Czy Spółka Wnioskująca, działając jako płatnik, postąpi prawidłowo jeśli od wynagrodzenia, które (...)

UZASADNIENIE

W dniu 17 lutego 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka Wnioskująca (dalej określana również jako Wnioskodawca) podlega w Rzeczypospolitej Polskiej obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy).

Jest planowane (możliwe), że w przyszłości nastąpi umorzenie udziałów w Spółce Wnioskującej na podstawie art. 199 § 4 Kodeksu spółek handlowych (dalej: Ksh), czyli tzw. umorzenie automatyczne. Z tytułu tego umorzenia udziałów wspólnikom Spółki Wnioskującej zostanie wypłacone wynagrodzenie.

Udziały w Spółce Wnioskującej, które będą umarzane, zostaną wcześniej objęte przez osoby fizyczne w zamian za wkłady niepieniężne w postaci należących do tych osób fizycznych akcji (udziałów) w spółce akcyjnej (z o.o.) również podlegającej w Rzeczypospolitej Polskiej tzw. nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (dalej: Spółka Nabywana).

W wyniku opisanego w poprzednim akapicie wniesienia do Spółki Wnioskującej wkładów niepieniężnych w postaci akcji (udziałów) w Spółce Nabywanej Wnioskodawca uzyska bezwzględną większość praw głosu w Spółce Nabywanej lub posiadając już bezwzględną większość praw głosu w Spółce Nabywanej zwiększy ilość akcji (udziałów) w Spółce Nabywanej (zostaną spełnione warunki wskazane w art. 24 ust. 8a ustawy o PIT).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Spółka Wnioskująca, działając jako płatnik, postąpi prawidłowo jeśli od wynagrodzenia, które zostanie wypłacone za umarzane udziały w Spółce Wnioskującej pobierze zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych obliczony od podstawy opodatkowania równej nadwyżce przychodu z tytułu wynagrodzenia za umarzane udziały w Spółce Wnioskującej nad kosztami uzyskania przychodu w wysokości nominalnej wartości umarzanych udziałów w Spółce Wnioskującej objętych za wkład niepieniężny w postaci udziałów (akcji) w Spółce Nabywanej (czyli obliczonymi zgodnie z art. 24 ust. 5d w zw. z art. 22 ust. lf pkt 1 ustawy o PIT)?

Zdaniem Wnioskodawcy, w ramach zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku Spółka Wnioskująca będzie pełniła rolę płatnika ze względu na art. 41 ust. 4 w związku z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT. Skutek podatkowy opisanego zdarzenia przyszłego, tj. obowiązek poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od kwot wynagrodzenia za umorzone udziały w Spółce Wnioskującej wystąpi w dniu, w którym wynagrodzenie to zostanie wypłacone wspólnikom Spółki Wnioskującej, których udziały podlegać będą umorzeniu.

Zdaniem Wnioskodawcy dochód z tzw. umorzenia automatycznego udziałów w trybie art. 199 § 4 Ksh jest zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 1 ustawy o PIT kwalifikowany jako dochód z udziału w zyskach osób prawnych, a więc inaczej niż dochód z odpłatnego zbycia udziałów, w tym z odpłatnego zbycia udziałów w celu umorzenia, czyli z tzw. umorzenia dobrowolnego (ten ostatni od dnia 1 stycznia 2011 r. nie jest już kwalifikowany jako dochód z udziału w zyskach osób prawnych).

Dochodem z umorzenia udziałów w trybie art. 199 § 4 Ksh jest - zgodnie z art. 24 ust. 5d ustawy o PIT - nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo 1ł albo art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, z tym zastrzeżeniem, że jeżeli nabycie następuje w drodze spadku lub darowizny, koszty ustala się do wysokości wartości z dnia nabycia spadku lub darowizny.

Ze względu na to, że udziały w Spółce Wnioskującej umarzane w trybie art. 199 § 4 Ksh zostaną objęte w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, koszt uzyskania przychodu przy ich umorzeniu będzie należało obliczyć zgodnie z art. 22 ust. lf pkt 1 ustawy o PIT.

Przepis art. 22 ust. lf pkt 1 w związku z art. 24 ust. 5d ustawy o PIT wskazuje, że w przypadku umorzenia udziałów w spółce objętych w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości nominalnej wartości umarzanych udziałów z dnia ich objęcia.

Wnioskodawca uważa, iż ze względu na:

• zastrzeżenie zawarte w art. 30a ust. 6 ustawy o PIT (?z zastrzeżeniem art. 24 ust. 5 pkt 1 i 4, ust. 5a i 5d?) oraz
• fakt, że art. 24 ust. 5d ustawy o PIT znajduje się w rozdziale 5 ustawy pt. ?Szczególne zasady ustalania dochodu? oraz
• fakt, że poza art. 24 ust. 5d ustawy o PIT i zawartym w tym przepisie odesłaniem do art. 22 ust. 1f ustawy o PIT, brak jest w ustawie o PIT innych przepisów regulujących zasady ustalania podstawy opodatkowania w przypadku umarzania w trybie art. 199 § 4 Ksh udziałów objętych w ramach wymiany udziałów za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część (bowiem art. 23 ust. 1 pkt 38c ustawy PIT reguluje koszty uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia takich udziałów),

uznać należy, że przepisy art. 24 ust. 5d i art. 22 ust. lf ustawy o PIT mają pierwszeństwo przed art. 30a ust. 6 ustawy o PIT oraz przed ogólnymi zasadami ustalania kosztu uzyskania przychodu określonymi w art. 22 ustawy o PIT.

W konsekwencji Wnioskodawca jest zdania, że przepisy art. 24 ust. 5d i art. 22 ust. 1f pkt 1 ustawy o PIT będą miały zastosowanie w ramach zdarzenia przyszłego opisanego w niniejszym wniosku.

Spółka Wnioskująca stoi więc na stanowisku, że w ramach zdarzenia przyszłego opisanego w niniejszym wniosku, działając jako płatnik, postąpi prawidłowo, jeśli od wynagrodzenia, które zostanie wypłacone za umarzane udziały w Spółce Wnioskującej pobierze zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych obliczony od podstawy opodatkowania równej nadwyżce przychodu z tytułu wynagrodzenia za umarzane udziały w Spółce Wnioskującej nad kosztami uzyskania przychodu w wysokości nominalnej wartości umarzanych udziałów w Spółce Wnioskującej objętych za wkład niepieniężny w postaci udziałów (akcji) w Spółce Nabywanej (czyli obliczonymi zgodnie z art. 24 ust. 5d w zw. z 22 ust. lf pkt 1 ustawy o PIT).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Instytucja umorzenia udziałów wspólnika spółki kapitałowej została uregulowana w art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeksu spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.).

Przepis art. 199 § 1 ww. ustawy stanowi, że udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziałów przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe).

Z kolei przepis art. 199 § 4 ww. ustawy stanowi, że umowa spółki może stanowić, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników. Stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, źródłem przychodów są m.in. kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a) - c).

Pełen katalog przychodów należących do kapitałów pieniężnych wymieniony został w art. 17 ww. ustawy, w myśl którego, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się, m.in. dywidendy i inne przychody z tytułu udziałów w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną lub spółdzielni (art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy).

Pojęcie dochodu (przychodu) z udziału w zyskach osób prawnych zostało zdefiniowane w art. 24 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 24 ust. 5 pkt 1 ww. ustawy, dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód z umorzenia udziałów (akcji).

Jak stanowi art. 30a ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, od uzyskanych dochodów (przychodów) z tytułu dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy.

Jednocześnie przepis art. 30a ust. 6 ww. ustawy stanowi, że zryczałtowany podatek, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 1-4 oraz pkt 6, 8 i 9 tejże ustawy pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 5 pkt 1 i 4, ust. 5a i 5d.

Ze względu na to, iż art. 24 ust. 5 pkt 1 ww. ustawy znajduje się w rozdziale 5 ustawy ?Szczególne zasady ustalania dochodu? trzeba uznać, że przepis ten ma pierwszeństwo przed art. 30a ust. 6 ww. ustawy, czyli w razie umorzenia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną, koszty uzyskania przychodów ustala się.

Sposób obliczenia dochodu osoby fizycznej z umorzenia udziałów (przymusowego oraz automatycznego) został uregulowany w art. 24 ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym dochodem z umorzenia udziałów w spółkach mających osobowość prawną jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo 1ł, albo art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy; jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, koszty ustala się do wysokości wartości z dnia nabycia spadku lub darowizny.

Zgodnie z art. 22 ust. 1f pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny, na dzień zbycia tych udziałów (akcji) albo wkładów, koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości nominalnej wartości objętych udziałów (akcji) albo wkładów z dnia ich objęcia - jeżeli te udziały (akcje) albo wkłady zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Odnośnie sposobu ustalania kosztów uzyskania przychodów z tytułu automatycznego umorzenia udziałów objętych w ramach wymiany udziałów należy wyjaśnić jak niżej.

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną objętych w zamian za wkład niepieniężny. W przypadku, gdy przedmiot wkładu stanowi przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część, przychód taki jest zwolniony z opodatkowania (art. 21 ust. 1 pkt 109 ww. ustawy). W pozostałych przypadkach przychód odpowiadający wartości nominalnej objętych udziałów (akcji), i w konsekwencji dochód, stanowiący różnicę pomiędzy wartością nominalną objętych udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust 1e ww. ustawy, podlega opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym (art. 30b ust. 2 pkt 5 ww. ustawy).

