Czy w przypadku darowizny części nieruchomości obciążonej hipoteką powstanie obowiązek zapłaty (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 04 marca 2009 r. (data wpływu do Biura KIP w Lesznie 16 marca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie darowizny udziału w nieruchomości obciążonej hipoteką ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 marca 2009 r. do Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie darowizny udziału w nieruchomości obciążonej hipoteką.

Pismem z dnia 12 marca 2009 r. nr IPIA/071-76/09-2/JP Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie ? działając na podstawie art. 170 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, stosownie do § 1 i § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2008 r., zmieniającego rozporządzenie w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 236, poz. 1632) ? przekazał, celem załatwienia zgodnie z właściwością, wniosek Pana Dyrektorowi Izby Skarbowej w Poznaniu.

Wyjaśnić bowiem należy, iż z dniem 1 stycznia 2009 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2008 r. (Dz. U. z 2008 r., Nr 236, poz. 1632) zmieniające rozporządzenie w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Powyższa zmiana dotyczy podatników posiadających miejsce zamieszkania lub siedzibę na terenie województwa łódzkiego, dla których od 1 stycznia 2009 r. interpretacje indywidualne w imieniu Ministra Finansów wydawane będą przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu.

W analizowanym przypadku, właściwym miejscowo organem podatkowym do wydania pisemnej interpretacji od dnia 1 stycznia 2009 r. jest Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W 2006 r. Wnioskodawca wraz z mamą (główny kredytobiorca) zaciągnął kredyt hipoteczny celowy indeksowany do franka szwajcarskiego, którego zabezpieczeniem są działki budowlane z domem jednorodzinnym. Działki te objęte są w sumie trzema księgami wieczystymi. W przypadku pierwszej wyłącznym właścicielem jest Zainteresowany. W przypadku drugiej właścicielem jest wyłącznie siostra Wnioskodawcy, a trzeciej ? Wnioskodawca i Jego siostra są właścicielami w 1/2 udziału. Jako zabezpieczenie ustanowiona jest łączna hipoteka kaucyjna we wszystkich księgach wieczystych w wysokości 150% kwoty pierwotnie udzielonego kredytu. Ponieważ w momencie zaciągnięcia kredytu siostra Wnioskodawcy była niepełnoletnia zgodę na ustanowienie hipoteki wydał sąd rodzinny. Siostra Zainteresowanego nie jest kredytobiorcą ww. kredytu ani jego poręczycielem.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Gdyby siostra Zainteresowanego chciała dokonać darowizny swojej części nieruchomości na Wnioskodawcę, to czy konieczne byłoby zapłacenie podatku od czynności cywilnoprawnych... Jeżeli tak, to co jest podstawą opodatkowania ? czy wysokość ustanowionej hipoteki, czy pierwotnie zaciągnięta kwota kredytu, czy też aktualne zadłużenie z tytułu udzielonego kredytu... Czy ww. kwotę należy przeliczyć według kursu CHF obowiązującego w dniu udzielenia kredytu, czy też w dniu dokonania ewentualnej umowy darowizny... Czy należy zastosować kurs średni NBP, a może kurs kupna lub sprzedaży banku, który udzielił kredytu... Czy od całości, czy tylko od połowy Wnioskodawca będzie zobowiązany zapłacić podatek - skoro umowie darowizny podlegałaby tylko połowa nieruchomości...

Zdaniem Wnioskodawcy, obowiązek opłaty podatku od czynności cywilnoprawnych nie powstałby, gdyż darczyńca (siostra) nie była i nie jest zobowiązana do spłaty ww. kredytu (nie jest kredytobiorcą), a obdarowany (Wnioskodawca) już wcześniej spłacał ten kredyt (wraz z mamą - jako głównym kredytobiorcą) i byłby zobowiązany do jego spłaty, nawet gdyby umowa darowizny nie doszła do skutku. Nie następuje więc przeniesienie ciężaru spłaty kredytu z darczyńcy (siostry) na obdarowanego (Zainteresowanego).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki,
• umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. ? Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę darowizny rozumie się zobowiązanie darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego osobie obdarowanej (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny ? jako czynności nieodpłatnej ? jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego. Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

W wyniku zawarcia umowy darowizny może dochodzić do określonych zmian w położeniu prawno-majątkowym darczyńcy i obdarowanego. Przedmiotem darowizny mogą bowiem strony uczynić wszelkie postacie zwolnienia obdarowanego od określonych zobowiązań. Może to nastąpić w drodze zrzeczenia się przez darczyńcę wierzytelności, jaka służyła mu w stosunku do obdarowanego lub poprzez przejęcie długu obdarowanego względem osoby trzeciej, będącej jego wierzycielem. Darczyńca może wreszcie wypełnić zobowiązanie ciążące na obdarowanym względem osoby trzeciej. Nie jest przy tym konieczne, aby dokonanie darowizny łączyło się z bezpośrednim transferem darowanego przedmiotu z masy majątkowej darczyńcy do majątku obdarowanego. Transfer ten bowiem może mieć miejsce między masą majątkową osoby trzeciej a obdarowanym. Wystarczy bowiem, że świadczenie spełnione faktycznie przez inną osobę zostanie następnie skompensowane wartościami pochodzącymi z majątku darczyńcy.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy podstawę opodatkowania stanowi w tym przypadku wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego.

Obowiązek podatkowy przy umowie darowizny powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnych tj. w dniu zawarcia umowy darowizny i stosownie do art. 4 pkt 3 ww. ustawy ciąży na obdarowanym.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 lit a) ww. ustawy stawki podatku od umów darowizny wynoszą przy przeniesieniu własności nieruchomości ? 2%.

Jednakże w przypadku, gdy umowa darowizny, nie wiąże się z przejęciem przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań osoby darującej, to taka umowa darowizny nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że siostra Wnioskodawcy zamierza dokonać na Jego rzecz darowizny części nieruchomości obciążonej hipoteką. Siostra Zainteresowanego nie była i nie jest zobowiązana do spłaty kredytu (nie jest kredytobiorcą). Kredyt hipoteczny był zaciągnięty przez Wnioskodawcę i jego mamę. Dokonanie darowizny nieruchomości nie spowoduje więc przeniesienia ciężaru spłaty kredytu z darczyńcy (siostry) na obdarowanego (Wnioskodawcę).

W przedmiotowej sprawie umowa darowizny nie będzie wiązała się z przejęciem przez Wnioskodawcę długów darczyńcy (siostry), a więc umowa ta nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.