Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z zawartą umową (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 14 października 2014 r. (data wpływu 20 października 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z zawartą umową spółki cichej ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 października 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z zawartą umową spółki cichej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową, wielobranżową działalność gospodarczą. Jednym z przedmiotów tej działalności jest nabywanie i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek. Z uwagi na wysokie ceny nieruchomości Wnioskodawca planuje zawarcie umowy spółki cichej z osobą nieprowadzącą działalności gospodarczej, której wkładem będą środki pieniężne przeznaczone na zakup nieruchomości. Nieruchomości stanowiłyby towar handlowy. Każdorazowo nieruchomości będą nabywane zarówno ze środków uzyskanych z prowadzonej działalności gospodarczej jak i wkładu wspólnika cichego. Nie będzie sytuacji, że to wspólnik cichy w całości pokryje koszt nabycia nieruchomości. Wspólnik cichy będzie tylko partycypował w kosztach nabycia w odpowiednim udziale. Po zakupie nieruchomości wspólnik cichy nie stanie się współwłaścicielem majątku, do którego wniósł wkład. W umowie będzie zaznaczone, że wspólnik cichy nie uczestniczy w zysku lub stracie całego przedsiębiorstwa, ale jedynie w zysku lub stracie wynikających z tych transakcji nabycia i sprzedaży nieruchomości, w których partycypował, wnosząc wkład. Jego zysk będzie proporcjonalny do wniesionego udziału, natomiast będzie uczestniczył proporcjonalnie w ewentualnej stracie - maksymalnie do wysokości swojego wkładu. Wspólnik cichy nie będzie odpowiadał za zobowiązania przedsiębiorstwa wobec wierzycieli. Wspólnik cichy nie będzie zobowiązany do wnoszenia dopłat, a sama umowa spółki cichej nie będzie ujawniana ?na zewnątrz?. Pozycja wspólnika cichego nie będzie ograniczała się jedynie do wniesienia wkładu, ale będzie miał prawo do niewyrażenia zgody na nabycie lub zbycie nieruchomości wskazanej przez przedsiębiorcę, jak i na cenę tej transakcji. Wypłata zysku wspólnikowi cichemu odbywała by się każdorazowo w terminie 7 dni od dnia otrzymania przez przedsiębiorcę całości środków pieniężnych z tytułu sprzedaży nieruchomości. Inny sposób wypłaty byłby dozwolony za porozumieniem stron.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wypłacony wspólnikowi cichemu, który nie prowadzi działalności gospodarczej, udział w zysku powinien być opodatkowany za pośrednictwem płatnika, jako dochód z kapitałów pieniężnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, spółka cicha jest odmianą umowy nienazwanej w polskim systemie prawnym, w tym m.in. nie wyczerpuje znamion umowy spółki cywilnej określonej w art. 860 Kodeksu cywilnego. Zastosowanie do niej ma przede wszystkim art. 3531 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Wprawdzie instytucja spółki cichej była uregulowana przepisami Kodeksu handlowego z 1934 r., jednak obecny brak regulacji nie powoduje niemożności zawarcia takiej umowy. Wynika to wprost z zasady swobody stron do zawierania umów dostosowanych do indywidualnych potrzeb. Stąd też samo zawarcie umowy, jak i ustalenia związane ze sposobem wypłaty zysku należą do kompetencji jej stron. Pewne wątpliwości budzi natomiast zakwalifikowanie otrzymanych przez wspólnika cichego przychodów do jednego z trzech źródeł przychodów.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odrębnymi źródłami przychodów są określone pkt 3,7 i 9 tego przepisu:

• pozarolnicza działalność gospodarcza (pkt 3),
• kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a) - c) (pkt 7),
• inne źródła (pkt 9).
  
  

Zdaniem Wnioskodawcy, w stosunku do wypłaconego osobie nieprowadzącej działalności gospodarczej zysku zastosowanie ma art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a na nim ciąży obowiązek płatnika tego podatku. Wnioskodawca jest zobowiązany obliczyć zryczałtowany podatek, o którym mowa w art. 30a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pobrać podatek i odprowadzić go na rachunek właściwego urzędu skarbowego.

Osoba nieprowadząca działalności gospodarczej nie ma obowiązku indywidualnie rozliczyć podatku z tytułu uzyskanego przychodu w postaci wypłaconego zysku z tytułu udziału w spółce cichej. Przychód ten podlega opodatkowaniu według zasad określonych w art. 30a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy. W myśl art. 41 ust. 4 ww. ustawy płatnicy o których mowa w ust. 1, (osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej) są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych art. 29, art. 30 ust. 1 pkt 2, 4-5a i 13 oraz art. 30a ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 4d, 5 oraz 10.

Stosownie do treści art. 42 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych płatnicy, o których mowa w art. 41, przekazują kwoty pobranych zaliczek na podatek oraz kwoty zryczałtowanego podatku w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki (podatek) - na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby oraz przesyłają deklaracje ustalonego wzoru (PIT-8AR) zgodnie z art. 42 ust. 1 a w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym w którym nastąpiła wypłata (pozostawienie do dyspozycji) zysku z tytułu udziału w spółce cichej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zasadę swobody umów przewiduje art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.). W myśl ww. przepisu strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Z zasady tej wynika możliwość zawierania tzw. ?umów nienazwanych?, tj. nieuregulowanych w ww. Kodeksie (określanym w dalszej części skrótem k.c.). Pamiętać przy tym należy, że treść dozwolonej umowy przez prawo wyznaczają postanowienia art. 56 i 58 k.c.

