Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie opodatkowania uzyskanego odszkodowania od Gminy za niedostarczenie (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2, § 6 i § 10 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 18 marca 2011 r. (data wpływu 23 marca 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 15 czerwca 2011 r. (data wpływu 21 czerwca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania uzyskanego odszkodowania od Gminy za niedostarczenie lokatorowi, który utracił prawo do przebywania w lokalu mieszkalnym, mieszkania socjalnego - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 marca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania uzyskanego odszkodowania od Gminy za niedostarczenie lokatorowi, który utracił prawo do przebywania w lokalu mieszkalnym, mieszkania socjalnego.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 1, § 3 i § 4 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 9 czerwca 2011 r. Nr ILPB1/415-423/11-2/AMN, wezwano do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia podania bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 15 czerwca 2011 r., natomiast w dniu 21 czerwca 2011 r. uzupełniono ww. wniosek (data nadania w polskiej placówce pocztowej w dniu 17 czerwca 2011 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest współwłaścicielem domu czynszowego i pełnomocnikiem pozostałych współwłaścicieli do sprawowania zarządu nieruchomością. Wnioskodawca złożył pozew do sądu, jako jedyny powód w sprawie (pozostali współwłaściciele nie byli w stanie uczestniczyć w czynnościach procesowych). Przedmiotem sprawy było uzyskanie odszkodowania od Gminy (Urząd Miasta) za niedostarczenie lokatorowi, który utracił prawo do przebywania w lokalu mieszkalnym ? mieszkania socjalnego. Sprawa zakończyła się pozytywnie i Urząd Miasta wypłacił Wnioskodawcy kwotę ustaloną w wyroku. Na tę okoliczność Urząd Miasta wystawił PIT-8C na całą kwotę na nazwisko Wnioskodawcy, jako podatnika. Następnie Wnioskodawca, zgodnie ze stanem własności posesji, podzielił kwotę odszkodowania na poszczególnych współwłaścicieli, sobie zostawiając część odszkodowania, wynikającą z Jego udziału własności.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, iż zasady ustalania odszkodowania wynikają z art. 18 ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71, poz. 733 ze zm.; Dz. U. z 2002 r. Nr 113 poz. 984, Nr 168, poz. 1383; z 2003 r. Nr 113, poz.1069; z 2004 r. Nr 116, poz. 1203).

Wynajem lokali w posesji nie odbywa się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej przez poszczególnych współwłaścicieli domu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. W jaki sposób prawidłowo opodatkować kwotę zasądzonego odszkodowania...
2. W jaki sposób, ewentualnie w przyszłości, sformułować stronę powodową w następnych sprawach sądowych, aby można przeprowadzić proces bez udziału wszystkich współwłaścicieli i uzyskać od Gminy PIT-8C (lub PITy-8C, zgodny z faktycznie uzyskaną kwotą przez każdego współwłaściciela...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z zaistniałą sytuacją zastosował następujące rozwiązanie dokładnie oddające stan faktyczny.

W ślad za wypłatą przez Wnioskodawcę (zarządca nieruchomości i powód w sprawie sądowej) części całego uzyskanego odszkodowania dla każdego współwłaściciela został wystawiony PIT -8C. Składającym ten dokument (część B), jest Wnioskodawca, a podatnikiem (część C) współwłaściciel posesji, czyli beneficjent przypadającej na niego części całego odszkodowania. Sumę kwot z wierszy 42 we wszystkich wystawionych PIT-8C Wnioskodawca wpisał w poz. 80 własnego PIT-36, jako koszt uzyskania przychodu (całego odszkodowania uzyskanego z Gminy). Dochodem do opodatkowania jest kwota wpisana w poz. 81 PIT-36.

