Czy Wnioskodawca będąc płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych powinien pobierać od wynagrodzeń (...)

UZASADNIENIE

W dniu 13 maja 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 4 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 16 lipca 2009 r., znak ILPB1/415-565/09-2/TW, na podstawie art. 169 § 1 tej ustawy wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia podania bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 20 lipca 2009 r., a w dniu 28 lipca 2009 r. wniosek uzupełniono (nadano w polskiej placówce pocztowej w dniu 24 lipca 2009 r.).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Sąd jest płatnikiem wynagrodzeń oraz należnego z tego tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych dla biegłych sądowych, którym Sąd zlecił sporządzenie opinii w postępowaniu sądowym; adwokatów za obronę z urzędu; ławników, którzy są wyznaczeni przez Sąd do składu orzekającego w postępowaniu sądowym.

Wynagrodzenie biegłych nie jest określone w stałej wysokości, jest ono zmienne, nie ma formy umowy określającej wysokość wypłaty, przyznawane jest przez Sąd na podstawie przedłożonych rachunków/faktur. Biegli wykonują czynności każdorazowo na zlecenie Sądu. Prawomocne postanowienie Sądu powinno być zrealizowane niezwłocznie.

Należności biegłych (tłumaczy) w postępowaniu karnym określa Dekret z dnia 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym. Z kolei w sprawach cywilnych należności biegłych reguluje art. 89-93 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (Dz. U. 167, poz. 1398 ze zm.).

Jeden biegły sądowy w ciągu miesiąca może uzyskać wynagrodzenie za sporządzenie jednej lub więcej opinii, w różnych sprawach, w różnych dniach miesiąca, a ich łączna wartość w miesiącu może być równa, niższa lub wyższa niż 200 zł. W konsekwencji oznacza to, że jedna osoba może w ciągu miesiąca wystawić kilka rachunków za sporządzenie zleconych opinii, których wartość jednostkowa nie przekroczy 200 zł, natomiast suma wynagrodzeń z tego tytułu w danym miesiącu przekroczy tę kwotę. Przy wypłacie wynagrodzenia wynikającego z każdego postanowienia, Sąd jako płatnik podatku, zobowiązany jest pobrać należny podatek dochodowy od osób fizycznych.

Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku ławników, którym w praktyce przyznawana jest rekompensata po zakończeniu każdego posiedzenia Sądu, do którego składu zostali wyznaczeni. W ciągu jednego miesiąca, jedna osoba może być wyznaczona w różnych dniach, do kilku posiedzeń Sądu. Rekompensatę wypłaca się na podstawie zarządzenia wydanego przez Sąd, bez żadnego rachunku czy umowy.

Jednostkowa rekompensata ławnika wynika z art. 172 § 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) w zw. z ustawą z dnia 20 marca 2009 r. o zmianie ustawy ? Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 459). Obecnie rekompensata ta wynosi 56,08 zł. Na podstawie jednostkowych zarządzeń Sądu o wypłacie rekompensat, księgowość Sądu, na ich podstawie, sporządza na koniec miesiąca, którego rekompensaty dotyczą, zbiorczą listę płac. Suma miesięcznych rekompensat jednego ławnika, w zależności od ilości posiedzeń w danym miesiącu, może przekroczyć w jednym miesiącu kwotę 200 zł. Przy wypłacie wynagrodzenia przez Sąd, jako płatnik, zobowiązany jest pobrać od podatnika należny podatek dochodowy od osób fizycznych.

Z kolei wynagrodzenie adwokatów za obronę z urzędu reguluje art. 618 § 1 pkt 11 Kpk oraz § 14-17 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348 ze zm.). Do konkretnych spraw, na podstawie przedłożonych przez adwokatów faktur za pomoc prawną, Sąd przyznaje wynagrodzenia. Wysokość wynagrodzenia nie jest stała i uzależniona jest od wielu czynników. Adwokaci podejmują pomoc prawną na zlecenie Sądu, nie jest więc zawarta umowa określająca wysokość wypłaty. W konsekwencji oznacza to, że adwokat może w danym miesiącu wystawić kilka faktur w różnych sprawach za obronę z urzędu, których wartość jednostkowa przekroczy, bądź nie kwotę 200 zł. Z kolei suma wypłat w danym miesiącu dla jednego adwokata, wynikająca z różnych postanowień Sądu, jest niższa lub wyższa od 200 zł. Przy wypłacie wynagrodzenia wynikającego z każdego postanowienia, Sąd jako płatnik podatku, zobowiązany jest pobierać należny podatek dochodowy od osób fizycznych.

W zaistniałej sytuacji istotnie jest to, że w praktyce rzadko się zdarza i w przyszłości może się rzadko zdarzyć, żeby wynagrodzenie biegłego, ławnika, adwokata z jednego rachunku lub np. z dwóch było równe kwocie 200 zł. Najczęściej występują takie sytuacje, że kolejny rachunek, łącznie z poprzednim będzie przekraczał kwotę 200 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy Wnioskodawca będąc płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych powinien pobierać od wynagrodzeń jednostkowych wypłacanych na podstawie poszczególnych postanowień, których jednostkowa wartość lub suma w dacie ich wypłaty dla jednego biegłego, adwokata, ławnika nie przekroczy 200 zł, podatek ryczałtowy w wysokości 18%, bez uwzględniania kosztów uzyskania przychodów...
Natomiast w przypadku gdy suma ? łączna wartość wynagrodzenia dla jednego biegłego, adwokata lub ławnika ? w danym miesiącu przekroczy kwotę 200 zł należy naliczyć podatek według skali podatkowej z uwzględnieniem kosztów uzyskania przychodów...

Zdaniem Wnioskodawcy, jako płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych od wypłat realizowanych dla poszczególnych biegłych, ławników, adwokatów, jeśli łączna wartość przychodu w dacie wypłaty nie przekroczy 200 zł, należy pobrać zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18%, natomiast w sytuacji, gdy suma wypłat dla jednej osoby ? biegłego, ławnika, adwokata ? przekroczy 200 zł w danym miesiącu, należy obliczyć podatek według skali podatkowej i zastosować koszty uzyskania przychodu. Wynagrodzenia, których wartość dla jednej osoby przekracza wartość 200 zł, mogą być zrealizowane w dniu wpływu do księgowości Sądu. Wówczas należy pobrać podatek wg skali podatkowej z zastosowaniem kosztów uzyskania przychodu. Z kolei w przypadku, gdy Sąd postanowił przyznać danej osobie wynagrodzenie w kwocie niższej niż 200 zł, księgowość Sądu jest zobowiązana do wstrzymania wypłaty ? biegłemu, ławnikowi, adwokatowi ? do końca miesiąca, celem stwierdzenia czy w danym miesiącu kwota wynagrodzenia do realizacji zmieni się, jeśli nie, należy pobrać podatek w wysokości 18% bez stosowania kosztów uzyskania przychodu.

Takie stanowisko wynika z brzmienia art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który wskazuje, że zryczałtowany podatek dochodowy pobiera się w sytuacji, kiedy: ??suma należności określonych w umowie lub umowach zawartych z osobą nie będącą pracownikiem płatnika z tego samego tytułu nie przekracza miesięcznie od tego samego płatnika kwoty 200 zł??. Wyrażenie ?w umowie lub umowach? należy rozumieć szeroko, a nie wyłącznie jako stosunek prawny mający charakter umowy cywilno-prawnej, dlatego też przepis art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie do każdego rodzaju przychodów kwalifikowanych do działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 2 lub 5-9 ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych(t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a, 52c tej ustawy lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ustawodawca w art. 10 ust. 1 pkt 2 cytowanej ustawy identyfikuje jako osobne źródło przychodu działalność wykonywaną osobiście.

Do tej kategorii przychodów stosownie do treści art. 13 pkt 5 ww. ustawy należy zakwalifikować przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7, w tym przychody ławników sądowych.

Stosownie do art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Zakwalifikowanie przychodów do działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 5 lub 6 ww. ustawy powoduje, iż na sądach, prokuraturach, czy też organach władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, jako płatnikach dokonujących wypłat z powyższego tytułu ciąży obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl tego przepisu, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. Zaliczkę od dochodów, o których mowa w ust. 1, obliczoną w sposób określony w tym przepisie zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w art. 27b, pobranej ze środków podatnika przez płatnika, o którym mowa w ust. 1 (art. 41 ust. 1a ww. ustawy).

Jednakże, w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2009 r., ustawodawca ukonstytuował w art. 30 ust. 1 pkt 5a ww. ustawy odmienne zasady opodatkowania dla przychodów z działalności wykonywanej osobiście spełniających określone warunki.

Zgodnie z tym przepisem od dochodów (przychodów) z tytułu, o którym mowa w art. 13 pkt 2 lub 5-9, jeżeli suma należności określonych w umowie lub w umowach zawartych z osobą niebędącą pracownikiem płatnika z tego samego tytułu nie przekracza miesięcznie od tego samego płatnika kwoty 200 zł pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18% przychodu.

Zryczałtowany podatek od przychodów wymienionych wyżej pobierany jest bez pomniejszania tych przychodów o koszty ich uzyskania (art. 30 ust. 3 ustawy).

Zauważyć należy, iż powołany powyżej przepis odwołuje się do dochodów z tytułów określonych w art. 13 pkt 2 lub 5-9, a zatem obejmuje również dochody, o których mowa w pkt 5 i 6 w art. 13 ustawy.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy, stwierdzić należy, iż uregulowania zawarte w art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych będą mieć zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy zostaną spełnione łącznie wszystkie przesłanki przewidziane tym przepisem.

Zatem, zryczałtowany podatek dochodowy należy pobrać od tych przychodów określonych w art. 13 pkt 2 lub 5-9 ustawy, co do których kwota należności jest określona. Bez znaczenia dla takiej kwalifikacji jest fakt, iż ławników, biegłych i adwokatów nie łączą z Sądem stosunki cywilno-prawne. Kwota należności może wynikać również z powołania czy uchwały.

Jeżeli zatem osoby wymienione w art. 13 pkt 5 i 6 ww. ustawy powoływane są do wykonywania określonych czynności na rzecz Sądu lecz z odrębnego aktu prawnego (powołania, uchwały) nie wynika jaka kwota należności przysługuje im miesięcznie bądź kiedy zsumowane należności przekroczą 200 zł, powołany powyżej przepis art. 30 ust. 1 pkt 5a ww. ustawy nie będzie miał zastosowania. Płatnik powinien wówczas pobierać zaliczki na podatek dochodowy zgodnie z art. 41 ust. 1 ww. ustawy.

Reasumując, w przedmiotowej sprawie Sąd będąc płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych powinien pobrać od wynagrodzeń wypłacanych na podstawie poszczególnych postanowień dla biegłego, adwokata i ławnika podatek według skali podatkowej z uwzględnieniem kosztów uzyskania przychodów.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.