Zgodnie z art. 56 k.c. czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów.

Z uwagi na brak ustawowych uregulowań umowy spółki cichej stwierdzić należy, że umowa ta jest jedną z tzw. umów nienazwanych. Zauważyć przy tym należy, że o rodzaju zawartej umowy nie decyduje nadana jej przez strony nazwa lecz treść złożonych przy jej zawieraniu oświadczeń woli. Funkcjonowanie spółki cichej opiera się na wniesieniu przez wspólnika cichego, dysponującego majątkiem rzeczowym lub finansowym, wkładu (niekiedy w postaci wkładu własnej pracy) na rzecz drugiego wspólnika, prowadzącego przedsiębiorstwo lub inną działalność zarobkową we własnym imieniu. Wspólnik cichy w zamian za swój wkład uczestniczy w zyskach tej działalności, nie ujawniając się jednak na zewnątrz, nie mając też praw do majątku tej spółki. Udział wspólnika cichego nie prowadzi do utworzenia jakiegokolwiek rodzaju wspólnoty ze wspólnikiem - ani rzeczowej, ani majątkowej, ani osobowej. Wspólnik cichy nie odpowiada też za zobowiązania spółki wobec wierzycieli. Spółka taka jest po prostu odmianą umowy cywilnoprawnej dwóch stron.

Do istotnych elementów stosunku spółki cichej należą:

1. uczestniczenie w cudzym przedsiębiorstwie (strony dążą do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego),
2. poprzez wniesienie wkładu (wkład wspólnika cichego, który może być w formie zarówno pieniężnej, jak i niepieniężnej, staje się częścią majątku przedsiębiorcy),
3. wniesienie wkładu daje prawo do udziału w zysku (nie można wyłączyć wspólnika cichego od uczestnictwa w zyskach - inaczej jest w odniesieniu do strat),
4. wyłączenie osobistej odpowiedzialności (wobec wierzycieli przedsiębiorcy).
   
   

Istota spółki cichej wyczerpuje się w stosunku zobowiązaniowym łączącym wspólników (spółka wewnętrzna). Wspólnik cichy, nie staje się współwłaścicielem majątku, do którego wniósł wkład, ani nie występuje w stosunkach zewnętrznych.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Jednym z przedmiotów tej działalności jest nabywanie i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek. Z uwagi na wysokie ceny nieruchomości Wnioskodawca planuje zawarcie umowy spółki cichej z osobą nieprowadzącą działalności gospodarczej, której wkładem będą środki pieniężne przeznaczone na zakup nieruchomości. W umowie będzie zaznaczone, że wspólnik cichy nie uczestniczy w zysku lub stracie całego przedsiębiorstwa, ale jedynie w zysku lub stracie wynikających z transakcji nabycia i sprzedaży nieruchomości, w których partycypował, wnosząc wkład.

Ponieważ dopuszczalne jest stosowanie do umów nienazwanych przepisów o umowach nazwanych, wprost lub przez analogię, w zależności od celu umowy nienazwanej i podobieństwa tego celu do umowy nazwanej, właściwym jest potraktowanie wniesienia wkładu przez wspólnika cichego jako udzielenie pożyczki jeżeli przedmiotem wkładu są pieniądze lub rzeczy oznaczone co do gatunku - na co wskazuje treść art. 720 k.c. Przekazanie przedmiotu wkładu i późniejszy jego zwrot nie stanowi dochodu wspólnika cichego. Za dochód taki należy uważać jedynie udział w zysku przedsiębiorcy.

Jeżeli więc wspólnikiem jest osoba fizyczna, udział w zysku przedsiębiorcy należy zakwalifikować jako przychód z tytułu odsetek od pożyczek, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.). Przychodów z uzyskanych odsetek od pożyczek nie łączy się z przychodem z innych źródeł. Biorąc pod uwagę powyższe, stwierdzić należy, że w sytuacji gdy wspólnikiem cichym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej udział w zyskach spółki zakwalifikować należy jako przychód z kapitałów pieniężnych.

Od uzyskanych dochodów (przychodów) z odsetek od pożyczek, z wyjątkiem gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a (art. 30a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy). Przy czym, zgodnie z art. 30a ust. 6 ww. ustawy, zryczałtowany podatek, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-4 oraz pkt 6, 8 i 9, pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 5 pkt 1 i 4, ust. 5a, 5d i 5e.

Tym samym Wnioskodawca zobowiązany będzie, jako płatnik do poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych. Zgodnie bowiem z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

W myśl natomiast art. 41 ust. 4 ww. ustawy, płatnicy, o których mowa w ust. 1, są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych w art. 29, art. 30 ust. 1 pkt 2, 4-5a, 13 i 14 oraz art. 30a ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 4d, 5 oraz 10.

Z kolei zgodnie z art. 42 ust. 1a ww. ustawy, w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym płatnicy, o których mowa w art. 41, są obowiązani przesłać do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, roczne deklaracje, według ustalonego wzoru.

W konsekwencji, wypłacony wspólnikowi cichemu, który nie prowadzi działalności gospodarczej, udział w spółce cichej należy zakwalifikować do przychodów z kapitałów pieniężnych, tj. odsetek od pożyczek, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a na Wnioskodawcy ciąży obowiązek płatnika.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację ? w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.