Odpowiedź na pytanie nr 1 stanowi przedmiot niniejszej interpretacji. Wniosek w zakresie pytania nr 2 został rozstrzygnięty postanowieniem z dnia 9 czerwca 2011 r. Nr ILPB1/415-423/11-3/AMN.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zatem wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Katalog źródeł przychodów został uregulowany w art. 10 ust. 1 ww. ustawy. W myśl pkt 9 tego artykułu, do źródeł przychodów zalicza się przychody z innych źródeł.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 cyt. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12 ? 14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie 'w szczególności? dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca będąc współwłaścicielem domu czynszowego i pełnomocnikiem pozostałych współwłaścicieli do sprawowania zarządu nieruchomością, złożył pozew do sądu, jako jedyny powód w sprawie. Przedmiotem sprawy było uzyskanie odszkodowania od Gminy za niedostarczenie lokalu socjalnego. Sprawa zakończyła się pozytywnie i Urząd Miasta wypłacił Wnioskodawcy kwotę ustaloną w wyroku. Na całą kwotę Urząd Miasta wystawił PIT-8C na nazwisko Wnioskodawcy, który następnie podzielił kwotę odszkodowania na poszczególnych współwłaścicieli.

Należy podkreślić, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

• otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
• dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
  
  

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje więc tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W myśl art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.), jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie z art. 417 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego, za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jeżeli wykonanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.

Powołany powyżej art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz art. 417 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego regulują jedynie możliwość wystąpienia strony o odszkodowanie, nie określają jednak wprost jego wysokości, a także nie wskazują zasad ustalania odszkodowania. Przepisy te dają więc właścicielowi rzeczy wynajmującemu lokal mieszkalny prawo do roszczenia o wynagrodzenie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz (lokal mieszkalny) wynajął (wydzierżawił). Utrata korzyści w szczególności polega na nie uzyskaniu pożytków cywilnych (czynsz z najmu, dzierżawy), które rzecz przynosi.

W konsekwencji, otrzymana przez Wnioskodawcę kwota nie jest naprawieniem szkody Mu wyrządzonej, lecz zapłatą za korzystanie z jego rzeczy, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego stosunku prawnego. Roszczenie o to wynagrodzenie jest odrębnym roszczeniem, niezależnym od przesłanek o naprawienie szkody i zwrot bezpodstawnego wzbogacenia.

Tak więc, wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie, wynikające z wyroku sądu, należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku dokonywania wypłat należności stanowiących dochody z innych źródeł obowiązki płatnika zostały określone w art. 42a ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z treści tego przepisu wynika, że osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatków, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informacje według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

Przychód ten należy wykazać w zeznaniu rocznym PIT-36 zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, składanym do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym go uzyskano i opodatkować zgodnie z zasadami określonymi w art. 27 tej ustawy, tj. według skali podatkowej łącznie z pozostałymi dochodami podlegającymi opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Skoro Zainteresowany był jedynym powodem w sprawie o uzyskanie odszkodowania od Gminy za niedostarczenie lokalu socjalnego, to ustalona w wyroku kwota jest odszkodowaniem przyznanym Wnioskodawcy i w całości stanowi Jego przychód z ?innych źródeł? podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując stwierdzić należy, iż otrzymane przez Wnioskodawcę, na podstawie wyroku sądu, odszkodowanie w wysokości wynikającej z PIT-8C, stanowi Jego przychód z tzw. ?innych źródeł?, o których mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10, ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b) tej ustawy. Rozwiązanie, przedstawione przez Wnioskodawcę we wniosku uznać należy za nieprawidłowe. W sytuacji, gdy sąd zasądził kwotę odszkodowania wyłącznie na rzecz Wnioskodawcy, jako osoby fizycznej, a w ślad za wyrokiem sądu Urząd Miasta dokonał jego wypłaty i jako płatnik wystawił na Wnioskodawcę PIT-8C, to taką kwotę powinien wykazać On w swoim zeznaniu podatkowym PIT-36 za rok podatkowy w którym nastąpiła wypłata tego odszkodowania.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.