Czy Zainteresowany ma obowiązek wykazać w rozliczeniu rocznym PIT-36 kwoty umorzonych odsetek od kredytu (...)

UZASADNIENIE

W dniu 19 lutego 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie przychodów z innych źródeł.

W związku ze stwierdzeniem braków formalnych, pismem z dnia 23 kwietnia 2009 r. nr ILPB2/415-158/09-2/WM, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia ? w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania ? braków formalnych wniosku.

Jednocześnie poinformowano, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a jego uzupełnieniem przez Wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 23 kwietnia 2009 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 27 kwietnia 2009 r.), zaś w dniach 11 maja 2009 r. oraz 14 maja 2009 r., jak również 18 maja 2009 r. Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W 1999 r. Wnioskodawca otworzył rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy z limitem 12 000,00 zł. Po pewnym czasie Jego sytuacja finansowa pogorszyła się na tyle, że nie był wstanie do uzupełnienia i obsługi konta. Zadłużenie rosło. W dniu 22 stycznia 2008 r. zawarł ugodę z bankiem o jednorazowej i natychmiastowej spłacie należności głównej w kwocie 12 079,00 zł. W myśl ww. ugody bank dokona redukcji odsetek na kwotę 19 924,18 zł. Ponieważ na banku ciąży obowiązek sporządzenia informacji o przychodach z innych źródeł oraz niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych, tj. PIT-8C Zainteresowany może spodziewać się otrzymania takiej informacji. Wnioskodawca wskazuje, że Jego sytuacja finansowa nie zmieniła się i nie będzie wstanie zapłacić ewentualnego podatku.

Ponadto, Zainteresowany wskazuje, że w dniu zawarcia umowy ugody z bankiem, odsetki były wymagalne, upłynął termin płatności przedmiotowych odsetek. Ww. umorzenie dotyczy również umorzenia odsetek karnych, co wynika z postanowień umowy kredytowej oraz obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa i postanowień ?Regulaminu otwierania i prowadzenia rachunków oszczędnościowo - rozliczeniowych'. Zainteresowany wskazuje, że jedynie w toku postępowania restrukturyzacyjnego wierzyciel ? bank ? może odstąpić od naliczania odsetek wg stopy procentowej dla kredytów przeterminowanych i wówczas zawarta zostaje umowa ugody pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem. W innym przypadku zasady oprocentowania określone są jednoznacznie w umowie kredytu wraz z ?Regulaminem' stanowiącym integralną część umowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w tym przypadku Wnioskodawca może oprzeć na rozstrzygnięciach wydanych m.in. przez Małopolski Urząd Skarbowy w Krakowie (postanowienie z 5 września 2007 r., nr PO1/423-93/07/72873), Urząd Skarbowy Warszawa-Praga (postanowienie z 26 czerwca 2007 r., nr 1434/Dd2/415/17/2007) oraz Łódzki Urząd Skarbowy (postanowienie z 14 marca 2007 r., nr ŁUS-II-2-415/13/07/AG) i nie uwzględniać PIT-8C w swoim zeznaniu rocznym za 2008 r....

Zdaniem Wnioskodawcy, powołującego się na pismo Ministerstwa Finansów z dnia 13 stycznia 1999 r., nr PB3-5912-722-604/HS/98, umorzenie odsetek ? podobnie jak ich naliczenie ? jest zarówno dla wierzyciela, jak i dla dłużnika obojętne podatkowo oraz (...) odsetki od należności, w tym od udzielonych kredytów i pożyczek, naliczone, lecz nie otrzymane zgodnie z warunkami umowy, nie stanowią u wierzyciela przychodów. W opinii Zainteresowanego odsetki takie są przychodami w dacie faktycznego otrzymania i odpowiednio w tej samej dacie zapłacone przez dłużnika są jego kosztami uzyskania przychodów. Oznacza to, że podjęte przez strony umowy decyzje odnośnie odsetek niezapłaconych o ich umorzeniu, odroczeniu terminów ich płatności (prolongowaniu), obniżeniu oprocentowania, całkowitym lub częściowym zaniechaniu naliczania zarówno u wierzyciela, jak i dłużnika, są podatkowo obojętne (...).

Wobec powyższego, Wnioskodawca uważa, że w tej sytuacji nie musi uwzględniać ewentualnie doręczonego PIT- 8C w zeznaniu rocznym PIT-36.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 209, poz. 1316) zmieniono brzmienie ust. 1 artykułu 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl nowych zasad, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 1 ust. 1 pkt 5 lit. a) przywołanej ustawy).

Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłami przychodów są inne źródła. W myśl art. 11 ust. 1 ustawy - w brzmieniu obowiązującym do końca 2008 r. ? przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast stosownie do art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie 'w szczególności? dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, iż otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Odmiennie należy traktować odsetki od kredytu, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zmiana wysokości odsetek od kredytów w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu, których termin płatności upłynął jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które faktycznie po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.

Z kolei tzw. odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy, należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Jeżeli zaś umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów ? wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że bank zobowiązał się zwolnić Wnioskodawcę z długu z tytułu umowy kredytowej dokonując redukcji odsetek na kwotę 19 924,18 zł. (w tym odsetek karnych), pod warunkiem dokonania przez Zainteresowanego jednorazowej i natychmiastowej spłaty należności głównej w kwocie 12 079,00 zł. W dniu zawarcia ugody z bankiem odsetki były wymagalne. Upłynął termin płatności przedmiotowych odsetek.

Reasumując, w następstwie umorzenia przez bank odsetek ? w tym odsetek karnych, dochodzi po stronie Wnioskodawcy do powstania, podlegającego opodatkowaniu, przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo, w odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę pism urzędowych co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, tut. organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnej sprawie i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w X, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.