Zwolnienie z art. 4 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

Zwolnienie z art. 4 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 2 lipca 2010 r. (data wpływu 9 lipca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia przedmiotowego jest:

  • nieprawidłowe ? w odniesieniu do zwolnienia działki sklasyfikowanej jako tereny mieszkaniowe.
  • prawidłowe ? w pozostałym zakresie.

UZASADNIENIE

W dniu 9 lipca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Na mocy aktu nadania z dnia 2 grudnia 1952 r. wydanego w oparciu o art. 5 i 10 dekretu z dnia 6 września 1951 r. o ochronie i uregulowaniu własności osadniczych gospodarstw chłopskich na obszarze Ziem Odzyskanych nadano XX na własność gospodarstwo rolne, składające się z gruntów o powierzchni około 2 ha użytków rolnych oraz budynków: domu mieszkalnego, stajni i stodoły. Decyzją Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Wydział Rolnictwa i Leśnictwa z dnia 1 kwietnia 1965 r. o wykonaniu aktu nadania (ustalenie granic i ceny) ustalono granice przedmiotowego gospodarstwa rolnego o powierzchni 2,8028 ha oraz jego cenę.

XX za swojego życia sprzedała część gospodarstwa rolnego. Po sprzedaży gospodarstwo rolne liczyło powierzchnię 0,7919 ha i w jego skład wchodziły: działka z posadowionym na niej budynkiem mieszkalnym oraz działki z użytkami rolnymi. XX zmarła w dniu 11 czerwca 1972 r.

W wyniku postępowania wymiennego na podstawie decyzji wojewody w sprawie podjęcia postępowania wymiennego niezabudowanych gruntów położonych na terenie osiedli miasta z dnia 9 lutego 1978 r. i decyzji wojewody w sprawie zatwierdzenia projektu wymiany niezabudowanych gruntów położonych na terenie osiedli miasta z dnia 15 sierpnia 1978 r. doszło do wymiany dwóch działek o charakterze użytków rolnych na inne działki. Obecnie gospodarstwo rolne wraz z działką na której posadowiony jest budynek mieszkalny obejmuje łącznie powierzchnię 1,038 ha. Zgodnie z wypisem z rejestru gruntów przedmiotowa nieruchomość składa się z działek:

  • oznaczonej jako B - tereny mieszkaniowe o pow. 0,0668 ha,
  • oznaczonej jako R - grunty rolne o pow. 0,3543 ha,
  • oznaczonej jako R - grunty rolne o pow. 0,6169 ha.

Dla nieruchomości prowadzona jest wspólna księga wieczysta.

Pierwszy mąż Zainteresowanej - zmarł w dniu 19 lutego 1983 r.

Wnioskodawczyni zamieszkuje w gospodarstwie rolnym od lat sześćdziesiątych dwudziestego wieku. Budynek gospodarczy w chwili śmierci męża służył bezpośrednio produkcji rolnej (budynek stodoły został wyburzony przed śmiercią męża). Wnioskodawczyni opłaca podatek rolny za grunty rolne. Za działkę, na której położony jest budynek mieszkalny i budynek gospodarczy Zainteresowana opłaca podatek od nieruchomości. Zgodnie z posiadanym zaświadczeniem z urzędu miejskiego Wnioskodawczyni figuruje w Ewidencji Podatników Podatku Rolnego i jest użytkownikiem gospodarstwa rolnego o pow. 09700 ha fizycznego, co stanowi 1,0670 ha przeliczeniowego.

W przedmiotowym gospodarstwie rolnym działalność rolniczą prowadził mąż Zainteresowanej. Po jego śmierci działalność rolniczą prowadzili wspólnie Wnioskodawczyni i jej drugi mąż oraz jeden z synów do końca lat dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku, a także drugi syn, z tym że prowadził ją do końca lat osiemdziesiątych. Obecnie w gospodarstwie, nie jest prowadzona działalność rolnicza, ani inna działalność gospodarcza.

Postanowieniem sądu rejonowego z dnia 9 marca 2010 r. stwierdzono nabycie spadku po XX. Zgodnie z powołanym postanowieniem pierwszy mąż Zainteresowanej, jako jedno z dzieci spadkodawczyni nabył udział wynoszący 1/8 części spadku oraz udział w wysokości 1/8 części spadku w wyżej opisanym gospodarstwie rolnym. Postanowienie jest prawomocne.

Postanowieniem sądu rejonowego z dnia 21 czerwca 2010 r. stwierdzono nabycie spadku po pierwszym mężu Wnioskodawczyni. Zgodnie z powołanym postanowieniem Zainteresowana i Jej synowie nabyli po 1/3 części spadku oraz po 1/3 przysługującego spadkodawcy udziału w gospodarstwie rolnym po XX. Postanowienie nie jest jeszcze prawomocne.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy odziedziczony po pierwszym mężu przez Wnioskodawczynię i Jej dwóch synów udział w gospodarstwie rolnym odziedziczonym po matce męża Zainteresowanej zwolniony jest na mocy art. 4 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.)...

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem spadku. Ponieważ nabycie ww. nieruchomości w drodze spadku nastąpiło przed 1 stycznia 2007 r. (zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego nabycie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy), w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Z wyżej przedstawionego zdarzenia faktycznego wynika, że w lutym 1983 r. Wnioskodawczyni wspólnie z dwoma synami nabyła na mocy ustawy spadek, w skład którego wchodził udział 1/8 w gospodarstwie rolnym po zmarłej matce męża Zainteresowanej o powierzchni 1,0380 ha. Ponadto Wnioskodawczyni opłaca podatek rolny - od gruntów ornych, zaś podatek od nieruchomości - od domu i działki na której się on znajduje.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. - zwalnia się od podatku nabycie własności i prawa użytkowania wieczystego gospodarstwa rolnego lub jego części oraz innych praw do takiego gospodarstwa lub jego części, jak również działki przyzagrodowej, z wyjątkiem: budynków mieszkalnych, budynków zajętych na cele specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu lub specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z urządzeniami i ze stadem hodowlanym, urządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie, inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie owoców.

Stosownie zaś do treści art. 4 ust 1 pkt 2 cyt. ustawy ? zwalnia się od podatku nabycie w drodze spadku budynków mieszkalnych, nadanych na podstawie przepisów o osadnictwie rolnym.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Art. 2 ust. 1 ustawy stanowi, że za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

Na tle powyższego należy stwierdzić, że zwolnienie, zawarte w art. 4 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o podatku od spadków darowizn - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. - przysługuje w każdym przypadku gdy przedmiotem spadku jest gospodarstwo rolne lub jego część - w rozumieniu ustawy o podatku rolnym. Ponadto art. 4 ust. 1 pkt 1 przedmiotowej ustawy stanowi również podstawę zwolnienia od podatku od spadków i darowizn nabycia usytuowanych na gruntach gospodarstw rolnych budynków gospodarczych służących bezpośrednio produkcji rolnej. Z treści ww. artykułu wynika bowiem, że ustawodawca wyłączył zwolnienie od podatku tylko dla budynków mieszkalnych i budynków zajętych na cele specjalistycznej produkcji rolnej.

Reasumując, należy stwierdzić, że nabycie udziału w przedmiotowej nieruchomości, wraz z budynkami gospodarczymi służącymi bezpośrednio produkcji rolnej, będzie korzystać ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Zaznaczyć jednak należy, że powyższe dotyczy tylko tej części nieruchomości, która w chwili nabycia (czyli w przypadku Wnioskodawczyni i Jej dwóch synów - w lutym 1983 r.) stanowiła gospodarstwo rolne w rozumieniu ustawy o podatku rolnym. Nabycie przez podatnika udziału w budynku mieszkalnym korzysta natomiast ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 2 tej ustawy jako, że budynek został nadany matce pierwszego męża Zainteresowanej na podstawie przepisów o osadnictwie rolnym.

Zatem jak z powyższego wynika, w wyniku stwierdzenia przez sąd nabycia w częściach równych udziału we własności przedmiotowej nieruchomości przez Wnioskodawczynię i Jej dwóch synów, spadkobiercom przysługuje prawo do zwolnienia na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn na warunkach w nim wskazanych całego udziału w nieruchomości, a w tym w budynku mieszkalnym. Nie ulega również wątpliwości, że wskazane wyżej zwolnienie od podatku powinno objąć także działkę, na której posadowiony jest budynek mieszkalny mimo, że w ewidencji gruntów działka sklasyfikowana jest jako tereny mieszkaniowe. Budynek mieszkalny jest bowiem w rozumieniu art. 48 Kodeksu cywilnego tzw. częścią składową gruntu. Zgodnie z treścią art. 47 § 1 Kodeksu cywilnego ?Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.? Ponadto część tej działki, niezajęta pod budynek mieszkalny i gospodarczy, w chwili nabycia spadku, podobnie jak grunty orne, służyła bezpośrednio produkcji rolnej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za:

  • nieprawidłowe ? w odniesieniu do zwolnienia działki sklasyfikowanej jako tereny mieszkaniowe.
  • prawidłowe ? w pozostałym zakresie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem spadku.

Ponieważ nabycie przez Wnioskodawczynię udziału w nieruchomości w drodze spadku nastąpiło przed 1 stycznia 2007 r. w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r. Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629), do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia ?spadek?, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Art. 924 ustawy Kodeks Cywilny stanowi, że spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Natomiast zgodnie z art. 925 ww. ustawy, spadek nabywa się z chwilą otwarcia spadku. Jak z powyższego wynika spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni, wspólnie z synami nabyła na mocy ustawy, po zmarłym pierwszym mężu udział w gospodarstwie rolnym odziedziczonym po matce męża.

Pierwszy mąż Wnioskodawczyni zmarł w dniu 19 lutego 1983 r.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r. - zwalnia się od podatku nabycie własności i prawa użytkowania wieczystego gospodarstwa rolnego lub jego części oraz innych praw do takiego gospodarstwa lub jego części, jak również działki przyzagrodowej, z wyjątkiem:

  1. budynków mieszkalnych,
  2. budynków zajętych na cele specjalistycznego chodu i wylęgu drobiu lub specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z urządzeniami i ze stadem hodowlanym,
  3. urządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie, inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie owoców.

Natomiast zgodnie z art. 4 ust 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie w drodze spadku budynków mieszkalnych, nadanych na podstawie przepisów o osadnictwie rolnym.

Stosownie do zapisu art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ww. zwolnienia stosuje się, jeżeli nabywca jest obywatelem polskim lub ma miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Natomiast według art. 4 ust. 5 ww. ustawy, ilekroć jest w niej mowa o gospodarstwie rolnym, oznacza to gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Art. 2 ust 1 ww. ustawy stanowi, że za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

Na tle powyższego należy stwierdzić, że zwolnienie zawarte w art. 4 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn - w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r. ? przysługuje w każdym przypadku, gdy przedmiotem spadku jest gospodarstwo rolne lub jego część - w rozumieniu ustawy o podatku rolnym. Ponadto art. 4 ust. 1 pkt 1 przedmiotowej ustawy stanowi również podstawę zwolnienia od podatku od spadków i darowizn nabycia usytuowanych na gruntach gospodarstw rolnych budynków gospodarczych służących bezpośrednio produkcji rolnej. Z treści ww. artykułu wynika bowiem, że ustawodawca wyłączył zwolnienie od podatku tylko dla budynków mieszkalnych i budynków zajętych na cele specjalistycznej produkcji rolnej.

Natomiast zwolnienie określone w art. 4 ust 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn obejmuje wyłącznie nabycie w drodze spadku budynków mieszkalnych, nadanych na podstawie przepisów o osadnictwie rolnym.

Spośród licznych aktów prawnych regulujących problematykę osadnictwa rolnego w Polsce można wymienić m.in. dekret z dnia 6 września 1951 r. o ochronie i uregulowaniu własności osadniczych gospodarstw chłopskich na obszarze Ziem Odzyskanych (Dz. U. Nr 46, poz. 340 ze zm.).

Powyższe zwolnienie nie obejmuje jednak gruntu związanego z budynkiem stanowiącym część składową nieruchomości. Oznacza to, iż w przypadku nabycia w drodze spadku, nadanej na podstawie przepisów o osadnictwie rolnym zabudowanej budynkiem mieszkalnym działki gruntu, oznaczonej jako tereny mieszkaniowe, zwolnienie to może dotyczyć wyłącznie nabycia budynku mieszkalnego.

Reasumując, należy stwierdzić, że nabycie udziału w przedmiotowej nieruchomości, wraz z budynkami gospodarczymi służącymi bezpośrednio produkcji rolnej, będzie korzystać ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.

Natomiast nabycie udziału w budynku mieszkalnym, nadanym na podstawie przepisów o osadnictwie rolnym, będzie korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy. Powyższe zwolnienie nie dotyczy jednak działki oznaczonej jako tereny mieszkaniowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14b § 1 ww. ustawy Ordynacja podatkowa minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Mając powyższe na względzie, należy stwierdzić, iż interpretacje prawa podatkowego wydaje się wyłącznie na pisemny wniosek zainteresowanego i tylko w jego indywidualnej sprawie.

Z uwagi na to, że wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, został złożony przez jednego ze spadkobierców zaznacza się, iż interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla pozostałych spadkobierców, tj. synów Wnioskodawczyni.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika