Czy na podatniku zaliczonym do I lub II grupy inwalidztwa, osoby ociemniałej spoczywa obowiązek dokumentowania (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 16 sierpnia 2010 r. (data wpływu 19 sierpnia 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 4 listopada 2010 r. (data wpływu 8 listopada 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi rehabilitacyjnej ? jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 sierpnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi rehabilitacyjnej.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 27 października 2010 r. nr ILPB2/415-973/10-2/AJ Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Zainteresowanego do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawcę, iż nieuzupełnienie wniosku w wyznaczonym terminie spowoduje, iż wniosek będzie podlegał rozpatrzeniu jedynie w zakresie obowiązku dokumentowania wydatków związanych z opłacaniem przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz wydatków związanych z koniecznym przewozem na zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne samochodem osobowym będącym własnością Zainteresowanego, w pozostałej zaś części wniosek zostanie pozostawiony bez rozpatrzenia.

Pouczono również Zainteresowanego, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 27 października 2010 r., (skutecznie doręczono dnia 2 listopada 2010 r.).

W dniu 8 listopada 2010 r. Zainteresowany uzupełnił ww. wniosek (data nadania w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego ? 5 listopada 2010 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Zgodnie z art. 26 ust. 7a pkt 7 ww. ustawy osoba niepełnosprawna albo osoba, na której utrzymaniu jest osoba niepełnosprawna może odliczyć od dochodu wydatki ponoszone na: opłacanie przewodników osób niewidomych I i II grupy inwalidztwa w kwocie nie przekraczającej w roku podatkowym 2.280,00 PLN oraz kosztów poniesionych z tytułu używania samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa dla celów leczniczo rehabilitacyjnych w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2.280,00 PLN.

W ocenie Wnioskodawcy poprzez takie sformułowanie zapisów intencją ustawodawcy było zarówno zrekompensowanie kosztów związanych z korzystaniem przez osoby niewidome z pomocy przewodników jak i maksymalne ułatwienie związane z ich odliczeniem poprzez zryczałtowanie ulgi i odstąpienie od dokumentowania wydatków.

Jako osoba ociemniała Zainteresowany nigdy nie płaci wynagrodzenia swoim przewodnikom, zazwyczaj ponosi koszty wyrażając swoją wdzięczność i podziękowanie za okazaną pomoc w formie rzeczowej (kwiaty, czekoladki, drobne upominki, zaproszenie na obiad itp.), jeżeli nie może On skorzystać z pomocy przewodnika zmuszony jest korzystać z usług taksówkarzy.

Dla przemieszczania się własnym pojazdem potrzebna jest pomoc osób trzecich np. załatwienie spraw w urzędach, banku, na poczcie, dalsza podróż, przeprowadzanie niezbędnych badań dla celów leczniczo ? rehabilitacyjnych, uczestnictwo w życiu kulturalnym, zakupy w dużych obiektach handlowych.

W związku z opisanym stanem faktycznym Zainteresowany prosi o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie sposobu dokumentowania i przedkładania przez niewidomego podatnika wydatków ponoszonych na przewodników oraz kosztów związanych z tytułu używania własnego samochodu do przewozu na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy na podatniku zaliczonym do I lub lI grupy inwalidztwa, osobie ociemniałej spoczywa obowiązek dokumentowania odliczeń od dochodu wydatków ponoszonych na opłacanie przewodników, w ramach wydatków na cele leczniczo- rehabilitacyjne w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2.280,00 PLN oraz wydatków związanych z koniecznym przewozem własnym środkiem transportu lub obcym na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280,00 PLN...

Zdaniem Wnioskodawcy, niewidomy podatnik nie ma obowiązku gromadzenia, czy też przedkładania organowi skarbowemu stosownych dokumentów poświadczających ponoszenie na ten cel wydatków - zgodnie z art. 26 ust. 7c powołanej ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14. poz. 176 z późn zm.), a w szczególności:

• opłacanie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa w kwocie nie przekraczającej w roku podatkowym 2.280,00 PLN,
• używanie samochodu osobowego stanowiącego własność lub współwłasność osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi lecznicze - rehabilitacyjne w wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280,00 PLN.

Dlatego mając na względzie powyższe, Wnioskodawca podnosi, iż nie uwzględnienie przez urząd skarbowy przedmiotowych odliczeń i żądanie zwrotu z tego tytułu kwoty 3.348 PLN tytułem nadpłaconego podatku od osób fizycznych w dniu 15 kwietnia 2010 r., jest niezasadne.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowany wskazał, iż z powołanego przez organ skarbowy orzecznictwa sądów administracyjnych nie wynika wprost jakoby osoba ociemniała będąca na II grupie renty inwalidzkiej miała obowiązek przedkładania stosownej dokumentacji a to:

1. w przypadku ulgi z tytułu używania samochodu do przewozu na niezbędne zabiegi rehabilitacyjne zasadnym jest przedłożenie:
   • dokumentacji potwierdzającej korzystanie z zabiegów w roku 2009,
   • dowodów, z których wynikałoby jak często Zainteresowany korzystał z zabiegów, w jakiej odległości od miejsca zamieszkania,
   • wszelkie środki dowodowe uprawdopodobniające korzystanie z zabiegów tj. skierowania lekarskie, karty zabiegowe, zaświadczenia o uczestnictwie w zabiegach itp.,
2. w przypadku ulg z tytułu opłacania przewodnika osoby niewidomej, aby uprawdopodobnić poniesienie wydatków należałoby na przykład:
   • uściślić w jakich konkretnych sytuacjach, okolicznościach podatnik korzystał z pomocy przewodnika, jak często,
   • czy inne osoby mogą ten fakt potwierdzić,
   • jakiego rzędu kwoty Zainteresowany wydatkował na ten cel (finansując obiady, drobne upominki).
   
   

Zdaniem Zainteresowanego, organ skarbowy żądając od Niego wymienionej dokumentacji stosuje nadinterpretację w tym zakresie. Wnioskodawca uważa, iż jako osoba ociemniała nie ma obowiązku dokumentowania tego typu wydatków.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 29 ? 30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 4, 4a ? 4e ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.

Za wydatki, o których mowa wyżej stosownie do art. 26 ust. 7a pkt 7) ustawy, uważa się wydatki poniesione na opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nie przekraczającej w roku podatkowym 2.280 zł,

Natomiast za wydatki, o których mowa wyżej stosownie do art. 26 ust. 7a pkt 13) ustawy, uważa się wydatki poniesione na odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:

1. osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
2. osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a),

Z kolei w myśl postanowień art. 26 ust. 7a pkt 14) za wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 6, uważa się wydatki poniesione na używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł.

Wysokość wydatków na cele określone w ust. 7a ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie, z wyjątkiem wydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7, 8 i 14. (ust. 7c).

W myśl art. 26 ust. 7d cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunkiem odliczenia wydatków, o których mowa w ust. 7a, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:

1. orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
2. decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
3. orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.

Zgodnie z art. 26 ust. 7f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ilekroć w przepisach ust. 7a jest mowa o osobach zaliczonych do:

1. I grupy inwalidztwa ? należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
   1. całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
   2. znaczny stopień niepełnosprawności,
2. II grupy inwalidztwa- należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
   1. całkowitą niezdolność do pracy albo
   2. umiarkowany stopień niepełnosprawności.
   
   

Z cytowanego przepisu art. 26 ust. 7a pkt 7 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że aby wydatki te mogły być odliczone od dochodu muszą dotyczyć m.in. osoby niewidomej I lub II grupy inwalidztwa oraz muszą zostać faktycznie poniesione na opłacenie przewodników. Przy czym kwota w wysokości 2.280 zł stanowi górny limit przysługującej ulgi ? nie jest to natomiast kwotą odliczenia przysługująca podatnikowi bezwarunkowo ? niezależnie od wysokości faktycznie poniesionych wydatków.

To oznacza, że z woli ustawodawcy do skorzystania z ww. ulgi niewystarczającym jest bycie osobą niewidomą I lub II grupy inwalidztwa ale koniecznym jest również faktyczne korzystanie z usług przewodników i poniesienie związanych z tym wydatków.

Z kolei z analizy wyżej przytoczonych przepisów art. 26 ust.

Przepisy art. 26 ust. 7c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią, że wydatki ponoszone przez osoby niewidome z I lub II grupą inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa nie wymagają sformalizowanego dokumentu potwierdzającego poniesienie wydatku np. rachunku, faktury, co oznacza, że w toku weryfikacji organowi podatkowemu można przedstawić każdy dowód świadczący o tym, że osoba niepełnosprawna istotnie poniosła wydatki na opłacenie przewodnika lub na dojazd na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne samochodem osobowym, stanowiącym jej własność (współwłasność).

Prawo do odliczenia od dochodu wydatków do wartości kwoty limitowanej poniesionych na opłacenie przewodnika oraz związanych z koniecznym przewozem za zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne samochodem osobowym będącym Jego własnością przysługuje pod warunkiem, że Zainteresowany jest w stanie uprawdopodobnić ich poniesienie.

Sposób udokumentowania organowi tychże wydatków należy już bowiem do inicjatywy dowodowej podatnika. Za takim rozumieniem przepisu art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przemawia zarówno wykładnia literalna (w przepisie jest mowa o 'poniesieniu wydatków') jak i celowościowa. Celem, który przyświecał ustawodawcy, przy wprowadzeniu możliwości dokonywania odliczeń wydatków poniesionych na cele rehabilitacyjne, było ułatwienie osobom niepełnosprawnym prowadzenia normalnego życia. Odliczenia mają spełniać rolę bodźca, zachęcającego i ułatwiającego niepełnosprawnym rehabilitację i normalne życie. Wydatki takie muszą więc być poniesione faktycznie.

Wprawdzie z ww. przepisu nie wynika, iż podatnik ma obowiązek udokumentowania wydatków na opłacenie przewodnika oraz związanych z koniecznym przewozem na zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne samochodem osobowym będącym Jego własnością, lecz podatnik powinien liczyć się z koniecznością wykazania uprawnienia do skorzystania z ulgi i w sposób wiarygodny uprawdopodobnić fakt poniesienia spornych wydatków. Organ podatkowy ma bowiem nie tylko prawo ale i obowiązek wyjaśnienia wszystkich okoliczności związanych z zastosowaną w zeznaniu rocznym przez podatnika ulgą podatkową.

Natomiast warunkiem odliczenia wydatków związanych z koniecznym przewozem na zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne innym środkiem transportu, niż własny samochód jest posiadanie dokumentów stwierdzających ich poniesienie, z których wynika kto poniósł wydatek, w jakiej wysokości i na jaki cel.

Wynika to z analizy przepisu art. 26 ust. 7c, w którym wskazano, iż obowiązek udokumentowania wydatków, nie dotyczy jedynie tych wydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7, 8 i 14.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.