Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie rozliczenia dochodów małoletniego dziecka.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku (data wpływu: 26 maja 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie rozliczenia dochodów małoletniego dziecka ? jest:

• prawidłowe ? odnośnie dochodu z tytułu renty rodzinnej,
• nieprawidłowe ? odnośnie dochodu z tytułu odpłatnych praktyk szkolnych.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 26 maja 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie rozliczenia dochodów małoletniego dziecka.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowy wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 4 ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 18 sierpnia 2011 r., nr ILPB2/415-626/11-2/TR, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 18 sierpnia 2011 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 23 sierpnia 2011 r.), zaś w dniu 25 sierpnia 2011 r. (data nadania: 24 sierpnia 2011 r.) do tut. Organu wpłynęła odpowiedź na ww. wezwanie, w której Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Złożono PIT-36 za 2010 rok na nazwisko Wnioskodawczyni z dołączonym PIT/M i PIT/O. W PIT/M wpisano dane z PIT-40A, otrzymanego z ZUS, jako rentę rodzinną na córkę oraz dane z PIT-11, wystawionego na małoletnią córkę z tytułu odpłatnych praktyk szkolnych na kwotę brutto-511,85 zł, koszty uzyskania-445,00 zł, dochód-66,85 zł i składkę na ubezpieczenia społeczne-70,15 zł. W PIT/O uwzględniono odliczenie na córkę w kwocie 428,04 zł. PIT rozliczono jako matka samotnie wychowująca dziecko.

Urząd skarbowy zakwestionował powyższe rozliczenie, każąc rozliczyć wszystkie przychody córce w PIT-37. Córka w 2011 roku nie była pełnoletnia i pozostawała na utrzymaniu Zainteresowanej. PIT-40A, otrzymany z ZUS, wystawiono na nazwisko Wnioskodawczyni. W 2010 roku Zainteresowana utrzymywała się razem z córką z renty rodzinnej i sama nie osiągnęła żadnych przychodów. Renty rodzinnej nie uwzględniono jako dochodu Wnioskodawczyni.

Zwrot potrąconego w trakcie roku podatku ratuje bardzo skromny budżet domowy Zainteresowanej. Zainteresowana ma status matki samotnie wychowującej dziecko, a urząd skarbowy uzyskany dochód potraktował jako dochód małoletniego dziecka.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Dlaczego kazano Zainteresowanej rozliczyć niepełnoletniej córce wszystkie dochody...
2. Dlaczego Wnioskodawczyni nie może rozliczyć się razem z córką, skoro był to ich wspólny dochód, a ZUS wystawił PIT-40A na Wnioskodawczynię...
3. Dlaczego Wnioskodawczyni nie może skorzystać z odliczeń jak wszyscy podatnicy, skoro jest traktowana przez ZUS jak każdy inny podatnik ? potrąca Jej się podatek dochodowy od uzyskiwanej renty rodzinnej...

Zdaniem Wnioskodawczyni, art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym nie zawiera żadnej klauzuli o niemożliwości wspólnego rozliczenia dochodów z tytułu renty rodzinnej wspólnie z małoletnim dzieckiem, uzależniając wspólne rozliczenie na preferencyjnych warunkach z uzyskaniem przez Nią dochodów z tytułu pracy czy innych dochodów. W żadnym miejscu ustawy nie jest zaznaczone, że możliwość wspólnego rozliczenia osoby samotnie wychowującej dziecko, osiągającej wyłącznie dochód z renty rodzinnej, uzależniona jest od osiągania własnych dochodów z tytułu pracy.

PIT-40A wystawiony przez ZUS zawiera dane osobowe Wnioskodawczyni, co pozwala Jej na rozliczenie tego dochodu w poz. inne jako Jej dochód. Córka osiągnęła dochód z tytułu praktyk szkolnych w wysokości nie przekraczającej kwotę wolną do opodatkowania (w 2010 roku wynosiła ona 3.100 zł) ? przekroczenie tej kwoty, zgodnie z ustawą powoduje niemożliwość wspólnego rozliczenia z dzieckiem. Interpretacja przepisów dokonana przez urząd skarbowy wydaje się niesprawiedliwa. Dochód z tytułu renty rodzinnej opodatkowany jest na takich samych zasadach jak inne dochody ? potrącany jest podatek dochodowy przez ZUS. Dlaczego zatem nie można rozliczyć tego dochodu, mając status matki samotnie wychowującej dziecko na tych samych zasadach, na podstawie których płaci się podatek. Nie jest to przecież podatek zryczałtowany, tylko podatek płacony na zasadach ogólnych. Każda inna interpretacja jest interpretacją na korzyść organu podatkowego, nie podatnika.

W urzędzie skarbowym kazano Zainteresowanej złożyć PIT-37 z podaniem danych osobowych córki i rozliczeniem tylko przez nią wszystkich dochodów. Córka w 2010 roku była niepełnoletnia, a PIT-40A ZUS wystawił na nazwisko Wnioskodawczyni. Zainteresowana nie zgadza się z powyższą interpretacją przepisów podatkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za:

• prawidłowe ? odnośnie dochodu z tytułu renty rodzinnej,
• nieprawidłowe ? odnośnie dochodu z tytułu odpłatnych praktyk szkolnych.

  
  
  

Na wstępie wskazać należy, iż z uwagi na fakt, iż przedmiotowa sprawa dotyczy rozliczenia podatkowego za rok 2010, zastosowanie w niej znajdują przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym w roku 2010.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ww. ustawy, od osób, o których mowa w art. 3 ust. 1, samotnie wychowujących w roku podatkowym dzieci:

1. małoletnie,
2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

? podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż w myśl powyższego przepisu możliwość preferencyjnego rozliczenia rodzica samotnie wychowującego dziecko małoletnie nie jest obarczona żadnym limitem dochodów uzyskanych przez to dziecko, jak ma to miejsce przypadku dzieci do ukończenia 25 roku życia uczących się w ww. szkołach.

Stosownie do art. 6 ust. 5 ww. ustawy, za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Zatem, z preferencyjnego sposobu opodatkowania przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci można skorzystać po spełnieniu łącznych kryteriów określonych przez ustawodawcę. Przy czym, cytowany wyżej art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi zarówno o cywilnoprawnym statusie osoby wychowującej dzieci, jak i o tym, że osoba ta musi wychowywać dzieci samotnie. O samotnym wychowywaniu dziecka nie musi przesądzać orzeczenie sądowe o sprawowaniu władzy rodzicielskiej przez jedno z rodziców. W sytuacji bowiem, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, a oboje są stanu wolnego, zarówno jedno, jak i drugie może samotnie wychowywać dziecko. Jednak prawo do omawianej preferencji podatkowej przysługuje jedynie temu z rodziców, opiekunów prawnych, który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, zamieszkuje z nim.

Zgodnie z art. 6 ust. 8 powołanej ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Ponadto art. 6 ust. 10 omawianej ustawy stanowi, iż sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1.

Ponadto należy wskazać, iż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dzieci. Wystarczające jest, aby taki stan zaistniał w ciągu roku.

Natomiast na podstawie art. 7 ust. 1 ww. ustawy, dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dolicza się do dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci.

Należy zwrócić uwagę, że zacytowany powyżej przepis art. 7 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych regułę zaliczania dochodów dzieci do dochodów rodziców lub osób samotnie je wychowujących odnosi wyłącznie do dochodów małoletnich dzieci własnych lub przysposobionych.

Z wykładni gramatycznej art. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika zatem, iż tylko dochody małoletnich dzieci z ich pracy, stypendiów oraz dochody z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku podlegają opodatkowaniu na imię małoletniego dziecka, bowiem są one wyłączone z zarządu majątkiem dziecka przez rodziców. Natomiast inne dochody podlegają doliczeniu do dochodu rodziców.

Dochody małoletnich dzieci podlegające łącznemu opodatkowaniu z dochodami rodziców podlegają wykazaniu na druku PIT/M stanowiącym załącznik do zeznania PIT-36.

Do dochodu rodziców dolicza się co do zasady następujące dochody dzieci małoletnich podlegające opodatkowaniu na terytorium RP: dochód z renty, praw majątkowych, kapitałów pieniężnych, najmu, innych źródeł ? jeżeli rodzicom przysługuje prawo do pobierania pożytków z tego tytułu.

Analizując zatem unormowania powyższego artykułu można niewątpliwie stwierdzić, że u podstaw regulacji nakazującej łączyć dochody małoletniego dziecka z dochodami jego rodziców lub rodzica samotnie go wychowującego leżą unormowania ustawy z dnia 25 lutego 1964 r.

(Dz. U. Nr 9, poz. 59) ? Kodeks rodzinny i opiekuńczy, wedle których rodzicom przysługuje względem małoletniego dziecka władza rodzicielska (art. 93 § 1), która obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do jego wychowania (art. 95 § 1), rodzice zaś zobowiązani są sprawować zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską z należytą starannością (art. 101 § 1).

Z przedmiotowego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż Zainteresowana ma status matki samotnie wychowującej dziecko. Córka w 2011 roku nie była pełnoletnia i pozostawała na utrzymaniu Zainteresowanej. PIT-40A, otrzymany z ZUS, wystawiono na nazwisko Wnioskodawczyni. W 2010 roku Zainteresowana utrzymywała się razem z córką z renty rodzinnej i sama nie osiągnęła żadnych przychodów. Złożono PIT-36 za 2010 rok na nazwisko Wnioskodawczyni z dołączonym PIT/M i PIT/O. W PIT/M wpisano dane z PIT-40A, otrzymanego z ZUS, jako rentę rodzinną na córkę oraz dane z PIT-11, wystawionego na małoletnią córkę, z tytułu odpłatnych praktyk szkolnych.

Biorąc pod uwagę to co wywiedziono wyżej, ponieważ art. 6 ust. 4 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje na uwzględnienie art. 7, przy obliczaniu podatku od dochodów osoby samotnie wychowującej dziecko, to należy przyjąć, że nawet gdy rodzic nie uzyskuje dochodów, a dochody takie uzyskuje dziecko (oczywiście chodzi o dochody, które rodzic jest zobowiązany doliczyć do swoich dochodów), to rodzicowi przysługuje prawo do preferencyjnego opodatkowania. Rodzic może wówczas ? przy spełnieniu stosownych przesłanek ? skorzystać np. z tzw. ulgi rehabilitacyjnej i prorodzinnej.

Reasumując, należy stwierdzić, że na gruncie przedstawionego opisu stanu faktycznego i obowiązującego w niniejszej sprawie stanu prawnego, Zainteresowana ? jako osoba samotnie wychowująca małoletnią córkę ? zobowiązana jest do doliczenia za rok 2010 dochodu córki z tytułu renty rodzinnej do dochodu własnego. Tenże dochód z tytułu renty rodzinnej podlega łącznemu opodatkowaniu z dochodem Wnioskodawczyni (nawet, gdy takiego dochodu nie uzyskała i wynosi on zero) oraz wykazaniu na druku PIT/M, stanowiącym załącznik do zeznania PIT-36 za rok 2010.

W stosunku natomiast do opisanego dochodu małoletniej córki z tytułu odpłatnych praktyk szkolnych, stwierdzić należy, iż dochód ten ? jako dochód z pracy, wyłączony na mocy art. 7 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dochodów podlegających doliczeniu do dochodu rodzica ? winien zostać rozliczony i opodatkowany w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-37 złożonym za 2010 rok na imię i nazwisko małoletniej córki.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie, informuje się, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działając w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony, do oceny dokumentów załączonych do wniosku; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego, bądź zdarzenia przyszłego, przedstawionym przez Wnioskodawczynię i Jej stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.