1. Czy w związku z umorzeniem zaległości podatkowej powstaje po stronie podatnika przychód podlegający (...)

UZASADNIENIE

W dniu 15 maja 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Burmistrz otrzymał od osób będących podatnikami podatku rolnego lub podatku od nieruchomości wnioski o umorzenie zaległości podatkowych oraz odsetek za zwłokę. Zgodnie z art. 67a ustawy Ordynacja podatkowa (Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Dz. U. 1997 Nr 137 poz. 926) organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty, odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. W związku z powyższym Burmistrz jako organ podatkowy w uzasadnionych przypadkach udzielił ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, poprzez całkowite lub częściowe ich umorzenie. Są to sytuacje wyjątkowe, będące efektem zdarzeń nadzwyczajnych po stronie podatnika. Urząd Miasta i Gminy nie traktował takiego umorzenia jako przychód po stronie podatnika, dlatego nie wystawiono takim osobom informacji PIT-8C.

Wnioskodawca oświadcza, iż w ww. sprawie nie toczy się postępowanie podatkowe, postępowanie przed sądem administracyjnym oraz nie została wszczęta kontrola podatkowa. Powyższa opinia jest Wnioskodawcy niezbędna do potwierdzenia słuszności Jego stanowiska.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy w związku z umorzeniem zaległości podatkowej powstaje po stronie podatnika przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
2. Czy Urząd Miasta i Gminy powinien osobom, którym Burmistrz umarza podatek wystawić informację PIT-8C?

Zdaniem Wnioskodawcy, w wyniku umorzenia zaległości podatkowej nie powstaje po stronie podatnika ani dochód, ani przychód, dlatego Urząd Miasta i Gminy nie ma obowiązku sporządzać informacji PIT-8C. Zgodnie z art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz. U. 1991 Nr 80 poz. 350), przychodem są otrzymane bądź postawione do dyspozycji podatnika pieniądze, a także nieodpłatne świadczenia. Co do zasady podatek nie jest świadczeniem wzajemnym, a jedynie daniną publiczną. W związku z tym podatnik nie otrzymuje żadnego ekwiwalentu i nie można mówić o świadczeniu. Dlatego też w opinii Wnioskodawcy umorzenie podatku nie stanowi przychodu po stronie podatnika oraz nie jest podstawą do obciążenia go podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z którego wynika, iż przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dotyczy to m.in. podatników osiągających przychody, o których mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, tj. z innych źródeł.

Przepis art. 20 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie ?w szczególności? dowodzi, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i tym samym powyższa ustawa w swoich założeniach daje podstawy prawne, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Należy zauważyć, iż za przychody należy uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy. Innymi słowy, pod pojęciem tym należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Stwierdzić również należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji ?nieodpłatnych świadczeń?, dlatego każdy przypadek wymaga wnikliwej analizy pod kątem zaistnienia przesłanek pozwalających na ustalenie, że miało miejsce nieodpłatne przysporzenie w majątku danej osoby fizycznej (świadczenia nieodpłatne to szczególnego rodzaju świadczenia, w przypadku których otrzymujący odnosi określoną korzyść nie świadcząc nic w zamian). Jednocześnie nie został wskazany nawet przybliżony katalog takich świadczeń, zatem sądzić należy, że świadczeniami nieodpłatnymi nie są tylko takie świadczenia, w wyniku których spełniający świadczenie nie uzyskał żadnych korzyści majątkowych pod jakąkolwiek postacią.

Stosownie do art. 42a ww. ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Burmistrz jako organ podatkowy w uzasadnionych przypadkach - na wniosek osób będących podatnikami podatku rolnego lub podatku od nieruchomości - udzielił ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, poprzez całkowite lub częściowe ich umorzenie. Są to sytuacje wyjątkowe, będące efektem zdarzeń nadzwyczajnych po stronie podatnika. Urząd Miasta i Gminy nie traktował takiego umorzenia jako przychód po stronie podatnika, dlatego nie wystawiono takim osobom informacji PIT-8C.

W związku z powyższym, kwestią wymagającą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie jest ocena, czy udzielenie przez Burmistrza ulg w spłacie zobowiązań podatkowych poprzez całkowite lub częściowe ich umorzenie stanowi przychód podatkowy, w szczególności przychód z ?innych źródeł?.

Zgodnie z art. 6 ustawy Ordynacja podatkowa, podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

Z przepisu art. 13 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej wynika, iż organem podatkowym, stosownie do swojej właściwości, jest naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego, wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa - jako organ pierwszej instancji.

W Dziale III Ordynacji podatkowej, w Rozdziale 7a ? Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych ? zawarty jest art. 67a § 1, z którego wynika, iż organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:

1. odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
2. odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki określone w decyzji, o której mowa w art. 53a;
3. umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
   
   

Ulgi w zapłacie podatku realizowane na podstawie tego przepisu odróżnia od ulg będących elementem konstrukcji podatku ich uznaniowy charakter. Użyte przez ustawodawcę pojęcie ?może? wskazuje, że mamy tu do czynienia z uznaniem administracyjnym, a to oznacza, że przy ustalonym stanie faktycznym istnieje możliwość wyboru rozstrzygnięcia. Oczywistym jest, że instytucję tę należy traktować jako wyjątkową. Zasadą jest bowiem płacenie podatków i tylko nadzwyczajne przypadki mogą stanowić przesłankę do jej stosowania.

Należy przy tym podkreślić, iż o ile w przypadku odroczenia terminu płatności lub rozłożenia na raty konsekwencją zastosowania ww. wymienionej instytucji jest zapłata podatku (wobec czego nie ma mowy o przychodzie podatnika), o tyle przy umorzeniu mamy do czynienia z anulowaniem powstałej zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej.

Umorzenie podatku jest konsekwencją jednostronnego władczego rozstrzygnięcia organu podatkowego w formie aktu administracyjnego (decyzji). Jest to więc sytuacja odmienna od cywilnoprawnego zwolnienia z długu, które następuje na podstawie oświadczenia woli (umowy) wierzyciela o zwolnieniu i dłużnika o przyjęciu tego zwolnienia.

Zobowiązania publicznoprawne z tytułu podatków i opłat ze swej istoty, w odróżnieniu od zobowiązań wynikających ze stosunków cywilnoprawnych, są świadczeniami nieekwiwalentnymi. Nie sposób zatem rozpatrywać umorzenia zaległości podatkowej w kategoriach przysporzenia majątkowego i traktować je jako otrzymanie nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy.

Wobec powyższego w związku z umorzeniem przez Burmistrza jako organu podatkowego osobom będącym podatnikami podatku rolnego lub podatku od nieruchomości zaległości podatkowej, po stronie podatnika nie powstaje przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tym samym Wnioskodawca jako płatnik nie jest zobowiązany do wystawienia ww. osobom informacji PIT-8C.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.