Nabycie wierzytelności w trybie art. 518 ustawy Kodeks Cywilny, a powstanie obowiązku podatkowego w (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Sp. z o.o. przedstawione we wniosku z dnia 16.10.2007 r. (data wpływu 19.10. 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19.10.2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. zamierza spłacić zadłużenie spółki X wobec zagranicznego wierzyciela. Spółka działa za zgodą dłużnika ? spółki X i zgodnie z art. 518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 Kodek Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Po dokonaniu spłaty zadłużenia spółki X, stanie się jej wierzycielem do wysokości dokonanej zapłaty.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy nabycie wierzytelności w wyniku spłaty długu za osobę trzecią zgodnie z art. 518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodek cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) jest opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, na podstawie art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. 2005 r. Nr 41 poz. 399 ze zm.) podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowa sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowa pożyczki,
• umowa darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowa dożywocia,
• umowa o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustawienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki (akty założycielskie).

Powyższy przepis ma charakter katalogu zamkniętego i nie wymienia czynności cywilnoprawnej takiej jak przejęcie wierzytelności ? wstąpienie osoby trzeciej w miejsce wierzyciela, w związku z tym taka czynność nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 518 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1963 r. Kodeks cywilny ( Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późń. zm.) zwanej dalej k.c., osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej spłaty:

1. jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi;
2. jeżeli przysługuje jej prawo, przed którym spłacona wierzytelność ma pierwszeństwo zaspokojenia;
3. jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie;
4. jeżeli to przewidują przepisy szczególne.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją przedstawioną w pkt 3.

Ponadto zgodnie z art. 518 § 2 k.c. w powyższych wypadkach wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia, które jest już wymagalne. Jeżeli wierzyciel został spłacony przez osobę trzecią tylko w części, przysługuje mu co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed wierzytelnością, która przeszła na osobę trzecią wskutek zapłaty częściowej (art. 518 § 3 k.c.).

Przepis cytowanego wyżej art. 518 k.c. stanowi szczególny typ następstwa w wierzytelność w drodze wstąpienia osoby trzeciej w prawa zaspokojonego wierzyciela. Nabycie wierzytelności w powyższy sposób zawsze następuje z mocy prawa. W artykule 518 k.c. ustawodawca wprowadził swoisty rodzaj wstąpienia osoby trzeciej w prawa zaspokojonego wierzyciela - konwersję, czyli zamiany jednego długu na inny mniej uciążliwy dla osoby zobowiązanej do świadczenia. Konwersja stanowi alternatywę w stosunku do cesji wierzytelności uregulowanej w art. 509 ? 516 k.c.

Ponadto należy wskazać, że aby nabycie wierzytelności na zasadach określonych w art. 518 § 1 pkt 3 k.c. doszło do skutku wymagana jest zgoda dłużnika wyrażona na piśmie. Zgodnie z art. 518 § 1 k.c. wstąpienie osoby trzeciej w miejsce wierzyciela następuje wskutek zapłaty zobowiązania i tylko do jego wysokości.

Natomiast stosownie do postanowień art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późń. zm) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki,
• umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienia hipoteki,
• ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki (akty założycielskie).

Z uwagi na posłużenie się przez ustawodawcę zwrotem ?podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne? należy stwierdzić, że w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zostały enumeratywnie wskazane wszystkie czynności cywilnoprawne podlegające temu podatkowi. Czynność nabycia wierzytelności przez osobę trzecią w następstwie konwersji z uwagi, że nie następuje na mocy umowy pomiędzy wierzycielem a osobą trzecią, nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Jednocześnie informuje się, że gdy cesja wierzytelności następuje zgodnie z art. 510 § 1 k.c. tzn. w wykonaniu jednej z umów podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (np. sprzedaży praw majątkowych, ich zamiany) to z tytułu zawarcia takiej umowy powstaje obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Referencje

ILPB2/436-112/08-2/MK, interpretacja indywidualna

IPPB2/436-282/10-4/MZ, interpretacja indywidualna

IPPB2/436-284/10-4/AF, interpretacja indywidualna

IPPB2/436-285/10-4/AF, interpretacja indywidualna

IPPB2/436-385/09-5/MZ, interpretacja indywidualna