Obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych - przymusowy wykup akcji (art. 3 ust. 1 (...)

UZASADNIENIE

W dniu 21.09.2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

KXX S.A. obejmuje 99,96% akcji Spółki S.A. Walne Zgromadzenie Spółki S.A. podjęło uchwałę o przymusowym wykupie akcji akcjonariusza mniejszościowego w trybie art. 418 i 417 K.s.h., po cenie ustalonej przez biegłego. Akcjonariusz mniejszościowy złożył w siedzibie Spółki S.A. akcje będące jego własnością. W dalszej kolejności Zarząd Spółki S.A. wystąpił do Sądu Rejestrowego o wyznaczenie biegłego rewidenta celem dokonania wyceny akcji. Po otrzymaniu przedmiotowej wyceny Zarząd Spółki S.A. złożył do Sądu Rejestrowego wniosek w sprawie publikacji ceny wykupu akcji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Aktualnie przymusowy wykup akcji jest na etapie po ogłoszeniu ceny wykupu akcji, ustalonej przez biegłego, wyznaczonego przez Sąd w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, a termin wpłaty należności za wykup akcji przez KXX S.A. na rachunek Spółki S.A. upływa w dniu 1 października 2007 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

1. Czy na KXX S.A. ciąży obowiązek podatkowy z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych, w świetle znowelizowanego od 1 stycznia 2007 r. art. 4 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawy o pcc)...,
2. Kiedy powstanie obowiązek podatkowy z tytułu dokonania tej czynności...

Zdaniem Wnioskodawcy, na gruncie przepisów ustawy o pcc podatkowi podlegają między innymi umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych (art. 1 ust. 1 pkt 1). Z kolei obowiązek podatkowy z tytułu dokonania czynności cywilnoprawnej w postaci umowy sprzedaży ciąży na kupującym (art. 4 pkt 1).

Wnioskodawca przedstawił następujące uzasadnienie swojego stanowiska.

Zgodnie z art. 418 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r.

Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późń. zm.) walne zgromadzenie może powziąć uchwałę o przymusowym wykupie akcji akcjonariuszy reprezentujących mniej niż 5% kapitału zakładowego. Konstrukcja przymusowego wykupu akcji zakłada, że wykupu akcji dokonuje się za pośrednictwem zarządu (art. 418 § 3 w związku z art. 417 § 1 K.s.h.). Ustawodawca posłużył się przy takim sposobie zbywania/nabywania akcji zwrotem ?wykup?.

W literaturze przedmiotu wskazuje się, że przymusowy wykup akcji należących do akcjonariuszy mniejszościowych, stanowi umowę sprzedaży akcji (vide prof. Dr hab. Andrzej Szymański w Kodeksie spółek handlowych, Komentarz do art. 301-458, Tom III, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 930).

Zgodnie z treścią przepisu art. 535 Kodeksu Cywilnego, przez umowę sprzedaży, sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Kodeks cywilny wskazuje jasno kto jest stroną umowy sprzedaży ? sprzedający i kupujący. Stroną umowy sprzedaży nie jest więc ani pośrednik (chyba, że występujący w roli sprzedawcy albo kupującego) ani żaden inny podmiot.

Przymusowy wykup akcji stanowi szczególny typ umowy sprzedaży praw majątkowych, w której zdaniem KXX kupującym jest akcjonariusz większościowy, gdyż to na jego rzecz przenoszona jest własność akcji a nie na spółkę pośredniczącą. Oznacza to, że to na KXX S.A. jako kupującym ciąży obowiązek podatkowy z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych w świetle postanowień art. 4 pkt 1 ustawy o pcc.

?Poddani procedurze squeeze out akcjonariusze mniejszościowi zachowują wszystkie uprawnienia z przymusowo wykupionych akcji, aż do dnia uiszczenia całej sumy wykupu przez przejmującego akcjonariusza większościowego (akcjonariuszy większościowych)? (vide: Kodeks spółek handlowych, Komentarz do art. 301-633 K.s.h. Andrzej Kidyba, tom II, Wydawnictwo Kantor Wydawniczy Zakamycze oddział Polskich Wydawnictw Profesjonalnych sp. z o.o. 2006 s.653). Z treści przepisu art. 418 § 3 wynika też, że po uiszczeniu ceny wykupu zarząd powinien niezwłocznie przenieść wykupione akcje na nabywcę.

Zważywszy, że z punktu widzenia akcjonariusza większościowego ostatnim etapem wykupu akcji jest wydanie (przeniesienie) przez Zarząd Spółki (?) S.A. dokumentów wykupywanych akcji, to ten moment, należy traktować jako datę przejścia na KXX S.A. prawa własności i uprawnień wynikających z akcji. Tym samym w dacie tej powstanie obowiązek podatkowy z tytułu pcc, co oznacza, że w terminie 14 dni od tej daty KXX S.A. zobowiązana będzie do złożenia deklaracji i zapłaty podatku na rachunek właściwego urzędu skarbowego (art. 10 ust. 1 ustawy o pcc).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie obowiązku podatkowego uznaje się za prawidłowe, natomiast w zakresie dotyczącym ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust.

1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450) zwanej dalej upcc, podatkowi podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę ? art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późń. zm.). Przymusowy wykup akcji jest instytucją prawa handlowego uregulowaną w art. 418 i 4181 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r., Nr 94, poz. 1037 z późń. zm.)zwanej dalej k.s.h. W świetle art. 418 k.s.h. walne zgromadzenie akcjonariuszy może powziąć uchwałę o przymusowym wykupie akcji akcjonariuszy reprezentujących nie więcej niż 5% kapitału zakładowego (akcjonariusze mniejszościowi) przez nie więcej niż pięciu akcjonariuszy, posiadających łącznie nie mniej niż 95% kapitału zakładowego. Wykupu akcji dokonuje się za pośrednictwem zarządu. W sytuacji skorzystania z powyższego uprawnienia wykup akcji następuje po cenie notowanej na rynku regulowanym, według przeciętnego kursu z ostatnich trzech miesięcy przed powzięciem uchwały albo też, gdy akcje nie są notowane na rynku regulowanym, po cenie ustalonej przez biegłego wybranego przez walne zgromadzenie. W przypadku, gdy akcjonariusze nie wybiorą biegłego na tym samym walnym zgromadzeniu wyznacza go sąd rejestrowy ? art. 417 § 1 k.s.h. Na podstawie art. 417 § 3 k.s.h. zarząd powinien dokonać wykupu akcji na rachunek akcjonariuszy pozostających w spółce w terminie miesiąca od upływu terminu złożenia akcji, o którym mowa w art. 416 § 4 k.s.h. (w terminie dwóch dni od walnego zgromadzenia, lub w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia uchwały w przypadku nieobecności na walnym zgromadzeniu), jednakże nie wcześniej niż po wpłaceniu ceny. Według art. 418 § 2 k.s.h. uchwała o przymusowym wykupie akcji powinna określać akcje podlegające wykupowi oraz akcjonariuszy, którzy zobowiązują się wykupić akcje, jak również określać akcje przypadające każdemu z nabywców. Akcjonariusze, którzy mają nabyć akcje i głosowali za uchwałą, odpowiadają solidarnie wobec spółki za spłacenie całej sumy wykupu. Zgodnie z art. 418 § 3 po uiszczeniu ceny wykupu zarząd powinien niezwłocznie przenieść wykupione akcje na nabywców. Natomiast do dnia uiszczenia całej sumy wykupu akcjonariusze mniejszościowi zachowują wszystkie uprawnienia z akcji.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 upcc, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Natomiast według art. 4 pkt 1 upcc, obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym. Wreszcie zgodnie z art. 5 ust.1 upcc obowiązek zapłaty podatku ciąży na podatnikach tego podatku. Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego ? art. 10 ust. 1 upcc.

Na tle powyższego stwierdzić należy, że przymusowy wykup akcji stanowi szczególny typ umowy sprzedaży praw majątkowych, której stronami są: akcjonariusze mniejszościowi jako sprzedający i akcjonariusze większościowi jako kupujący i wobec tego transakcja ta podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na zasadach ogólnych. W związku z powyższym obowiązek zapłaty podatku od przedmiotowej czynności ciąży na kupującym tj. KXX S.A. Natomiast uwzględniając powołane wyżej przepisy upcc i k.s.h. obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykupu akcji przez zarząd tzn. w momencie zapłaty ceny akcjonariuszom mniejszościowym.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.