Natomiast stosownie do treści art. 24 ust. 8a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli spółka nabywa od udziałowców (akcjonariuszy) innej spółki udziały (akcje) tej innej spółki oraz w zamian za udziały (akcje) tej innej spółki przekazuje udziałowcom (akcjonariuszom) tej innej spółki własne udziały (akcje) albo w zamian za udziały (akcje) tej innej spółki przekazuje udziałowcom (akcjonariuszom) tej innej spółki własne udziały (akcje) wraz z zapłatą w gotówce w wysokości nie wyższej niż 10% wartości nominalnej własnych udziałów (akcji), a w przypadku braku wartości nominalnej - wartości rynkowej tych udziałów (akcji), oraz jeżeli w wyniku nabycia:

1. spółka nabywająca uzyska bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) są nabywane, albo
2. spółka nabywająca, posiadająca bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) są nabywane, zwiększa ilość udziałów (akcji) w tej spółce

• do przychodów nie zalicza się wartości udziałów (akcji) przekazanych udziałowcom (akcjonariuszom) tej innej spółki oraz wartości udziałów (akcji) nabytych przez spółkę, pod warunkiem że podmioty biorące udział w tej transakcji podlegają w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągnięcia (wymiana udziałów).

W przypadku gdy, spółka nabywająca lub spółka, której udziały (akcje) są nabywane, nie posiada siedziby lub zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przepis ust. 8a stosuje się, jeżeli jest ona podmiotem wymienionym w załączniku nr 3 do ustawy, lub spółką mającą siedzibę lub zarząd w innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej państwie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (art. 24 ust. 8b ww. ustawy).

Przepis ten jednocześnie wskazuje, iż ?do przychodów nie zalicza się wartości udziałów (akcji) przekazanych udziałowcom (akcjonariuszom) tej innej spółki?. Zatem objęcie w zamian za wkład niepieniężny w postaci udziałów (akcji) nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku wymiany udziałów (akcji). Oznacza to, że przychodu odpowiadającego wartości nominalnej nabytych udziałów (akcji) dla celów podatkowych nie określa się.

Normatywny nakaz nie zaliczania do przychodów wartości otrzymanych udziałów (akcji) w zamian za wkład niepieniężny w postaci udziałów lub akcji, a więc w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część stanowi lex specialis w stosunku do art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, w przypadku umorzenia przymusowego lub automatycznego udziałów (akcji) otrzymanych w następstwie wymiany, przy zaistnieniu okoliczności określonych w art. 24 ust. 8a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - opodatkowaniu podlegał będzie dochód obliczony według zasad wynikających z art. 24 ust. 5d cytowanej ustawy. Zgodnie z treścią tego artykułu dochodem z umorzenia udziałów lub akcji w spółkach mających osobowość prawną jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo 1ł albo art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże w przypadku udziałów (akcji) nabytych w sposób określony w art. 24 ust. 8a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie nie następuje zaliczenie do przychodów wartości otrzymanych udziałów lub akcji - ustalanie kosztów uzyskania przychodów z umorzenia otrzymanych w wyniku wymiany udziałów (akcji) należy odnosić do wymienianych udziałów lub akcji. Tak więc kosztami uzyskania przychodów z umorzenia udziałów lub akcji otrzymanych od spółki nabywającej w drodze wymiany, są wydatki poniesione przez udziałowca (akcjonariusza) na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) w spółce, której udziały (akcje) są przekazywane spółce nabywającej, ustalone zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38, art. 22 ust. 1f lub art. 22 ust. 1ł ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Spółka Wnioskująca, działając jako płatnik, nie postąpi prawidłowo jeśli od wynagrodzenia, które zostanie wypłacone za umarzane udziały w Spółce Wnioskującej pobierze zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych obliczony od podstawy opodatkowania równej nadwyżce przychodu z tytułu wynagrodzenia za umarzane udziały w Spółce Wnioskującej nad kosztami uzyskania przychodu w wysokości nominalnej wartości umarzanych udziałów w Spółce Wnioskującej objętych za wkład niepieniężny w postaci udziałów (akcji) w Spółce Nabywanej. Kosztami uzyskania przychodów z umorzenia udziałów lub akcji otrzymanych od spółki nabywającej w drodze wymiany, są wydatki poniesione przez udziałowca (akcjonariusza) na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) w spółce, której udziały (akcje) są przekazywane spółce nabywającej, ustalone zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38, art. 22 ust. 1f lub art. 22 ust. 1ł ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.