Czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej (...)

Czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej drugiemu z małżonków, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 25 września 2012 r. (data wpływu 26 września 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego ? jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 września 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego, a także w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych; podatku od towarów i usług oraz podatku od spadków i darowizn.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni prowadzi od dnia 16 maja 2011 r. jednoosobową działalność pod nazwą? , której przedmiotem jest w przeważającej części naprawa i konserwacja maszyn. Wnioskodawczyni pozostająca w małżeńskiej ustawowej wspólności majątkowej, nieodpłatnie chce przekazać całe swoje przedsiębiorstwo swojemu małżonkowi ?, który od 1 czerwca 2012 r. rozpoczął prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej pod nazwą ?, której rodzajem przeważającej działalności jest naprawa i konserwacja maszyn. Wnioskodawczyni po przekazaniu przedsiębiorstwa zakończy prowadzenie działalności gospodarczej. W skład przekazywanego przedsiębiorstwa wejdą wszystkie jego składniki, zgodnie z definicją zawartą w art. 551 kodeksu cywilnego, a w szczególności:

  1. firma i inne oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorstwo;
  2. kontakty handlowe;
  3. wszystkie ruchomości należące do przedsiębiorstwa, w tym pojazdy, urządzenia, materiały, towary i wyroby a przede wszystkim:
    1. samochód marki SEAT ? o nr rej. ?,
    2. samochód marki FIAT ? o nr rej. ?,
    3. urządzenia spawalnicze ? ? 2 szt.,
    4. urządzenie spawalnicze ? - 1 szt.

Wnioskodawczyni jest czynnym podatnikiem VAT, rozlicza się na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów wg skali podatkowej. Mąż Wnioskodawczyni jest czynnym podatnikiem VAT, rozlicza się na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów wg skali podatkowej. Mąż Wnioskodawczyni, któremu zostanie przekazane przedsiębiorstwo będzie kontynuować prowadzenie działalności w takim samym zakresie jak podatnik przekazujący jako czynny zarejestrowany podatnik VAT.

Przekazanie przedsiębiorstwa Wnioskodawczyni chce dokonać na podstawie protokołu przekazania przedsiębiorstwa. Małżonkowie nie będą podpisywać żadnej umowy, gdyż obowiązuje ich wspólnota majątkowa. Przekazanie przedsiębiorstwa, małżonkowie traktują jako zmianę osoby zarządzającej, a nie zmianę właściciela, gdyż jako małżonkowie są solidarnie jego właścicielami.

W skład przekazywanego przedsiębiorstwa nie wchodzą:

  • własność nieruchomości,
  • prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości ruchomości ani prawa do korzystania z nieruchomości, ruchomości z innych stosunków prawnych,
  • wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,
  • koncesje, licencje, patenty, majątkowe prawa autorskie, tajemnice przedsiębiorstwa.

Księgi i dokumenty Wnioskodawczyni zachowa w swoim archiwum z możliwością wglądu, przekaże natomiast dokumenty dotyczące zakupu środków trwałych i wyposażenia. Wszystkie składniki przekazywanego przedsiębiorstwa stanowią majątek wspólny małżonków. Należy podkreślić, iż pomiędzy małżonkami istnieje ustrój małżeńskiej wspólności ustawowej co oznacza, że nie ma możliwości przekazania przedsiębiorstwa w oparciu o typowe cywilnoprawne czynności, jak np. darowizna, albowiem nie istnieje prawna możliwość przeniesienia składników majątku ze strony Wnioskodawczyni na rzecz jej męża. Z uwagi na fakt, iż pomiędzy małżonkami występuje ustawowa małżeńska wspólność majątkowa i wszystkie składniki objęte prowadzonym przedsiębiorstwem zostały nabyte w trakcie trwania małżeństwa, stanowią one wspólną współwłasność łączną (nie ułamkową) obydwojga małżonków (art. 31 i 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Tym samym każdemu ze współmałżonków przysługuje wespół z drugim małżonkiem prawo do całości wszystkich składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Z uwagi na panujący w małżeństwie ustrój majątkowy nie jest możliwe dokonanie pomiędzy nimi czynności prawnej translatywnej, na mocy której jakikolwiek element składników majątkowych przedsiębiorstwa mógłby zostać przeniesiony (zbyty) na rzecz drugiego małżonka, gdyż obydwoje małżonkowie są właścicielami tychże składników. W wyniku przekazania, w sensie techniczno - organizacyjnym, przez Wnioskodawczynię jej małżonkowi przedsiębiorstwa, mąż nie nabędzie żadnego składnika majątkowego przedsiębiorstwa, gdyż, jest i będzie on właścicielem tychże składników majątkowych (nie można nabyć w oparciu o czynność prawną tego, czego jest się już właścicielem).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej drugiemu z małżonków, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych?

Jednocześnie informuje się, że w przedmiocie podatku od spadków i darowizn w dniu 24 grudnia 2012 r. wydana została interpretacja indywidualna nr ILPB2/436-262/12-2/MK. Również w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług wniosek zostanie załatwionym odrębnymi pismami.

Zdaniem Wnioskodawczyni, czynność nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa przez Nią swojemu mężowi korzysta ze zwolnienia w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych z uwagi na zwolnienie na podstawie normy art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy, która przewiduje, iż czynność nie podlega podatkowi, jeżeli przynajmniej jedna ze stron dokonania tej czynności jest zwolniona od podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.), podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

  1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
  2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
  3. (uchylona),
  4. umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
  5. umowy dożywocia,
  6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
  7. (uchylona),
  8. ustanowienie hipoteki,
  9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
  10. umowy depozytu nieprawidłowego,
  11. umowy spółki;


  1. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;


  1. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.


Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył z opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same, bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Zauważyć jednak należy, że w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano również inne sytuacje, w których czynność mieszcząca się zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi bowiem, że nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

  1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
  2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
    • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
    • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Z kolei według definicji zawartej w art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przez ?podatek od towarów i usług? rozumie się podatek nakładany ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich. Z kolei stosownie do art. 1a pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ?państwo członkowskie? to państwo członkowskie Unii Europejskiej lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) ? strona umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

Zauważyć jednak należy, że powyższy przepis (art. 2 pkt 4 ustawy) znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy konkretna czynność cywilnoprawna podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, tzn. jest wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy i jednocześnie jedna ze stron czynności z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług albo zwolniona od podatku od towarów i usług.

Tymczasem z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawczyni zamierza przekazać mężowi na podstawie protokołu przekazania przedsiębiorstwo. Dalej Zainteresowana wskazuje, iż małżonkowie nie będą podpisywać żadnej umowy, gdyż obowiązuje ich wspólnota majątkowa, co oznacza, że nie ma możliwości przekazania przedsiębiorstwa w oparciu o typowe czynności cywilnoprawne, jak np. darowizna, albowiem nie istnieje prawna możliwość przeniesienia składników majątku z Jej strony na rzecz męża.

Mając na uwadze fakt, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności, które zostały enumeratywnie wymienione w art. 1 tej ustawy. Zatem opisany we wniosku sposób przekazania przez Wnioskodawczynię przedsiębiorstwa mężowi jako niewymieniony w tym przepisie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, jak wykazano powyżej, w analizowanej sprawie nie będzie mieć zastosowania przepis art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika