycznego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

  1. Czy w związku z przeprowadzeniem przez Spółkę z o.o. 2 umorzenia przymusowego lub tzw. umorzenia automatycznego bez zapłaty wynagrodzenia na rzecz Udziałowca (Spółki Komandytowej) powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód podlegający opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
  2. Czy w związku z przeprowadzeniem przez Spółkę z o.o. 2 umorzenia przymusowego lub tzw. umorzenia automatycznego bez zapłaty wynagrodzenia na rzecz Udziałowca (Spółki Komandytowej) będą miały zastosowanie do Spółki przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczące tzw. cen transferowych, tj. art. 25a, art. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w szczególności czy dla takiego zdarzenia należy sporządzić dokumentację podatkową (tzw. dokumentację cen transferowych), o której mowa w art. 25a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Tut. Organ wskazuje, że przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest odpowiedź na pytanie oznaczone nr 1, tj. w zakresie skutków podatkowych przymusowego lub automatycznego umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością bez wynagrodzenia.

Natomiast wniosek w odniesieniu do pytania oznaczonego nr 2, tj. w zakresie możliwości zastosowania przepisów dotyczących tzw. cen transferowych w sytuacji przymusowego lub automatycznego umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością bez wynagrodzenia, został rozstrzygnięty interpretacją indywidualną z dnia 29 grudnia 2014 r. nr ILPB1/415-1065/14-5/AMN.

Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do pytania oznaczonego nr 1, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm. − dalej zwanej ?ustawy o PDOF?), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PDOF, jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a) − c).

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o PDOF, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się:

  1. odsetki od pożyczek,
  2. odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą,
  3. odsetki (dyskonto) od papierów wartościowych,
  4. dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną lub spółdzielni, w tym również:
    1. dywidendy z akcji złożonych przez członków pracowniczych funduszy emerytalnych na rachunkach ilościowych,
    2. oprocentowanie udziałów członkowskich z nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) w spółdzielniach,
    3. podział majątku likwidowanej spółki (spółdzielni),
    4. wartość dokonanych na rzecz udziałowców i akcjonariuszy nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, określoną według zasad wynikających z art. 11 ust. 2-2b,
  5. przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c,
  6. należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z:
    1. odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych,
    2. realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
  7. przychody z odpłatnego zbycia prawa poboru, w tym również ze zbycia prawa poboru akcji nowej emisji przez pracowniczy fundusz emerytalny w imieniu członka funduszu,
  8. przychody członków pracowniczych funduszy emerytalnych z tytułu przeniesienia akcji złożonych na rachunkach ilościowych do aktywów tych funduszy,
  9. nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny,
  10. przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających. Zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 1 ustawy o PDOF dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód z umorzenia udziałów (akcji).

Z powyższego przepisu wynika, że dochód z umorzenia udziałów jest na gruncie przepisów ustawy o PDOF opodatkowany na zasadach przewidzianych dla dochodów (przychodów) z udziału w zyskach osób prawnych.

Z przepisu tego wynika ponadto, że opodatkowaniu podlega dochód faktycznie uzyskany przez podatnika. Na gruncie powołanego przepisu ustawy o PDOF należy zatem stwierdzić, że w sytuacji, gdy w wyniku umorzenia w trybie przewidzianym w Kodeksie spółek handlowych nie jest wypłacane wynagrodzenie na rzecz wspólnika, którego udziały są umarzane, po stronie tego wspólnika nie dojdzie do powstania dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Podatnik nie otrzymuje bowiem w związku z umorzeniem wynagrodzenia, zgodnie zaś z powołanym przepisem ustawy o PDOF, w przypadku umorzenia udziałów, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód faktycznie uzyskany. Z treści wskazanych wyżej przepisów ustawy o PDOF wynika, że ustawodawca enumeratywnie określił przypadki i zdarzenia, w wyniku których powstaje przychód z kapitałów pieniężnych. W oparciu o takie same argumenty należy stwierdzić, że nie powstaje tutaj przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 18 ustawy o PDOF, zgodnie z którym za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw. Przedstawione zdarzenie przyszłe nie spowodują powstania u Wnioskodawcy przychodu, który mógłby być uznany za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, o której mowa w artykule 10 ustęp 1 punkt 3 ustawy o PDOF. Artykuł 14 ustawy o PDOF należy rozumieć w tym zakresie w ten sposób, że nie obejmuje on swym zakresem zastosowania opisanego umorzenia udziałów, gdyż to umorzenie nie przewiduje kwoty należnej z tytułu umorzenia.

Reasumując, przedstawione zdarzenie przyszłe w postaci umorzenia udziałów bez wynagrodzenia nie będą skutkowały powstaniem u Wnioskodawcy przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Umorzenie udziałów polega na ich prawnym unicestwieniu, tj. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym wynikających z udziałów. Tryb umarzania udziałów reguluje art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1030, z późn. zm.).

Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki. W myśl art. 199 § 2 Kodeksu spółek handlowych, umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie.

Z kolei odnośnie umorzenia warunkowego zauważyć należy, że umowa spółki może stanowić, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników. Stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym (art. 199 § 4 Kodeksu spółek handlowych).

Z powyższego wywodu wynika, że instytucja umorzenia udziałów nie jest instytucją jednolitą.

W aktualnym stanie prawnym istnieją trzy sposoby umorzenia udziałów:

  • za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę - tzw. umorzenie dobrowolne;
  • bez zgody wspólnika - tzw. umorzenie przymusowe;
  • umorzenie warunkowe (automatyczne).

Umorzenie warunkowe jest sposobem szczególnym. Dochodzi do niego w razie ziszczenia się określonego zdarzenia, zarówno pewnego, jak i niepewnego. W takim przypadku odbywa się ono bez podjęcia uchwały zgromadzenia wspólników. Przy tym, umowa spółki musi określać przesłanki i tryb umorzenia. Brak takiej regulacji prowadzi do nieważności umorzenia. Umorzenie warunkowe określone jest mianem umorzenia automatycznego w razie ziszczenia się określonego zdarzenia, ale może przybrać też charakter umorzenia sankcyjnego, jeśli umowa spółki przewiduje sytuacje wywołujące negatywne skutki dla wspólnika jako rodzaj sankcji.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, zauważyć należy, że zarówno umorzenie przymusowe, jak i umorzenie automatyczne, odbywają się bez zgody wspólnika, którego dotyczą, dlatego umorzenie automatyczne należy traktować jako podtyp umorzenia przymusowego.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że umorzeniu przymusowemu lub automatycznemu mogą ulec udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, w której Wnioskodawca jest udziałowcem.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe.

Katalog przychodów należących do kapitałów pieniężnych wymieniony został w art. 17 wyżej powołanej ustawy, w myśl którego, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m.in. dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną lub spółdzielni (art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy).

Dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych, stosownie do art. 24 ust. 5 pkt 1 ww. ustawy, jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód z umorzenia udziałów (akcji). Istotne jest, że regulacją tego przepisu objęte jest wyłącznie umorzenie przymusowe, w tym jego podtyp, czyli umorzenie automatyczne.

Jak stanowi art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od uzyskanych dochodów (przychodów) z tytułu dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy.

W świetle art. 30a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zryczałtowany podatek, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-4 oraz pkt 6, 8 i 9, pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 5 pkt 1 i 4, ust. 5a i 5d.

Zastrzeżenie zawarte w tym przepisie oznacza, że w określonych sytuacjach opodatkowaniu podlega dochód ustalony dokładnie według zasad przewidzianych w art. 24 ust. 5 pkt 1 i 4, ust. 5a i 5d ww. ustawy.

Niemniej w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca wskazał, że planowane umorzenie przymusowe lub automatyczne udziałów zostanie dokonane bez wynagrodzenia. W związku z powyższym po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód z tytułu umorzenia udziałów, bowiem umorzenie to będzie miało charakter nieodpłatny. Zatem w przypadku umorzenia przymusowego lub automatycznego udziałów bez wynagrodzenia nie powstanie dochód do opodatkowania.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację ? w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika