Czy Umowa oraz pożyczki udzielane w ramach Systemu podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności (...)

Czy Umowa oraz pożyczki udzielane w ramach Systemu podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko spółki akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 5 października 2010 r. (data wpływu 11 października 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu ? jest prawidłowe.

Porady prawne

UZASADNIENIE

W dniu 11 października 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu oraz podatku od towarów i usług i podatku dochodowego od osób prawnych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (dalej: ?Spółka?) jest polskim podatnikiem CIT i VAT specjalizującym się w wydobyciu i przetwórstwie rudy miedzi.

Aktualnie Spółka rozważa wdrożenie w Grupie Kapitałowej (dalej: ?GK?) usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (cash-pooling rzeczywisty) oferowanej przez Bank. Dzięki takiemu rozwiązaniu wynik odsetkowy GK będzie korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków. W przypadku podjęcia decyzji o wprowadzeniu Systemu, Wnioskodawca wraz z innymi uczestnikami Systemu podpisze z Bankiem (będącym polskim rezydentem podatkowym) Umowę prowadzenia rachunku w systemie cash-pool/zarządzania płynnością finansową (dalej: ?Umowa?), której celem będzie zapewnienie efektywnego zarządzania środkami pieniężnymi i poprawa płynności finansowej uczestników.

Pozostałymi uczestnikami cash-poolingu (dalej: ?cash-pooling? lub ?System?) będą spółki kapitałowe należące do GK będące polskimi podatnikami oraz polskimi rezydentami (dla celów podatkowych i celów prawa dewizowego), a także podmiotami powiązanymi (ze Spółką) w rozumieniu ustawy o CIT. Co istotne, Bank nie będzie podmiotem powiązanym (w rozumieniu ustawy o CIT) ze Spółką ani z żadnym innym uczestnikiem Systemu. Spółka będzie pełniła funkcję agenta Systemu. Rozliczenia w Systemie będą odbywały się poprzez rachunek konsolidujący prowadzony przez Bank na rzecz Spółki. Jednocześnie, każdy z uczestników Systemu będzie miał przypisany jeden rachunek główny prowadzony przez Bank. W rachunku Spółki zostanie otwarty kredyt, natomiast pozostali uczestnicy Systemu nie będą mieli tego typu limitów kredytowych. Każdy z uczestników Systemu będzie zgłaszał Wnioskodawcy, za pośrednictwem systemu bankowości elektronicznej, zapotrzebowanie na środki pieniężne na następny dzień (Zainteresowany będzie przekazywał Bankowi informacje o zapotrzebowaniu uczestników). Rachunki uczestników Systemu będą automatycznie zerowane przez Bank na koniec każdego dnia roboczego, zaś następnego dnia Bank zrealizuje zlecenie Wnioskodawcy i dokona zasilenia rachunków uczestników Systemu (automatyczne transfery środków pieniężnych). W oparciu o zgłoszone zapotrzebowanie, a także w oparciu o informację o wolnych środkach pieniężnych posiadanych przez każdego uczestnika Systemu, w ramach Systemu będą dokonywane automatyczne transfery środków pieniężnych z wykorzystaniem rachunku konsolidującego Zainteresowanego.

Podstawą dokonywanych automatycznych transferów środków pieniężnych pomiędzy rachunkami głównymi uczestników Systemu (w ramach bilansowania) będą pożyczki udzielane pomiędzy uczestnikami Systemu. Jednocześnie, rozważane jest wdrożenie alternatywnego do pożyczki rozwiązania, zgodnie z którym wierzytelności pomiędzy uczestnikami Systemu będą codziennie wzajemnie potrącane przez Bank (w ramach Umowy). W praktyce na rachunku głównym uczestnika Systemu, na którym wystąpi saldo dodatnie, w rachunku Zainteresowanego, jako agenta Systemu zostanie zaciągnięta pożyczka na kwotę odpowiadającą wysokości salda dodatniego. Jeśli dany uczestnik Systemu, na którego rachunku głównym istnieje saldo dodatnie uprzednio zaciągnął pożyczkę, to uczestnik ten przeleje na rachunek konsolidujący kwotę potrzebną do spłaty zadłużenia tego uczestnika Systemu zaciągniętego w rachunku Zainteresowanego (nie większą niż wysokość salda dodatniego powstałego na rachunku tego uczestnika Systemu). Jeśli kwota uprzednio zaciągniętej w rachunku Wnioskodawcy pożyczki przez uczestnika Systemu, na rachunku którego wystąpiło saldo dodatnie, jest niższa niż wysokość salda dodatniego powstałego na rachunku tego uczestnika Systemu, uczestnik Systemu udzieli innemu uczestnikowi ? za pośrednictwem rachunku Zainteresowanego ? pożyczki na kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy wysokością salda dodatniego a kwotą uprzednio zaciągniętej i spłaconej przez uczestnika Systemu pożyczki. Jeśli środki pieniężne dostępne w ramach Systemu (pochodzące z wzajemnych pożyczek uczestników Systemu) nie będą wystarczające, aby pokryć zapotrzebowanie uczestników Systemu, nadwyżka zapotrzebowanie zostanie pokryta ze środków pieniężnych pochodzących od Banku. Należy podkreślić, iż Bank będzie kalkulował odsetki z tytułu operacji/pożyczek w ramach Systemu, a następnie będzie alokował odsetki pomiędzy poszczególnych uczestników Systemu. W ramach Umowy Bank będzie otrzymywał od uczestników Systemu wynagrodzenie z tytułu usług cash-poolingu. Oprócz odsetek, żaden z uczestników systemu nie będzie otrzymywał innego wynagrodzenia. Spółka pragnie podkreślić, iż zgodnie z postanowieniami Statutu Spółki oraz wypisami z Krajowego Rejestru Sądowego zakres działalności Spółki obejmuje również pozostałe pośrednictwo finansowe, przy czym podstawowym zakresem działalności Spółki jest: kopalnictwo (...), produkcja (...), kopalnictwo (...), produkcja wyrobów (...), produkcja (...). Wnioskodawca ponadto informuje, że w dniu 28 sierpnia 2007 r. wystąpił do Ministra Finansów, w trybie art. 14a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji w sprawie opodatkowania cash poolingu (wirtualnego i rzeczywistego) na gruncie ustawy o VAT, ustawy o PCC oraz ustawy o CIT. Niemniej jednak przedstawiony w niniejszym wniosku stan faktyczny ? mający za przedmiot wyłącznie cash pooling rzeczywisty ? uległ zmianie, stąd też z uwagi na odmienne elementy stanu faktycznego, złożenie niniejszego wniosku i wydanie przez Organ interpretacji nie stoi w kolizji z przepisem art. 14b § 5 Ordynacji podatkowej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy Umowa oraz pożyczki udzielane w ramach Systemu podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy ? w odniesieniu do podatku do czynności cywilnoprawnych ? zarówno Umowa, jak pożyczki/przelewy środków finansowych dokonywane w ramach Systemu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tego typu czynności nie zostały wymienione w ustawie o PCC jako przedmiot opodatkowania tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC podatkowi temu podlegają m.in. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Jednocześnie, należy wskazać, iż ustawa o PCC zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu (co potwierdza praktyka podatkowa ? m.in. interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy w dniu 30 lipca 2009 r., sygn. ITPB2/436-83/09/BK). Jak wskazuje doktryna, cash-pooling wykazuje podobieństwo do umowy pożyczki, aczkolwiek nie zawiera jej wszystkich istotnych elementów.

Zgodnie z art. 720 KC, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa cash-poolingu jest natomiast umową nienazwaną umożliwiającą kompensatę niedoborów środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej Grupy oraz korzystne zagospodarowanie nadwyżki posiadanych środków. W cash-poolingu uczestniczą co najmniej trzy podmioty ? podmiot posiadający wolne środki finansowe, podmiot posiadający niedobór tych środków oraz bank. Z tytułu uczestnictwa w cash-poolingu dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi do zawarcia umowy pożyczki, gdyż brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash-poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, a zatem czynności tego typu nie można zakwalifikować jako umowy pożyczki. Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż cash-pooling (umowa o zarządzenie płynnością finansową) nie jest tożsamy z pożyczką (umową pożyczki). Z uwagi na zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, cash-pooling (umowa o zarządzenie płynnością finansową,) nie stanowi przedmiotu opodatkowania tym podatkiem. Spółka pragnie wskazać, iż opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych czynności pożyczek (przelewów środków finansowych) dokonywanych w ramach usługi cash-poolingu będzie również podlegać wyłączeniu z opodatkowania na podstawie art. 1 pkt 1 ustawy o PCC.

Nie będą to bowiem czynności odrębne zawierane na podstawie umowy pożyczki, lecz będą wynikać z istoty cash-poolingu, będą jego niezbędnym elementem. Mając na uwadze powyższe, Spółka stoi na stanowisku, iż ani Umowa ani pożyczki/przelewy środków finansowych przeprowadzane w ramach Systemu nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

  1. następujące czynności cywilnoprawne:
    1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
    2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
    3. (uchylona),
    4. umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
    5. umowy dożywocia,
    6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat i dopłat,
    7. (uchylona),
    8. ustanowienie hipoteki,
    9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
    10. umowy depozytu nieprawidłowego,
    11. umowy spółki;
  2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
  3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy, przedmiotem opodatkowania są m. in. umowy pożyczki. W myśl art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zmianami) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa cash poolingu to nowoczesna forma efektywnego zarządzania finansami grupy podmiotów powiązanych. Cash pooling polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunki uczestników) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Umowa cash poolingu ma na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w niej podmioty dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach bankowych każdego z nich. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków w tym systemie.

Przedstawiona we wniosku Spółki konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że tym samym wyczerpuje ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki.

Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Reasumując stwierdza się, iż przedstawiona we wniosku umowa cash poolingu, jak i transfery gotówki dokonywane w ramach tej umowy nie należą do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

Jednocześnie informuje się, że w dniu 11 stycznia 2011 r. wydano interpretację indywidualną nr ILPP1/443-1103/10-2/AW w przedmiocie podatku od towarów i usług. Natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych wniosek został rozstrzygnięty odrębnym pismem z dnia 7 stycznia 2011 r. nr ILPB3/423-834/10-2/MM.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanej przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, należy stwierdzić, iż została wydana w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w przedmiotowej sprawie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.


Referencje

ILPB3/423-834/10-2/MM, interpretacja indywidualna

ILPP1/443-1103/10-2/AW, interpretacja indywidualna

ITPB2/436-83/09/BK, interpretacja indywidualna

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika