Podatek od spadków i darowizn w zakresie zastosowania zwolnienia.

Podatek od spadków i darowizn w zakresie zastosowania zwolnienia.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 18 lipca 2011 r. (data wpływu 20 lipca 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 18 października 2011 r. (data wpływu 20 października 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zastosowania zwolnienia ? jest nieprawidłowe.

Porady prawne

UZASADNIENIE

W dniu 20 lipca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zastosowania zwolnienia.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 i § 4 oraz art. 14f § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 10 października 2011 r. nr ILPB2/436-151/11-2/WS Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Zainteresowaną do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawczynię, iż nieuzupełnienie wniosku w wyznaczonym terminie spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia.

Pouczono również Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 10 października 2011 r., (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 13 października 2011 r.). W dniu 18 października 2011 r. na konto Izby Skarbowej w Poznaniu wpłynęła brakująca kwota w wysokości 40 zł. Natomiast w dniu 20 października 2011 r. do tut. Organu wpłynęło pismo uzupełniające pozostałe braki formalne wniosku (data nadania w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego ? 18 października 2011 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 26 maja 2009 r. spadkodawca ? ojciec Wnioskodawczyni sporządził testament notarialny. Do spadku powołał jako jedyne spadkobierczynie ? Zainteresowaną i Jej siostrę. Ze względu na to, że wcześniejsza informacja dotycząca spadku (dziedziczenie po 1/2 części) różniła się od postanowienia testamentowego - Wnioskodawczyni kwestionowała ważność tego testamentu. W tym celu wniosła o jego unieważnienie (część przysługująca Zainteresowanej w testamencie zmieniła się na 1/5, natomiast siostra otrzymała 4/5).

Rozprawy toczyły się przed sądem rejonowym od września 2009 r. Wnioskodawczynię reprezentował adwokat. W sprawie przesłuchiwani byli świadkowie powołani przez Zainteresowaną i Jej siostrę. Ponadto w przedmiotowej sprawie została wydana opinia sądowo-psychiatryczna dotycząca stanu zdrowia psychicznego ojca Wnioskodawczyni w chwili sporządzania testamentu.

Pełnomocnik Zainteresowanej zachorował i przebywał w szpitalu. Wnioskodawczyni nie miała z nim kontaktu, mimo licznie wykonanych telefonów oraz prób kontaktu osobistego w jego miejscu zamieszkania. Substytutem pełnomocnika była Pani adwokat, która w dniach 26 lipca 2010 r. do dnia 4 sierpnia 2010 r. również przebywała w szpitalu. Jak się później okazało pełnomocnik Zainteresowanej kilkakrotnie przebywał w szpitalu psychiatrycznym.

Ponadto Wnioskodawczyni nie została poinformowana o terminie rozprawy, mimo że wnioskowała o przesłuchanie kluczowych świadków w rozprawie ? Jej i Jej siostry.

Wcześniejsze wezwania na rozprawy dostarczane były w terminie listem poleconym.

W dniu 28 lipca 2010 r. sąd nieoczekiwanie wydał potwierdzenie nabycia spadku. Zainteresowana nie posiadała wiadomości odnośnie przedmiotowej sprawy i wydanego postanowienia.

Dnia 14 września 2010 r. Zainteresowana zwróciła się do sądu rejonowego o informację w sprawie. Wnioskodawczyni została wezwana do opłaty. Mimo jej uiszczenia w dniu 22 września 2010 r., postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku otrzymała dopiero w dniu 15 marca 2011 r.

Zainteresowana podkreśliła, że nie wiedziała wcześniej o wydanym postanowieniu. Korespondencję o podobnej treści Wnioskodawczyni skierowała do urzędu skarbowego w celu zwolnienia podatkowego z tytułu spadku.

Zainteresowana otrzymała z urzędu skarbowego informację, iż z akt sprawy wynika, że spadkodawca ? którego Wnioskodawczyni jest córką ? zmarł w dniu 23 czerwca 2009 r., a uprawomocnienie się postanowienia stwierdzającego nabycie spadku nastąpiło w dniu 19 sierpnia 2010 r. W związku z powyższym zwolnienie z podatku od spadków i darowizn miałoby zastosowanie, jeżeli do dnia 21 lutego 2011 r. Wnioskodawczyni złożyłaby zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych.

Po otrzymaniu pisma Zainteresowana w dalszym ciągu podtrzymywała swoje stanowisko. Zgłoszenia nabycia rzeczy do urzędu skarbowego Wnioskodawczyni starała się dokonać w dniu, w którym dowiedziała się o uprawomocnieniu się postanowienia.

Zainteresowana podkreśliła, że nie uczestniczyła w sądzie podczas rozprawy, bowiem o jej terminie nie została powiadomiona.

Pełnomocnik Wnioskodawczyni posiadał wszelką dokumentację, a w ostatnim okresie czasu przebywał w szpitalu. W marcu 2011 r. zmarł.

Zainteresowana nie była poinformowana o terminie uprawomocnienia się postanowienia, bowiem korespondencja z sądu do Wnioskodawczyni nie przychodziła.

Wnioskodawczyni pozostawała ? i w dalszym ciągu pozostaje ? w negatywnych stosunkach z siostrą, czego dowodem była sprawa o unieważnienie testamentu.

Wnioskodawczyni wskazała, iż nie została przesłuchana jako strona w niniejszej sprawie, chociaż Jej pełnomocnik wnioskował o to na ostatniej rozprawie. Zainteresowana była więc przekonana, że dalszy tok rozprawy nastąpi. Nie wiedziała, że w dniu 28 lipca 2010 r. było wydane postanowienie.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

  1. Od jakiego momentu liczy się złożenie wniosku o zwolnienie w przypadku trwania postępowania sądowego oraz braku informacji o stanie sprawy (mimo prowadzenia przez pełnomocnika) oraz braku informacji z sądu...
  2. Od jakiego momentu od otrzymania postanowienia liczony jest termin przedawnienia do złożenia wniosku...
  3. W jaki sposób można ustosunkować się do sytuacji, gdy rozpatrywana jest jakiejkolwiek sprawa spadkowa i istnieje możliwość braku osób zainteresowanych, a zatem, co niektóre osoby nie wiedzą, iż zostały powołane do spadku i po 6 miesiącach zobowiązane są niejako odgórnie do zapłaty podatku, mimo iż nie posiadają wiedzy o przyjętym spadku...


Zdaniem Wnioskodawczyni, podatek z tytułu spadków i darowizn obowiązuje od momentu, w którym Zainteresowana dowiedziała się o postanowieniu w przedmiocie nabycia spadku.

Wobec braku jakichkolwiek informacji odnośnie rozprawy Wnioskodawczyni była przekonana, że rozprawa odbędzie się. Zainteresowana wskazała, iż nie może ponosić konsekwencji nieodpowiedzialności Jej nieżyjącego pełnomocnika, bowiem w okresie, kiedy Ona osobiście - nie mając z Nim kontaktu - starała się samodzielnie rozwiązać zaistniałą sytuację, została zobowiązana do zapłaty podatku.

Zainteresowana podkreśliła, że od momentu powzięcia wiadomości nie uchybiła terminowi do złożenia wniosku o zwolnienie podatkowe. Zatem złożony przez Nią wniosek winien być zasadny, gdyż w świetle tej okoliczności sprawy w terminie dokonała właściwego złożenia.

W konsekwencji Zainteresowana została pozbawiona przysługującego Jej zwolnienia podatkowego. Obecnie ponosi negatywne skutki nie z własnej winy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) ? mającej zastosowania w analizowanej sprawie w brzmieniu obowiązującym w 2009 r. z uwagi na datę śmierci ojca ? podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej 'podatkiem', podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego.

Należy wskazać, że spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadek należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy, spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Prawomocne orzeczenie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § kodeksu cywilnego). Zaś powołanie do spadku ? jak stanowi art. 926 Kodeksu cywilnego ? wynika z ustawy albo z testamentu.

W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Jednakże, zgodnie z art. 4a ust.1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

  1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
  2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.


Z cytowanego wyżej art. 4a ust.

1 pkt 1 wynika, że podstawowym warunkiem dla skorzystania ze zwolnienia jest zgłoszenie faktu nabycia majątku naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego. Zgłoszenie powinno zostać złożone w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Na gruncie przedmiotowej sprawy obowiązek podatkowy powstał w momencie uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Po upływie ww. terminu określonego w tym przepisie, nie można skutecznie domagać się ukształtowania stosunku prawnego, w którym podatnik nabędzie prawo do zwolnienia z podatku.

Niedopełnienie bowiem obowiązku zgłoszenia, o którym mowa w art. art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków od darowizn - jeśli nie ma zastosowania wyjątek z przepisu art. 4a ust. 2 i 4 - skutkuje utratą prawa do zwolnienia. Konsekwencją jest opodatkowanie nabycia majątku według zasad ogólnych, tj. właściwych dla I grupy podatkowej, z uwzględnieniem stawek podatków właściwych dla tej grupy nabywców (art. 15 ust. 1) i kwoty wolnej określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1.

Zgodnie z art. 4a ust. 2 ww. ustawy, jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.

Wskazać zatem należy, iż cytowany wyżej przepis ma zastosowanie w sytuacji, gdy nabywca powziął wiadomość o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminu do złożenia zgłoszenia i jednocześnie zobowiązany jest uprawdopodobnić fakt późniejszego uzyskania informacji o takim nabyciu. Natomiast w przedmiotowej sprawie Wnioskodawczyni była świadoma, że jest spadkobierczynią.

Tut. Organ wskazuje, iż za chybioną należy uznać tezę autorstwa Zainteresowanej jakoby każdy ?przeciętny obywatel po 6 miesiącach zostaje zobowiązany niejako odgórnie do zapłaty podatku, mimo iż nie posiadał wiedzy o przyjętym spadku?. Zauważyć bowiem należy, iż w przedmiotowej sprawie Wnioskodawczyni miała świadomość, że jest osobą powołaną do kręgu spadkobierców.

W związku z powyższym, aby w przedmiotowej sprawie skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn Wnioskodawczyni zobowiązana była złożyć zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2) w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Nadmienić należy, iż otrzymanie przez Zainteresowaną postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku w późniejszym terminie nie ma wpływu na fakt jego uprawomocnienia. Wymaga zaakcentowania, iż data uprawomocnienia się ww. postanowienia wyznacza 6-miesięczny termin do złożenia zgłoszenia, o którym mowa wyżej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczyni i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika