Czy Zainteresowana ma obowiązek zgłoszenia się do rozliczenia w urzędzie skarbowym celem zapłacenia (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 15 listopada 2012 r. (data wpływu 16 listopada 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 16 lutego 2013 r. (data wpływu 19 lutego 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sprzedaży nieruchomości ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 listopada 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sprzedaży nieruchomości.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 Ordynacji podatkowa, pismem z dnia 11 lutego 2013 r. nr ILPB2/415-1042/12-2/AJ Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Zainteresowaną do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawczynię, iż nieuzupełnienie wniosku w wyznaczonym terminie spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 11 lutego 2013 r. (skutecznie doręczono dnia 14 lutego 2013 r.), zaś w dniu 1 9 lutego 2013 r. Zainteresowana uzupełniła ww. wniosek (daty nadania pisma w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego ? 18 lutego 2013 r.).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Matka Wnioskodawczyni zmarła w październiku 1998 r. Pozostawiła testament, po myśli którego Zainteresowany i Jej brat otrzymali w spadku po 1/2 nieruchomości.

Postanowieniem sądu z dna 19 kwietnia 2007 r. ww. zostali spadkobiercami ziemi po 1/2 spadku.

W marcu 2012 r. spadkobiercy pozyskali informację, że w latach 70-tych i 80-tych zostały częściowo zabrane ziemie na poszerzenie autostrady, ponieważ w latach 70-tych i 80-tych wszczęto postępowanie w sprawie wykupu gruntu na rzecz rozbudowy tejże autostrady. Pisma w powyższej sprawie kierowane do żyjącej wówczas matki Zainteresowanej były zwracane do urzędu ze względu na zmianę jej miejsca zamieszkana.

Dnia 2 kwietnia 2012 r. Wnioskodawczyni oraz Jej brat wystąpili do urzędu wojewódzkiego o odszkodowanie za zabraną ziemię pod poszerzenie autostrady.

Ww. urząd przekierował przedmiotowe pismo do Generalnej Dyrekcji Budowy Dróg i Autostrad celem załatwienia sprawy. Wnioskodawczyni i Jej brat byli ówczesnymi posiadaczami przedmiotowego gruntu w równych częściach, tj. po 1/2.

Dnia 20 kwietnia 2012 r. brat Zainteresowanej, na postawie sporządzonej w formie aktu notarialnego umowy o dział spadku i zniesienie współwłasności, przekazał Wnioskodawczyni swój, wynoszący 1/2, udział spadku.

Dnia 12 września 2012 r. Dyrekcja Autostrad w odpowiedzi na pismo przekierowane przez urząd wojewódzki złożyła ofertę nabycia nieruchomości o łącznej pow. 243 m². Ponadto, poinformowano Wnioskodawczynię, że jest obecne jedynym posiadaczem przedmiotowej ziemi, w związku z czym brat Zainteresowanej nie będzie uczestniczył w sprzedaży.

Dnia 16 października 2012 r. Dyrekcja Autostrad, na podstawie aktu notarialnego, zakupiła od Wnioskodawczyni grunt o pow. 243 m² na poszerzenie autostrady za kwotę 38 014 zł. Zainteresowana została poinformowana przez notariusza, że nie ma obowiązku rozliczania się z otrzymanej zapłaty za ziemię na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ Skarb Państwa i działająca w jego imieniu Dyrekcja Autostrad uważa, że strony zostały zobowiązane do zbycia gruntu na cele rozbudowy autostrady.

Z kolei, z informacji pozyskanych w urzędzie skarbowym wynika, iż z tytułu środków uzyskanych z przedmiotowej sprzedaży Wnioskodawczyni powinna zapłacić 19% podatek dochodowy od otrzymanej wartości lub też przeznaczyć je na cele mieszkaniowe, bądź remont własnego mieszkania.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku wynika, iż umowa z dnia 20 kwietnia 2012 r. o dział spadku i zniesienie współwłasności miała charakter nieodpłatny.

Zainteresowana nadmienia, iż nie pobrano podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 i 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.). Ww. działu spadku i zniesienia współwłasności dokonano bez spłat i dopłat.

