Czy przedmiot opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC) nie obejmuje czynności (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przedstawione we wniosku z 13 grudnia 2013 r. (data wpływu 16 grudnia 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 grudnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca - Sp. z o.o. (dalej: Spółka) planuje zawarcie z bankiem (dalej: Bank) oraz innym podmiotem z siedzibą w Polsce ? Sp. z o.o. (dalej: Druga Spółka) (dalej łącznie: Spółki) należącym do tej samej grupy kapitałowej (dalej: Grupa), umowy cash pooling agreement (dalej: Umowa), na mocy której przystąpi do systemu zarządzania płynnością finansową cash pooling (dalej: System cash pooling).

System cash pooling oparty jest na następującej strukturze:

• system cash pooling jest tzw. systemem zero balancing, w ramach którego będzie dochodzić do faktycznego transferu środków pieniężnych, co oznacza, że w ramach systemu cash pooling będą miały miejsce fizyczne przepływy środków pieniężnych;
  
• w systemie cash pooling na podstawie Umowy i na zasadach analogicznych jak Spółka będzie uczestniczyła również Druga Spółka,
  
• Spółka (tak jak Druga Spółka) posiada w banku polskim (którego właścicielem jest Bank) rachunek bankowy prowadzony w złotych polskich (PLN) (dalej odpowiednio: Rachunek Spółki bądź Rachunek Drugiej Spółki lub łącznie Rachunki Spółek),
  
• Druga Spółka pełni w ramach omawianego systemu cash pooling rolę tzw. cash pool leader (dalej: Agent) i w tym celu posiada w Banku tzw. concentration account (dalej: Rachunek Agenta) w PLN prowadzony przez Bank w jej imieniu,
  
• dodatkowo system cash pooling obejmuje inne rachunki jego uczestników (Spółki i Drugiej Spółki) prowadzone w PLN w Polsce bądź za granicą (dalej: Inne Rachunki), o ile je oni posiadają.
  
  

Cash pooling wykonywany jest na podstawie Umowy w następujący sposób:

• jako punkt wyjściowy omawianej struktury dla celów realizacji systemu cash pooling na koniec każdego dnia ustalane jest saldo na Rachunku Spółki,
  
• dla celów wskazanego ustalenia salda na Rachunku Spółki uwzględniane są również salda istniejące na koniec dnia na Innych Rachunkach należących do Spółki (o ile Spółka takie posiada), tzn. te dodatnie i ujemne salda na Innych Rachunkach dodawane są do salda na Rachunku Spółki,
  
• następnie na koniec każdego dnia następuje, w zależności od tego czy na Rachunku Spółki jest saldo dodatnie czy ujemne - odpowiednio transfer salda na Rachunek Agenta lub z Rachunku Agenta - tak, aby saldo na Rachunku Spółki zostało wyzerowane,
  
• jak zostało wskazane powyżej podstawą wyzerowania konta (Rachunku Spółki) jest transfer salda na Rachunek Agenta. Do zerowania salda zobowiązany jest Bank na podstawie Umowy. Natomiast w rozliczeniach pomiędzy Spółkami wskazany transfer salda znajduje odzwierciedlenie poprzez pożyczki, które mają być udzielane/otrzymywane/spłacane w ramach linii kredytowej uzgodnionej pomiędzy Spółką i Drugą Spółką na podstawie mającej zostać zawartej pomiędzy nimi ramowej umowy pożyczki, tj. Intercompany Loan Agreement (dalej: Umowa pożyczki). W konsekwencji podstawą do dokonania transferu salda będzie Umowa, natomiast efektem takiego transferu salda będzie udzielenie/otrzymanie/spłata pożyczki, które będzie regulowane ramową umową pożyczki. Na podstawie wskazanej powyżej umowy pożyczki jej strony będą udzielać sobie wzajemnych pożyczek, w przypadku wystąpienia zapotrzebowania na środki finansowe u jednej ze stron. W efekcie powyższego generalnie:
  
  • w przypadku, gdy przed końcem danego dnia Rachunek Spółki wykazuje saldo dodatnie, następuje automatyczne udzielenie pożyczki przez Spółkę na rzecz Drugiej Spółki w tej samej kwocie i odpowiednie zaciągnięcie pożyczki przez Drugą Spółkę od Spółki,
    
  • w przypadku, gdy przed końcem danego dnia Rachunek Spółki wykazuje saldo ujemne, następuje automatyczne otrzymanie pożyczki przez Spółkę od Drugiej Spółki i odpowiednie udzielenie pożyczki przez Drugą Spółkę na rzecz Spółki,
• wskazany mechanizm zerowania sald na Rachunku Spółki poprzez transfer środków z/na Rachunek Agenta ma zastosowanie także w przypadku Drugiej Spółki, tzn. obejmuje on również Rachunek Drugiej Spółki,
  
• tym samym transfery na Rachunek Agenta następować będą w dwóch kierunkach tak, aby zarówno salda ujemne jak i dodatnie na Rachunkach Spółek zostały każdorazowo wyzerowane na koniec każdego dnia,
  
• Umowa pożyczki będzie regulować w sposób szczegółowy rozliczenie dotyczące pożyczek pomiędzy uczestnikami systemu cash pooling, tj. Spółką a Drugą Spółką. Wszystkie salda powstające w systemie cash pooling staną się tym samym automatycznie pożyczkami otrzymanymi bądź udzielonymi z/do Spółek (Spółki i Drugiej Spółki), w zależności od danego salda,
  
• skutkiem powyższego będą więc dzienne transfery pomiędzy Rachunkami Spółek (Spółki i Drugiej Spółki) i Rachunkiem agenta (prowadzonym przez Bank w imieniu Spółki), a także wzajemne pożyczki pomiędzy Spółkami. tj. pomiędzy Spółką i Drugą Spółką.
  
  
  

Głównym celem systemu cash pooling jest zapewnienie optymalizacji w zarządzaniu stanem środków pieniężnych na rachunkach bankowych polskich podmiotów z Grupy (Spółek) względem banków. System ma zapewnić zoptymalizowanie wysokości odsetek otrzymywanych i płaconych przez tych posiadaczy rachunków z tytułu posiadanych sald dodatnich i ujemnych względem banków i zmniejszenia w ten sposób potrzeb kredytowych Grupy, a także korzystniejsze gospodarowanie nadwyżką środków netto.

Obecnie zarządzanie płynnością finansową pomiędzy wskazanymi powyżej podmiotami (tj. Spółką i Drugą Spółka) nie jest zautomatyzowane, co oznacza, że konta bankowe tych podmiotów muszą być na bieżąco monitorowane, a w razie zapotrzebowania na środki pieniężne dokonywane są odpowiednie przelewy, co jest odzwierciedlone w pożyczkach udzielanych przez/na rzecz Spółek. Z punktu widzenia sprawnego zarządzania finansami Spółek obecny system zarządzania środkami finansowymi jest nieefektywny, w związku z dość częstym pozostawianiem na kontach relatywnie dużych sald na koniec każdego dnia. W celu usprawnienia i zautomatyzowania omawianych przepływów pieniężnych, a w rezultacie uzyskania pożądanego poziomu płynności w ramach grupy została podjęta decyzja o wdrożeniu systemu cash pooling.

Kalkulacja odsetek.

W wyniku wskazanych powyżej rozliczeń w systemie cash pooling powstaną wzajemne rozrachunki pomiędzy Spółką a Drugą Spółką, czyli podmiotami udzielającymi sobie nawzajem pożyczek na podstawie umowy pożyczki. Będące wynikiem tych rozrachunków wzajemne należności i zobowiązania będą odpowiednio oprocentowane na podstawie umowy pożyczki.

Wynagrodzenie za usługę bankową.

Bank pobiera wynagrodzenie za świadczenie opisywanej usługi w ramach Umowy.

Obydwaj uczestnicy systemu cash pooling prowadzą działalność gospodarczą i są podatnikami VAT w Polsce.

Spółka nie pozostaje w stosunku do Drugiej Spółki w relacjach, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o PDOP, a w szczególności:

• Spółka oraz Druga Spółka nie mają wspólnego udziałowca (Spółka oraz Druga Spółka nie są spółkami siostrami),
• Druga Spółka nie posiada udziałów w Spółce,
• Spółka nie posiada udziałów w Drugiej Spółce.
  
  

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy przedmiot opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC) nie obejmuje czynności wykonywanych w związku z usługą kompleksowego zarządzania płynnością finansową oraz czynności wykonywanych w ramach umowy pożyczki, a więc czy z tytułu zawarcia Umowy oraz Umowy pożyczki, jak również jakichkolwiek w ich ramach wykonywanych czynności na Spółce nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w zakresie PCC?

Równocześnie, w przypadku uznania przez organ podatkowy, że zaprezentowane przez Spółkę stanowisko jest nieprawidłowe Spółka prosi o wskazanie prawidłowego sposobu kwalifikacji wyżej wymienionych czynności w zakresie zadanego pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, kompleksowa usługa zarządzania płynnością finansową spółek z grupy kapitałowej (cash pooling), świadczona przez Bank na podstawie umowy zawartej pomiędzy Bankiem, Spółką oraz Drugą Spółką nie podlega opodatkowaniu PCC.

W myśl art. 1 ustawy o PCC, opodatkowaniu tym podatkiem podlega zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych. Spółka stoi zaś na stanowisku, że czynność polegająca na zarządzaniu płynnością finansową grupy kapitałowej na podstawie Umowy, która nie znajduje odpowiednika w kodeksie cywilnym, pozostając umową nienazwaną, nie mieści się w zamkniętym katalogu art. 1 ustawy o PCC.

Zdaniem Wnioskodawcy, celem ustawodawcy tworzącego opisywaną normę prawną w takiej właśnie postaci było precyzyjne określenie czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu. Treść Umowy wskazuje, że jest to rozbudowany system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy kapitałowej. Nie jest to zatem żadna z umów wymienionych w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu PCC.

Ponadto, Spółka pragnie zauważyć, że organy statystyczne już wielokrotnie klasyfikowały czynności polegające na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową grupy kapitałowej (cash pooling) jako usługę pośrednictwa finansowego świadczoną przez banki. W opinii Wnioskodawcy, jest to dodatkowe potwierdzenie, że usługa świadczona przez Bank w ramach Umowy nie mieści się w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu PCC.

Zauważyć należy również, że konstrukcja cash poolingu polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto. W konsekwencji, sama omawiana umowa cash pooling zawarta z Bankiem zawiera co prawda w sobie pewne elementy umowy pożyczki, jednak nie wyczerpuje równocześnie pewnych jej znamion.

Reasumując, brak jest podstaw do zakwalifikowania transakcji przeksięgowywania sald i zerowania rachunków dokonywanych przez Bank w ramach operacji cash pooling, jako umów pożyczek, mimo że czynności te zawierają pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez inne. Ponadto Umowa, która nie znajduje odpowiednika w kodeksie cywilnym, pozostając umową nienazwaną, nie mieści się w zamkniętym katalogu art. 1 ostawy o PCC.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca powołuje się na szereg interpretacji indywidualnych.

Spółka pragnie przy tym wskazać na wyłączenie z opodatkowania PCC także pożyczek udzielanych Spółce na podstawie Umowy pożyczki w związku z transferami sald w ramach systemu cash pooling na gruncie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC. Zgodnie ze wskazanym przepisem generalnie nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług.
   
   

Spółka pragnie zaznaczyć, że czynność udzielenia pożyczki pomiędzy podatnikami VAT prowadzącymi działalność gospodarczą należy uznać za świadczenie usługi finansowej zwolnionej z VAT. Tym samym udzielenie Spółce pożyczki przez Drugą Spółkę należy uznać za świadczenie usługi finansowej zwolnionej z VAT, poprzez co nastąpi spełnienie przesłanki art. 2 pkt 4 ustawy o PCC. Spełnienie natomiast przestanek art. 2 pkt 4 ustawy o PCC w przypadku umów pożyczek pieniędzy pomiędzy Spółką a innym podmiotem posiadającym siedzibę w Polsce (Druga Spółka) każdorazowo wyłącza ich opodatkowanie PCC.

W świetle wskazanych wyżej argumentów Spółka stoi na stanowisku, że przedmiot opodatkowania PCC nie obejmuje czynności wykonywanych w związku z usługą kompleksowego zarządzania płynnością finansową w ramach Umowy oraz w ramach Umowy pożyczki. W związku z powyższym zdaniem Spółki, przedmiotowy cash pooling oraz Umowa pożyczki nie podlegają opodatkowaniu PCC i na Spółce nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w zakresie PCC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Przedstawiając opis zdarzenia przyszłego Wnioskodawca wskazał, że planuje zawarcie z bankiem oraz innym podmiotem (Drugą Spółką) należącym do tej samej grupy kapitałowej umowy cash pooling. Wnioskodawca wskazał również, że podstawą wyzerowania konta (Rachunku Spółki) jest transfer salda na Rachunek Agenta, a w rozliczeniach pomiędzy Spółkami wskazany transfer salda znajduje odzwierciedlenie poprzez pożyczki, które mają być udzielane/otrzymywane/spłacane w ramach linii kredytowej uzgodnionej pomiędzy Spółką i Drugą Spółką na podstawie mającej zostać zawartej pomiędzy nimi ramowej umowy pożyczki.

Zatem w odniesieniu do umowy cash pooling należy stwierdzić, co następuje.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, a także ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2 (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Należy podkreślić, że umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Biorąc pod uwagę przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe i powyższe unormowania należy stwierdzić, że czynności dokonywane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową nie zostały wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, czynności te nie będą podlegały opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jednocześnie stwierdzić należy, że przedstawiając opis zdarzenia przyszłego Wnioskodawca poinformował, że w ramach umowy cash poolingu ? w rozliczeniach między spółkami ? będą zawierane umowy pożyczki.

Zatem w odniesieniu do umów pożyczki, które mają być zawierane pomiędzy Wnioskodawcą a Drugą Spółką należy wskazać, co następuje.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 121 ze zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi, że podatkowi nie podlegają czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
   
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
     
   • (uchylone),
     
   • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
   
   
   

W przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego Spółka stoi na stanowisku, że udzielenie Wnioskodawcy pożyczki przez Drugą Spółkę należy uznać za świadczenie usługi finansowej zwolnionej z VAT.

W konsekwencji, w oparciu o okoliczności przedstawione przez Wnioskodawcę, a w szczególności fakt, że udzielenie Zainteresowanemu pożyczki przez Drugą Spółkę należy uznać za świadczenie usługi finansowej zwolnionej z VAT, stwierdzić należy, że opisana umowa pożyczki nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w związku ze spełnieniem przesłanek wyłączenia z opodatkowania, o którym mowa w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W odniesieniu do powołanych interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu wskazuje, że wydane one zostały w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację ? w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.