Mające miejsce dnia 16 października 2012 r. zbycie przedmiotowego gruntu na rzecz Dyrekcji Autostrad było konsekwencją postępowania wykupu ziemi na rzecz rozbudowy autostrady w latach 70-tych i 80-tych prowadzonego w stosunku do matki Wnioskodawczyni.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Zainteresowana ma obowiązek zgłoszenia się do rozliczenia w urzędzie skarbowym celem zapłacenia podatku dochodowego od otrzymanej kwoty 38 014 zł w związku ze zbyciem części ziemi na rzecz Generalnej Dyrekcji Budowy Dróg Krajowych i Autostrad?

Zdaniem Wnioskodawczyni, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, powinna być zwolniona z podatku dochodowego, ponieważ w latach 70- tych i 80-tych Dyrekcja Autostrad wszczęła postępowanie o wykup ziemi pod poszerzenie autostrady, a nabycie ziemi po zmarłej matce nastąpiło w ramach spadku w 1998 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie natomiast z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

   - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W przypadku sprzedaży nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma moment i forma jej nabycia.

Z analizy wniosku wynika, iż Zainteresowana o raz Jej brat nabyli w drodze spadku po zmarłej w 1998 r. matce nieruchomość ? każde z nich w udziale wynoszącym ½. Dnia 20 kwietnia 2012 r. brat Wnioskodawczyni w ramach umowy o dział spadku i zniesienie współwłasności przekazał na rzecz Zainteresowanej swój udział w przedmiotowej nieruchomości. Powyższe odbyło się bez spłat i dopłat. W ten sposób Wnioskodawczyni stała się wyłącznym właścicielem przedmiotowej nieruchomości. Następnie, dnia 16 października 2012 r. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad nabyła od Zainteresowanej część ww. nieruchomości z przeznaczeniem na poszerzenie autostrady.

Wskazać należy, iż zgodnie z art. 922 ustawy ? Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą śmierci przechodzą na następców prawnych. W myśl art. 924 ww. Kodeksu, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 926 Kodeksu cywilnego). Natomiast stosownie do z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego prawomocne postanowienie sądu stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę.

Zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. Jednak zgodnie z art. 1036 ww. ustawy istnieje możliwość rozporządzenia przez spadkobierców prawem lub rzeczą należącą do spadku, mimo istnienia współwłasności, jeśli następuje to za zgodną wolą wszystkich spadkobierców.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Dochodzi wówczas do powstania wspólności majątku spadkowego. Wspólność ta nie jest tożsama ze wspólnością w częściach ułamkowych w rozumieniu art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego, gdyż jej przedmiotem jest spadek, a nie rzecz. Wspólnością objęte są wszystkie prawa majątkowe podlegające dziedziczeniu i istniejące w chwili otwarcia spadku, a więc także prawa z istoty swej podzielne.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, stosownie do wielkości ich udziałów, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom i nie zmieni tego fakt, że dział spadku jest czynnością wtórną do nabycia spadku. Natomiast jednym ze sposobów zniesienia współwłasności jest fizyczny podział rzeczy wspólnej między współwłaścicielami. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności. Następuje to w drodze przyznania każdemu ze współwłaścicieli wyodrębnionej (podzielonej) rzeczy wspólnej. Wartość przyznanych rzeczy powinna odpowiadać wielkości (wartości) udziału we współwłasności.

Zniesienie współwłasności i dział spadku nie stanowi nabycia rzeczy, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbyło się bez spłat i dopłat. Za datę nabycia nieruchomości lub prawa ? w przypadku ich sprzedaży, które przypadły danej osobie w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności, należy zatem przyjąć datę ich pierwotnego nabycia, jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości lub prawa w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności mieści się w udziale, jaki przysługuje tej osobie w majątku objętym współwłasnością oraz dział spadku i zniesienie współwłasności zostało dokonane bez spłat i dopłat. Gdy w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności udział danej osoby ulega powiększeniu mamy do czynienia z nabyciem, gdyż zwiększa się stan jej majątku osobistego.

Tak więc co do zasady, dział spadku i zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia tylko wówczas, gdy w wyniku tego działu spadku i zniesienia współwłasności podatnik otrzymuje nieruchomość, której wartość po dokonanym podziale przekracza wartość udziału jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał. Zauważyć należy, iż z taką sytuacją mamy do czynienia na gruncie analizowanej sprawy.

Rekapitulując poczynione powyżej spostrzeżenia, skonstatować należy, iż Zainteresowana nabyła przedmiotową nieruchomość w dwóch datach, tj.:

• w 1998 r. ? w drodze spadkobrania po matce, oraz
• w 2012 r. ? w ramach umowy o dział spadku i zniesienie współwłasności.
  
  

Odnosząc się do kwestii opodatkowania przedmiotowej nieruchomości ? w części nabytej w drodze spadkobrania ? stwierdzić należy, iż przychód uzyskany z tytułu sprzedaży dokonanej dnia 16 października 2012 r. nie stanowi dla Wnioskodawczyni źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na upływ pięcioletniego terminu wskazanego w tym przepisie.

Z kolei, oceniając skutki podatkowe sprzedaży nieruchomości ? w części nabytej w 2012 r. w drodze umowy o dział spadku i zniesienie współwłasności ? stwierdzić należy, iż zastosowanie znajdą przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009 r.

Wskazać bowiem należy, iż ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316 ze zm.) zmieniono m.in. zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nowe zasady opodatkowania, zgodnie z art. 14 ustawy zmieniającej, mają zastosowanie do uzyskanych dochodów (poniesionej straty) od dnia 1 stycznia 2009 r.

Zgodnie z art. 30e ust. 1 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku. Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

• dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
• dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.
  
  

Stosownie do ust. 2 artykułu 30e ww. ustawy, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Jednakże, po myśli art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy, wolne od podatku są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Z pierwszego zdania zacytowanego przepisu wynika zatem, że podstawowym warunkiem uprawniającym do skorzystania z tego zwolnienia jest uzyskanie przychodu z tytułu odszkodowania lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Natomiast, w zdaniu drugim analizowanego przepisu zawarte zostały warunki dodatkowe, według których zwolnienie to nie przysługuje, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie dwóch lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub jej odpłatnym zbyciem,
• cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.
  
  

Z analizy wniosku wynika, iż Zainteresowana stała się wyłącznym właścicielem przedmiotowej nieruchomości na skutek umowy o dział spadku i zniesienie współwłasności. Powyższe nastąpiło bez spłat i dopłat. Następnie w tym samym roku Wnioskodawczyni sprzedała ww. grunt będący przedmiotem ww. umowy na cel uzasadniający wywłaszczenie, tj. na poszerzenie autostrady.

Tym samym, stwierdzić należy, że ze względu na fakt, iż dokonane w 2012 r. ? w drodze umowy o dział spadku i zniesienie współwłasności ? nabycie udziału należącego uprzednio do brata nastąpiło nieodpłatnie, nie sposób ustalić cenę tego nabycia.

W konsekwencji, stwierdzić należy, iż w świetle cytowanego wyżej art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych negatywne przesłanki wyłączenia zwolnienia przedmiotowego nie zostały spełnione łącznie.

Zatem, przychód uzyskany przez Wnioskodawczynię z tytułu odpłatnego zbycia prawa do przedmiotowego gruntu ? w części nabytej w drodze umowy o dział spadku i zniesienie współwłasności ? na cele uzasadniające jej wywłaszczenie tj. na poszerzenie autostrady korzysta ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, stwierdzić należy, iż przychód osiągnięty z tytułu sprzedaży gruntu na rzecz Generalnej Dyrekcji Budowy Dróg i Autostrad ? zarówno w części nabytej w 1998 r., jak i 2012 r. ? nie powoduje po stronie Zainteresowanej obowiązku zapłaty podatku. W konsekwencji powyższego, Wnioskodawczyni nie jest zobligowana do zgłoszenia i rozliczenia w urzędzie skarbowym środków uzyskanych z tego zbycia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.